Tăng cường các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục đại học

Giờ thực hành trong phòng thí nghiệm của sinh viên Ðại học Quốc gia Hà Nội.

Hiện nay, các trường đại học (ÐH) trên cả nước bắt đầu bước vào giai đoạn tuyển sinh năm 2018 với hơn 455 nghìn chỉ tiêu. Mặc dù, phần lớn các trường đều đưa ra các thông tin hấp dẫn để thu hút thí sinh nhưng điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo của một số trường cũng là vấn đề đang được đặt ra trong việc nâng cao chất lượng tuyển sinh, đào tạo.

Theo Bộ Giáo dục và Ðào tạo (GD và ÐT), năm 2018, có hơn 688 nghìn thí sinh đăng ký xét tuyển sinh với tổng số hơn 2,7 triệu nguyện vọng vào các trường. Trong đó, thí sinh đăng ký xét tuyển các môn theo tổ hợp truyền thống vẫn chiếm số lượng lớn như: Toán, Vật lý, Hóa học có hơn 848 nghìn nguyện vọng; Ngữ văn, Tiếng Anh, Toán hơn 743 nghìn nguyện vọng; Ngữ văn, Lịch sử, Ðịa lý gần 280 nghìn nguyện vọng… Cả nước có hơn 455 nghìn chỉ tiêu vào các trường ÐH và cao đẳng khối ngành sư phạm; trong đó có hơn 344 nghìn chỉ tiêu xét tuyển dựa trên kết quả thi THPT quốc gia. Theo quy định, để thực hiện tuyển sinh, đào tạo hiệu quả, các trường cần thực hiện tốt các điều kiện bảo đảm chất lượng về cơ sở vật chất, diện tích sàn xây dựng/sinh viên; bảo đảm đội ngũ giảng viên, tỷ lệ sinh viên/giảng viên đúng quy định. Trước khi bước vào tuyển sinh, nhiều trường ÐH chuẩn bị tốt các điều kiện bảo đảm chất lượng phục vụ đào tạo…

Theo PGS, TS Mai Văn Trinh, Cục trưởng Quản lý chất lượng (Bộ GD và ÐT), thực tế kiểm tra thời điểm tháng 5-2018, nhiều trường có những điểm mạnh về cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên, có nhiều nỗ lực triển khai công tác chuyên môn, từng bước xây dựng văn hóa chất lượng bên trong nhà trường. Ðiển hình, các trường ÐH: Võ Trường Toản (Hậu Giang), Ngân hàng TP Hồ Chí Minh, Kinh tế quốc dân, Công nghệ Ðồng Nai và Bách khoa TP Hồ Chí Minh…, đã quan tâm việc đầu tư xây dựng giảng đường, phòng thí nghiệm, thực hành, khuôn viên, ký túc xá khang trang, phục vụ tốt cho sinh viên; thư viện hiện đại với tài liệu, học liệu tương đối phong phú, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu, thực hành của giảng viên và sinh viên. Tại Trường ÐH Kinh tế quốc dân, theo Phó Hiệu trưởng Phùng Thị Vân Hoa, toàn trường bảo đảm cơ sở vật chất hiện đại với diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo như giảng đường, phòng đa năng, thư viện, trung tâm học liệu, trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm, cơ sở thực hành… trung bình đạt gần 5m2/sinh viên. Trường cũng có hơn 134 nghìn ấn phẩm, tài liệu các loại phục vụ đào tạo, nghiên cứu. Ðáng chú ý, đội ngũ giảng viên cơ hữu của trường khá đông đảo với tổng số 811 giảng viên cơ hữu, trong đó có 16 giáo sư, 130 phó giáo sư và 198 tiến sĩ.

