Sửa đổi Luật Việc làm bảo đảm bền vững, gắn với lực lượng lao động trẻ và chuyển đổi số

Việc làm luôn được xác định là vấn đề cốt lõi của phát triển kinh tế. Luật Việc làm được ban hành năm 2013 và tiếp tục được sửa đổi sau hơn mười năm thực hiện nhằm thúc đẩy, bảo vệ quyền, lợi ích người lao động trong bối cảnh cơ cấu lại, chuyển đổi xanh, chuyển đối số hiện nay.

Trong khuôn khổ Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức ngày 28/2 tại Hà Nội, nhiều đại biểu cho rằng, cơ quan soạn thảo Luật Việc làm (sửa đổi) cần nghiên cứu, xây dựng dự án Luật bảo đảm công bằng, minh bạch gắn với quá trình chuyển giao công nghệ, cấu trúc lại doanh nghiệp và đặc biệt là việc thương lượng các điều kiện làm việc mới trong những ngành nghề liên quan đến chuyển đổi xanh và lĩnh vực công nghệ cao.

Đánh giá tác động của dự án Luật đối với chính sách hỗ trợ việc làm cho thanh niên, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn về dân chủ và pháp luật (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), nhận định: dự án Luật đã cho thấy sự minh bạch, rõ ràng hơn về mặt chính sách hỗ trợ việc làm cho người lao động là thanh niên.

Cụ thể hơn, các quy định liên quan trong dự án Luật dù chưa đầy đủ nhưng rất thiết thực, cơ bản giúp người lao động là thanh niên thêm cơ hội có việc làm, hạn chế thất nghiệp ở bộ phận lao động trẻ tuổi. Tuy nhiên, một số quy định còn quá đơn giản, chưa thật sự tạo tiền đề để thanh niên đóng góp nhiều hơn vào công cuộc xây dựng đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Vì vậy, chính sách hỗ trợ việc làm tại dự án Luật Việc làm (sửa đổi) cần phù hợp, cụ thể hóa được những quy định về chính sách lao động, việc làm đối với thanh niên trên cơ sở Luật Thanh niên năm 2020.

Đồng tình với ý kiến trên, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Xuân Thảo, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội), hiện nước ta cần một chính sách toàn diện hơn để bảo đảm việc làm bền vững trong bối cảnh già hóa dân số, chuyển đối số và chuyển đổi năng lượng công bằng.

"Nếu không kịp thời đưa ra chiến lược phù hợp, nguy cơ mất việc làm, bất bình đẳng lao động và áp lực lên an sinh xã hội sẽ gia tăng. Các chính sách về bảo đảm việc làm công bằng, bền vững cần nguồn lực tài chính, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, khu vực tư nhân và hợp tác quốc tế. Do đó, cần khuyến khích doanh nghiệp tham gia và tận dụng thêm các nguồn lực quốc tế", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Xuân Thảo gợi mở.

Theo Tiến sĩ Nhạc Phan Linh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược và Tạp chí Lao động - Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), vai trò của hệ thống thông tin về thị trường lao động cũng như các trung tâm dịch vụ việc làm đang ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh hiện nay.

Thế nhưng, hệ thống thông tin liên quan ở nước ta còn bị chia cắt, chưa đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, quản lý lao động. Tình trạng dữ liệu đầu vào không đầy đủ, kịp thời đang tạo những "điểm nghẽn" đáng lo ngại. Việc phối hợp cung cấp thông tin giữa các ngành, địa phương còn rời rạc. Các tiêu chí thu nhập thông tin không thống nhất, thiếu đồng bộ...

Từ đó, Tiến sĩ Nhạc Phan Linh đề xuất: Ngoài việc quy định Hệ thống thông tin thị trường lao động được kết nối, chia sẻ dữ liệu với các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu về người lao động và cơ sở dữ liệu chuyên ngành của các cơ quan, tổ chức..., cần xác định thêm mức độ cho phép khai thác, truy cập thông tin của từng nhóm đối tượng cụ thể.

Liên quan đến thông tin thị trường lao động, cần cụ thể hóa thêm các nhóm ngành nghề, lĩnh vực, độ tuổi, trình độ chuyên môn... để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cả doanh nghiệp và người lao động "tìm thấy nhau".