Sẽ hình thành 3 hệ thống thông tin về bảo trợ xã hội và giảm nghèo

Quản lý hệ thống thông tin bảo trợ xã hội và giảm nghèo

Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư quy định về quản lý, vận hành và sử dụng hệ thống thông tin bảo trợ xã hội và giảm nghèo.

Dự thảo Thông tư này quy định về quản lý, vận hành, sử dụng Hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến; Hệ thống đăng ký, rà soát thông tin hộ nghèo, hộ cận nghèo và Hệ thống thông tin quản lý cơ sở dữ liệu bảo trợ xã hội và giảm nghèo.

Hoạt động của hệ thống dựa trên 6 nguyên tắc sau.

Thứ nhất, bảo đảm các nguyên tắc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 45/2020/NĐ-CP ngày 8/4/2020 của Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử.

Thứ hai, việc quản lý, vận hành, sử dụng hệ thống phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật về công nghệ thông tin, tiếp cận thông tin, an toàn thông tin, giao dịch điện tử, bảo vệ bí mật Nhà nước và các quy định khác có liên quan của pháp luật bảo đảm cho việc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử được thông suốt, tiết kiệm, an toàn, hiệu quả.

Thứ ba, nội dung thông tin được cung cấp trên hệ thống phải chính xác, rõ ràng, cập nhật liên tục theo quy định. Các trường thông tin được thiết kế theo mẫu thống nhất, đơn giản, thuận tiện, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí của tổ chức, cá nhân khi sử dụng.

Thứ tư, các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật hiện hành về quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ trong quá trình quản lý, vận hành, sử dụng hệ thống.

Thứ năm, tổ chức, cá nhân hoặc đơn vị cung cấp dịch vụ hành chính công không được tự ý làm sai lệch thông tin trong hệ thống.

Thứ sáu, việc điều tra, rà soát thông tin hộ nghèo, hộ cận nghèo; xác định thu nhập của hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình trên hệ thống đăng ký, rà soát, xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo được thực hiện bảo đảm tính khách quan, công khai, minh bạch an toàn thông tin và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có thẩm quyền.

Nguyên tắc kết nối, chia sẻ và khai thác thông tin của các hệ thống cần tuân thủ quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân; bảo đảm các quy định về bảo mật, an ninh, an toàn thông tin mạng theo quy định của pháp luật hiện hành.

Cùng với đó, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, không được xâm phạm quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình trừ trường hợp pháp luật khác có quy định.

Đồng thời, hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến bảo đảm kết nối với Cổng Dịch vụ công quốc gia; Cổng Dịch vụ công các tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương; Hệ thống liên thông trực tuyến về đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, trợ cấp mai táng, hỗ trợ chi phí mai táng và Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Hệ thống đăng ký, rà soát, xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo được kết nối với Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm xác thực định danh công dân và chia sẻ dữ liệu hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có mức sống trung bình.

Kết nối, chia sẻ và khai thác thông tin với các cơ sở dữ liệu khác

Dự thảo Thông tư nêu rõ các thông tin được kết nối chia sẻ cho hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến. Cụ thể là:

Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chia sẻ thông tin xác thực định danh cá nhân công dân, dịch vụ tra cứu thông tin công dân, dịch vụ cung cấp số định danh cá nhân, dịch vụ xác thực cặp số căn cước công dân/chứng minh nhân dân với hệ thống.

Hệ thống liên thông trực tuyến về đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, trợ cấp mai táng, hỗ trợ chi phí mai táng chia sẻ với chuyển hồ sơ trợ cấp chi phí mai táng sau khi hoàn tất thủ tục khai tử của đối tượng cho hệ thống. Sau khi tiếp nhận và xử lý, hệ thống chia sẻ trạng thái xử lý hồ sơ, kết quả xử lý hồ sơ hỗ trợ chi phí mai táng của đối tượng cho hệ thống liên thông trực tuyến về đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, trợ cấp mai táng, hỗ trợ chi phí mai táng.

Hệ thống kết nối và chia sẻ thông tin với Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh được hướng dẫn thực hiện theo tài liệu hướng dẫn kỹ thuật “Kết nối hệ thống thông tin dịch vụ công trực tuyến đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến thông qua nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia”.

Cùng với đó, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chia sẻ thông tin xác thực định danh cá nhân công dân, dịch vụ tra cứu thông tin công dân, dịch vụ cung cấp số định danh cá nhân, dịch vụ xác thực cặp số căn cước công dân/chứng minh nhân dân với hệ thống đăng ký, rà soát thông tin hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Cơ quan quản lý Hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến sẽ xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn và hỗ trợ kỹ thuật thực hiện kết nối, chia sẻ, khai thác thông tin với các hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh; hệ thống chi trả của các đơn vị thực hiện chi trả.

