Tái sử dụng đơn thuốc trong chữa bệnh - thói quen nguy hiểm cần thay đổi

(LSO) – Mặc dù đơn thuốc chỉ có giá trị sử dụng một lần tại thời điểm khám, chữa bệnh nhưng hiện nay nhiều bệnh nhân vô tư tái sử dụng, thậm chí tự ý tư vấn cho người quen sử dụng theo đơn thuốc của mình. Đây là một thói quen vô cùng nguy hiểm.

Dễ dàng mua được một số loại thuốc theo một đơn thuốc sử dụng từ năm 2017, chị Dương Minh Hòa, ở phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn cho biết: “Trước đây, con tôi bị viêm da, đã được bác sĩ kê cho đơn thuốc này, mới đây, cháu có biểu hiện bị lại nên tôi cứ mang đơn ra nhà thuốc mua về cho cháu dùng thôi”. Khi được hỏi có lường trước những nguy cơ như chưa chắc cùng một loại bệnh, hoặc đúng bệnh nhưng cơ địa cháu có thay đổi, cần dùng loại thuốc khác, liều lượng có thể cũng khác … thì chị mới chột dạ và quyết định về cho cháu đi khám lại.

Cũng từng có thói quen tái sử dụng đơn thuốc, anh Vy Thế Kiên, trú phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn đã có bài học “nhớ đời”: “Mới đây, tôi sử dụng lại một đơn thuốc từ cuối năm 2018, sau đó bị chóng mặt, buồn nôn rồi ngất đi. May mà có người ở nhà đưa đi cấp cứu … Sau đó, tôi mới biết là mình bị sốc phản vệ do dùng thuốc sai liều.”

Khách mua thuốc tại nhà thuốc Thanh Thuỷ, đường Phai Vệ, thành phố Lạng Sơn

Đây chỉ hai trong rất nhiều trường hợp mà chúng tôi ghi nhận được ở một số hiệu thuốc tại thành phố Lạng Sơn hiện nay. Nhiều bệnh nhân chủ quan tái sử dụng các đơn thuốc do bác sĩ kê từ lâu, mà không biết hoặc biết nhưng không quan tâm rằng những đơn này chỉ sử dụng được một lần tại thời điểm kê đơn. Thậm chí, họ còn sử dụng đơn thuốc cho người thân, người quen có biểu hiện bệnh tương tự; nhiều trường hợp mà loại thuốc, liều lượng, cách dùng được áp dụng cho cả ông lẫn cháu …

Bà Phạm Thanh Thuỷ, Chủ hiệu thuốc Thanh Thuỷ trên đường Phai Vệ, thành phố Lạng Sơn cho biết: “Có nhiều bệnh nhân rất chủ động, họ chuẩn bị sẵn tên thuốc, liều lượng, cách dùng và cả giá tiền nữa. Có người thì ghi ra giấy mang ra yêu cầu bán cho nên chúng tôi cũng không biết đơn từ bao giờ để tư vấn khám lại; có người thì dùng đơn thuốc từ lâu, khi được tư vấn, họ đã đồng ý tái khám rồi mới quay lại mua, nhưng cũng có những người không nghe tư vấn mà nhất quyết mua cho bằng được …”.

Mỗi đơn thuốc đều bao gồm 3 phần: thông tin hành chính (tên, tuổi, địa chỉ …), chẩn đoán bệnh cùng tên thuốc và cách sử dụng (liều lượng, thời gian, lưu ý …) do bác sĩ kê cho bệnh nhân dựa trên kết quả khám tại thời điểm đó, có giá trị sử dụng một lần. Thậm chí các bác sĩ luôn khuyến cáo bệnh nhân khi sử dụng mà gặp hiện tượng bất thường cần báo lại ngay để kịp thời điều chỉnh, bởi còn liên quan tới các yếu tố về cơ địa, phản ứng thuốc … Nghĩa là đơn thuốc ở ngay thời điểm mới kê còn có thể phải điều chỉnh, ấy vậy mà nhiều người vẫn vô tư tái sử dụng đơn thuốc nhiều lần, cho nhiều đối tượng người thân, quen, quả thực là một việc làm hết sức nguy hiểm.

Theo tìm hiểu của chúng tôi tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, các bác sĩ cho biết tuy không thống kê cụ thể được do người nhà thường tự ý đi mua thuốc mà không báo, có hỏi thì họ giấu… nhưng qua khám chữa bệnh có thể thấy nhiều trường hợp vào viện do tái sử dụng đơn thuốc bừa bãi hoặc sử dụng đơn của người khác gây ra dị ứng thành phần thuốc, sốc phản vệ, có trường hợp nguy hiểm đến tính mạng…

Bác sỹ Nguyễn Văn Thắng, Khoa Nội, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: Việc tái sử dụng đơn thuốc thường diễn ra ở những người có bệnh về da liễu, cơ xương khớp, cảm cúm… với cả người lớn lẫn trẻ nhỏ. Trong các loại thuốc hay được tái sử dụng, có thành phần coóc-ti-cô-ít (corticoid) để giảm đau, chống viêm, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, dị ứng ngoài da… nhưng cũng để lại nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng thời gian dài như: loét dạ dày, tổn hại chức năng gan, giết chết tế bào, làm suy giảm hệ miễn dịch… khiến cơ thể dễ mắc thêm các bệnh khác. Thậm chí có thể gây sốc phản vệ nếu dùng quá liều, gây nguy hiểm đến tính mạng. Người dân không nên tự ý dùng thuốc (kể cả thuốc bổ) không theo đơn hoặc tái sử dụng các đơn thuốc mà không theo chỉ dẫn của bác sĩ vì điều này rất nguy hiểm đối với sức khoẻ và tính mạng.

Việc tái sử dụng đơn thuốc nói riêng, lạm dụng thuốc nói chung là thói quen vô cùng nguy hiểm dẫn đến kháng kháng sinh – nguy cơ lớn thứ hai trong những vấn đề lớn của thế giới, sau biến đổi khí hậu. Chính vì thế, mỗi người cần thay đổi thói quen này để bảo vệ sức khỏe cho mình và người thân.

ĐẶNG DŨNG