Tại sao giá dầu thế giới khó hạ nhiệt?

Giá dầu thế giới đã tăng vọt trở lại như những ngày đầu nổ ra xung đột Nga-Ukraine. Giới chuyên gia cho rằng, khó có khả năng “cơn sốt” giá dầu sớm hạ nhiệt.

Theo CNN, giá dầu thô Brent-tiêu chuẩn định giá toàn cầu đã tăng vọt lên 124USD/thùng vào cuối tháng 5. Đây là mức tăng cao nhất kể từ đầu tháng 3 năm nay. Giá dầu sau đó đã giảm nhẹ trở lại khoảng 117 USD/thùng, phần lớn là nhờ kỳ vọng rằng Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) sẽ bơm thêm dầu ra thị trường.

Đầu tháng 6 này, OPEC và các đối tác, hay còn gọi là OPEC đã nhất trí bơm thêm 648.000 thùng dầu/ngày trong tháng 7 và tháng 8, nhiều hơn 200.000 thùng/ngày so với dự kiến ban đầu. Tuy nhiên, mức tăng sản lượng mà OPEC đưa ra không đủ để xoa dịu cơn “đau ví” của người tiêu dùng mỗi khi đến trạm bơm xăng, hay để kiềm chế lạm phát trên phạm vi toàn cầu.

Giá dầu dự kiến vẫn duy trì ở mức cao. Ảnh: Getty Images

Bên cạnh đó, lệnh cấm vận dầu từ Nga của Liên minh châu Âu (EU) và sự phục hồi về nhu cầu tiêu thụ dầu ở Trung Quốc-nền kinh tế lớn thứ hai thế giới-cũng sẽ giữ giá dầu ở mức cao. EU đã thông báo sẽ cắt giảm 90% lượng dầu nhập khẩu của Nga vào cuối năm nay. Đây là một phần của gói trừng phạt thứ sáu đối với Moscow vì chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Các nước thành viên EU có 6 tháng để loại bỏ dần nhập khẩu dầu thô của Nga và 8 tháng đối với tất cả sản phẩm dầu tinh chế. Hiện tại, EU đã bắt đầu tìm kiếm các nguồn cung thay thế. Theo công ty thống kê dữ liệu và phân tích Kpler, lượng dầu thô nhập khẩu từ Angola vào châu Âu đã tăng gấp 3 lần kể từ khi bắt đầu xung đột ở Ukraine, trong khi khối lượng dầu thô từ Brazil và Iraq vào khu vực này lần lượt tăng 50% và 40%.

Nhà phân tích Roslan Khasawneh thuộc công ty dữ liệu năng lượng Vortexa cho biết: “Việc tìm kiếm nguồn dầu từ những nước ở xa sẽ khiến chi phí vận chuyển tăng lên. Hệ quả là giá dầu cao hơn”.

Trong vài tháng qua, các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt để phòng, chống Covid-19 ở Thượng Hải, Bắc Kinh và một số thành phố lớn khác của Trung Quốc đã kìm hãm nhu cầu tiêu thụ dầu của nước nhập dầu lớn nhất thế giới này. Tuy nhiên, khi Chính phủ Trung Quốc bắt đầu nới lỏng các hạn chế phòng dịch, nhu cầu tiêu thụ dầu đang tăng trở lại, qua đó đẩy giá dầu tăng lên.

Chính phủ các nước có thể triển khai một vài biện pháp để hạ nhiệt giá dầu, bao gồm trợ cấp giá và áp trần giá bán lẻ. Nhưng điều thế giới cần để hạ giá dầu là tăng nguồn cung dầu lại rất khó xảy ra. Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), năm ngoái, Nga chiếm 14% tổng nguồn cung dầu toàn cầu.

Vì thế, các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào Nga đã tạo ra khoảng trống lớn trên thị trường dầu thế giới. Trong tháng 4 vừa qua, sản lượng dầu của Nga giảm gần 1 triệu thùng/ngày. Dự kiến trong nửa cuối năm 2022, sản lượng dầu của Nga có thể giảm khoảng 3 triệu thùng/ngày.

IEA cho rằng sản lượng dầu toàn cầu, ngoại trừ Nga, cần vượt mức 3 triệu thùng/ngày trong thời gian còn lại của năm nay để cân bằng tác động của các lệnh trừng phạt nhằm vào Moscow. Tuy nhiên, việc này rất khó đạt được.

Từ trước khi xung đột ở Ukraine xảy ra, các nhà sản xuất dầu đã giảm đầu tư vào lĩnh vực này và chuyển hướng sang năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, năng lực của OPEC cũng hạn chế. Ngay cả các thành viên chủ chốt của OPEC như Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Kuwait cũng xuất khẩu lượng dầu trong tháng 5 ít hơn nhiều so với tháng 4 vừa qua.

Chiến lược gia Giovanni Staunovo của Ngân hàng đầu tư UBS cho biết, nhiều quốc gia thành viên OPEC đã chạm đến giới hạn sản xuất.

Ông Matt Smith, nhà phân tích hàng đầu về dầu mỏ ở khu vực châu Mỹ tại công ty Kpler, nhận định giá dầu sẽ tiếp tục tăng ở ngưỡng 3 con số thêm một thời gian nữa. Ông Smith đánh giá: “Nếu nhu cầu tiêu thụ dầu của Trung Quốc tăng mạnh sau thời gian phong tỏa và sản lượng dầu tại Nga sụt giảm thì có khả năng giá dầu sẽ lập lại kỷ lục 139USD như hồi đầu năm nay”.

Ông Smith cho rằng kể cả khi lạm phát tăng vọt trong bối cảnh kinh tế trì trệ, làm dấy lên rủi ro suy thoái, nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu cũng không giảm đủ mạnh để có thể hạ nhiệt “cơn sốt” giá dầu. Nhà phân tích Smith cho biết: “Vì đây là vấn đề từ phía nguồn cung nên điều đáng lo lần này là ngay cả khi chúng ta đang phải đối mặt với suy thoái kinh tế thì giá dầu cũng không giảm mạnh”.