Cùng với đó, chủ trì, phối hợp với cơ quan, tổ chức có hệ thống thông tin kết nối với hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến giải quyết sự cố, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.

Thêm vào đó, thực hiện các thủ tục để kết nối hệ thống với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; Hệ thống liên thông trực tuyến về đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, trợ cấp mai táng, hỗ trợ chi phí mai táng và Cổng Dịch vụ công quốc gia theo quy định.

Tiếp nữa, phối hợp các đơn vị có liên quan thực hiện kiểm tra theo quy định việc bảo đảm an ninh, an toàn thông tin của hệ thống thông tin có kết nối, chia sẻ dữ liệu với hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến.

Cơ quan quản lý hệ thống đăng ký, rà soát thông tin hộ nghèo, hộ cận nghèo thực hiện các thủ tục để kết nối hệ thống với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo quy định.

Khi thực hiện đăng ký giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến, tổ chức, cá nhân có các quyền: Được hỗ trợ hướng dẫn, cung cấp các thông tin cần thiết khi thực hiện dịch vụ đăng ký trực tuyến; Được cung cấp tài khoản sử dụng, tạm dừng, hủy bỏ tài khoản qua hệ thống đăng ký trực tuyến; Được bảo đảm an toàn thông tin theo quy định của pháp luật; Được cung cấp đầy đủ thông tin về quá trình, tình trạng xử lý Hồ sơ hành chính trực tuyến.

Đồng thời, cũng có trách nhiệm sau: Cung cấp đầy đủ, chính xác và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin đã đăng ký, kê khai khi thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến; Cung cấp đầy đủ thông tin tạo tài khoản trên Hệ thống trực tuyến; Tuân thủ quy định của pháp luật về giao dịch điện tử, bí mật nhà nước; Không làm sai lệch, hư hỏng, thất thoát, chiếm đoạt, phá hủy, gian lận, mạo nhận trái phép và khai thác, sử dụng, phát tán thông tin, dữ liệu thủ tục hành chính; Không được cản trở hoạt động cung cấp và sử dụng các dịch vụ, giả mạo, sử dụng mật khẩu trái phép, chiếm quyền điều khiển; tạo, cài đặt, phát tán phần mềm độc hại, virus máy tính; phá hoại cơ sở hạ tầng kỹ thuật hệ thống trực tuyến.

Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội xây dựng và quản lý thống nhất Hệ thống thông tin quản lý cơ sở dữ liệu bảo trợ xã hội và giảm nghèo. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động-thương binh và xã hội các cấp có trách nhiệm quản lý, vận hành và sử dụng trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ và theo sự phân cấp, phân quyền.

Hệ thống cơ sở dữ liệu trợ giúp xã hội được bảo đảm an toàn Hệ thống thông tin theo quy định tại Nghị định số 85/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016.

Về tổ chức thực hiện, Cục Bảo trợ xã hội (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) xây dựng, vận hành, quản lý và sử dụng hệ thống; hướng dẫn, tuyên truyền, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực, kiểm tra, giám sát các cơ quan, địa phương, cơ sở trợ giúp xã hội trong việc khai thác, sử dụng Hệ thống đăng ký, giải quyết chính sách trợ giúp xã hội trực tuyến và hệ thống thông tin quản lý cơ sở dữ liệu bảo trợ xã hội và giảm nghèo.

Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo xây dựng, quản lý, khai thác và sử dụng hệ thống đăng ký, rà soát thông tin hộ nghèo, hộ cận nghèo; quản lý, khai thác và sử dụng hệ thống thông tin quản lý cơ sở dữ liệu bảo trợ xã hội và giảm nghèo. Đồng thời, hướng dẫn, đôn đốc các địa phương tổ chức, sử dụng hệ thống để tiến hành rà soát và thu thập, cập nhật thông tin, dữ liệu về hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn.

Tới hết năm 2022, cả nước đang thực hiện trợ cấp xã hội cho gần 3,5 triệu đối tượng bảo trợ xã hội. 29 tỉnh, thành phố quyết định mở rộng đối tượng hưởng chính sách, nâng mức chuẩn trợ cấp xã hội. Trên toàn quốc, gần 3 triệu người đã được cấp giấy chứng nhận khuyết tật, thực hiện trợ cấp xã hội và cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho hơn 1,5 triệu người khuyết tật.

Ngoài ra, kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2022 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025 trên phạm vi toàn quốc do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội công bố cuối tháng 1/2023 cho thấy, tỷ lệ nghèo đa chiều (gồm tỷ lệ hộ nghèo và hộ cận nghèo) chung toàn quốc là 7,52%. Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là hơn 1,97 triệu hộ. Trong năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm khoảng 1,2% so với đầu kỳ (cuối năm 2021).