Sử dụng hiệu quả Quỹ Bảo hiểm y tế

Đến hết năm 2023, cả nước có hơn 93,6 triệu người tham gia bảo hiểm, đạt tỷ lệ bao phủ hơn 93,35% dân số, cùng với đó quyền lợi người tham gia bảo hiểm y tế liên tục được mở rộng; số lượt khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế hơn 174 triệu lượt với chi phí được Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán lên tới hơn 120 nghìn tỷ đồng/năm, Quỹ Bảo hiểm y tế đã thật sự trở thành nguồn lực tài chính chủ yếu cho hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân dân…

Những con số gia tăng từng năm là minh chứng cho việc triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm y tế ngày càng bền vững và hiệu quả. Ðồng thời, thực tế này cũng đặt ra những áp lực mới cho cơ quan thực hiện chính sách khi mong muốn mở rộng quyền lợi tối đa cho người tham gia bảo hiểm y tế luôn phải đặt bên cạnh bài toán cân đối thu-chi, tối ưu hóa nguồn lực tài chính.

Kỷ niệm 15 năm Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam (1/7/2009-1/7/2024), chủ đề truyền thông năm 2024 "Sử dụng hiệu quả Quỹ Bảo hiểm y tế, đảm bảo quyền lợi người bệnh và nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại y tế cơ sở", nhằm tiếp tục lan tỏa sâu rộng về ý nghĩa, giá trị nhân văn của chính sách bảo hiểm y tế, đồng thời tiếp tục nâng cao hơn nữa trách nhiệm và năng lực tổ chức thực hiện chính sách bảo hiểm y tế, kiểm soát chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế...

Có thể thấy, việc triển khai thành công và hiệu quả chính sách bảo hiểm y tế trong những năm qua phải bao hàm nhiều yếu tố, như: Ðộ bao phủ; bảo đảm sự tiếp cận công bằng cho mọi người dân; sử dụng nguồn lực hợp lý; bảo vệ tài chính cho người bệnh và góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế… Những số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho thấy, những yếu tố này đã được bảo đảm tương đối đầy đủ trong thời gian qua, là tiền đề để chính sách bảo hiểm y tế đạt được nhiều kết quả tích cực, cả về độ bao phủ, quyền lợi người tham gia bảo hiểm y tế.

Thực tế đặt ra nhiều thách thức trong quá trình thực hiện chính sách an sinh xã hội quan trọng này. Quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế liên tục được điều chỉnh theo hướng mở rộng; đồng thời giá dịch vụ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế cũng có nhiều yếu tố tăng lên như điều chỉnh kết cấu thêm chi phí tiền lương, phụ cấp đặc thù của nhân viên y tế; phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế theo giá dịch vụ bộc lộ nhiều bất cập; chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế không ngừng gia tăng. Ước tính năm 2023, cả nước có khoảng 174,8 triệu lượt khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế với số tiền chi trả khoảng 124.300 tỷ đồng...

Bên cạnh đó, Việt Nam đang phải đối mặt với tốc độ già hóa dân số tăng nhanh, mô hình bệnh tật thay đổi với nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao. Dự kiến, với tốc độ gia tăng chi phí hiện nay, tình trạng chi khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế cao hơn số thu trong năm sẽ tiếp tục, quỹ dự phòng sẽ nhanh cạn...

Ðể bảo đảm nguồn lực tài chính cho Quỹ Bảo hiểm y tế, thời gian qua, nhiệm vụ này luôn được cơ quan Bảo hiểm xã hội đặc biệt quan tâm triển khai hiệu quả. Cùng với nhiều giải pháp, từ tháng 7/2016, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã xây dựng và vận hành chính thức Hệ thống thông tin giám định bảo hiểm y tế.

Tuy nhiên, theo đại diện lãnh đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, công tác giám định không thể là yếu tố duy nhất quyết định nguồn quỹ được sử dụng hợp lý. Quản lý hiệu quả Quỹ Bảo hiểm y tế sẽ được đánh giá dựa trên bảo đảm được cả ba mục tiêu: Quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế; khả năng chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế, và vấn đề quan trọng nhất là chất lượng dịch vụ y tế tương xứng với giá dịch vụ y tế.

Do đó, trước hết phải có chính sách phù hợp, mới có các giải pháp phù hợp với thực tiễn, giải quyết được gốc rễ của vấn đề: Từ xác định nguồn lực tài chính, quyền lợi phù hợp trong khả năng chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế, khả năng đóng bảo hiểm y tế của đơn vị sử dụng lao động, người lao động, người dân và ngân sách nhà nước; nâng cao trách nhiệm của cơ sở khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế trong việc sử dụng Quỹ Bảo hiểm y tế hiệu quả, và thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong chỉ định thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật cho người bệnh...