Ðáng chú ý, công tác kiểm định chất lượng được nhiều trường triển khai. Ðến tháng 5-2018, cả nước có 90 cơ sở giáo dục đại học được công nhận bởi tổ chức kiểm định trong nước, năm cơ sở giáo dục đại học được công nhận theo tiêu chuẩn đánh giá của Hội đồng Cấp cao về đánh giá nghiên cứu và giáo dục đại học Pháp (HCERES) và Mạng lưới bảo đảm chất lượng các trường đại học ASEAN (AUN-QA). Bên cạnh đó, có 112 chương trình đào tạo đại học đã được đánh giá và công nhận, trong đó có tám chương trình đánh giá theo tiêu chuẩn trong nước; 104 chương trình đào tạo được đánh giá theo tiêu chuẩn nước ngoài và công nhận bởi các tổ chức kiểm định quốc tế (76 chương trình được đánh giá bởi AUN-QA, 16 chương trình đánh giá theo chuẩn của Ủy ban Bằng Kỹ sư Pháp (CTI), hai chương trình đánh giá theo chuẩn của Hội đồng Kiểm định kỹ thuật và công nghệ Hoa Kỳ (ABET), sáu chương trình đánh giá theo chuẩn của Hội đồng Kiểm định các trường và chương trình đào tạo về kinh doanh, Hoa Kỳ (ACBSP). Ðiển hình, Trường ÐH Bách khoa (ÐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh) là cơ sở giáo dục đại học dẫn đầu cả nước về công tác kiểm định chất lượng giáo dục, được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục của hai tổ chức quốc tế (HCERES và AUN-QA); trường có 23 chương trình đào tạo đã được kiểm định bởi các tổ chức kiểm định quốc tế và khu vực…

Tuy nhiên, thực tế không phải trường ÐH nào cũng thực hiện tốt các điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo. Cũng theo PGS, TS Mai Văn Trinh, quá trình kiểm tra của Bộ GD và ÐT tháng 5-2018 cho thấy, các điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo của một số trường còn hạn chế như diện tích xây dựng theo quy định năm 2018 phải bảo đảm 2,8 m2/sinh viên nhưng Trường ÐH Tài chính – Marketing (TP Hồ Chí Minh) mới đạt 2,35 m2/sinh viên; Trường ÐH Phan Châu Trinh đạt 2,3 m2/ sinh viên; Trường ÐH Tài chính Ngân hàng Hà Nội diện tích xây dựng chỉ đạt 0,97 m2/ sinh viên. Trong khi đó, về tiêu chí tỷ lệ đội ngũ giảng viên của nhiều trường cũng chưa bảo đảm. Ðiển hình như Trường ÐH Công nghệ Ðồng Nai khối ngành VI tỷ lệ sinh viên/giảng viên là 15,62 (quy định là 15), khối ngành VII là 28,81 sinh viên/giảng viên (quy định là 25). Trường ÐH Duy Tân khối ngành VII có tỷ lệ 28,76 sinh viên/giảng viên (quy định là 25). Trường ÐH Kiến trúc Ðà Nẵng tỷ lệ sinh viên/giảng viên dự kiến năm 2018 của khối ngành II là 23,05 trong khi quy định là 10; khối ngành V là 20,64 (quy định là 20); khối ngành VII là 31 (quy định là 25).Trường ÐH Sư phạm (ÐH Ðà Nẵng) tỷ lệ sinh viên/giảng viên dự kiến năm 2018 của khối ngành V là 21,11 (quy định là 20); khối ngành VII là 25,91(quy định là 25)…

Có thể nói, để một cơ sở có chất lượng đào tạo tốt, trước hết cần đáp ứng yêu cầu về các điều kiện bảo đảm chất lượng. Với những trường chưa bảo đảm quy định về diện tích sàn xây dựng/sinh viên và tỷ lệ sinh viên/giảng viên, Bộ GD và ÐT yêu cầu thực hiện đúng theo quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh. Theo một số chuyên gia giáo dục, điều kiện cơ sở vật chất hạn chế, chất lượng đội ngũ thấp, tỷ lệ sinh viên/giảng viên quá cao, thầy dạy không thể nhớ nổi học trò trong lớp thì giáo dục ÐH chỉ như là phổ thông cấp bốn… Vì vậy, toàn ngành giáo dục tiến hành rà soát quy hoạch mạng lưới các trường ÐH trên toàn quốc và yêu cầu các trường phải thực hiện kiểm định để nâng cao chất lượng đào tạo. Sau khi kiểm định, các trường có kế hoạch tập trung nguồn lực nâng cao những vấn đề còn hạn chế, yếu kém. Xây dựng đội ngũ giảng viên trên cơ sở bảo đảm chuẩn nghề nghiệp; bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất, kiên quyết không để tình trạng một số trường thuê lại nhà kho, khu tập thể để cải tạo thành giảng đường ÐH. Các cơ sở giáo dục ÐH phối hợp các doanh nghiệp trong công tác đào tạo, tổ chức cho sinh viên thực hành, gắn việc học lý thuyết với thực hành để sinh viên ra trường đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động; thực hiện kết nối với doanh nghiệp, nhà tuyển dụng để tìm hiểu nhu cầu, tiến hành đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp, từ đó bảo đảm sinh viên ra trường tìm được việc làm phù hợp với ngành nghề đã được đào tạo.