Người dân thị trấn đồng mỏ: Thấp thỏm nỗi lo sạt lở

Những ngày cuối tháng 7/2024, cùng đi với ông Nguyễn Nam Phi, trưởng khu Ga Nam, phóng viên Báo Lạng Sơn có mặt bên bờ sông Thương đoạn qua thị trấn Đồng Mỏ, huyện Chi Lăng. Theo hướng tay ông Phi chỉ, chúng tôi dễ dàng quan sát thấy hình ảnh căn nhà cũ đã đổ sập một nửa còn đang ngổn ngang, những đoạn đất ven sông “nham nhở” hay bức tường loang lổ vết bùn bám… Đó là hậu quả của những đợt lũ dâng cao và do hiện tượng sạt lở đất bởi áp lực của dòng nước đang cuồn cuộn chảy bên dưới.

Dù giữa trưa và mưa đang ngày càng nặng hạt, nhưng khi thấy phóng viên, ông Vi Văn Định, khu Ga Nam, thị trấn Đồng Mỏ vẫn tất tả đến chỗ chúng tôi đang khảo sát, ông kể: Tôi sống ở đây đã gần 70 năm nên chứng kiến hết mọi sự thay đổi của dòng chảy này. Sông Thương chảy qua khu vực này đã bị lệch dòng, lệch dần về phía đất đai, nhà cửa của chúng tôi tại đây. Gia đình tôi có hơn 3 sào đất nông nghiệp ngay sát bờ sông, cả gia đình chỉ trông chờ vào mấy sào đất này để trồng rau màu nhưng 4 - 5 năm trở lại đây, mỗi lần mưa lũ là cây cối, rau màu của gia đình đều ngập úng, hỏng hết. Đỉnh điểm năm 2022, nước dâng cao đến hơn 5m, ngập cả vào nhà gây thiệt hại nhiều tài sản của gia đình. Cùng đó, thửa đất ngày càng bị xói lở nên diện tích đất của gia đình ngày càng thu hẹp, hiện chỉ còn khoảng 2 sào. Gia đình tôi và các hộ dân quanh đây đều rất lo lắng khi mùa mưa đến.

Cũng tương tự như hộ ông Định, gia đình ông Lý Văn Thịnh, khu Than Muội, thị trấn Đồng Mỏ cũng đang dần mất đất sản xuất vì bị sạt lở dần. Chia sẻ với phóng viên, ông Thịnh cho biết: Mỗi lần mưa lớn, lũ tràn qua là na, rau màu hỏng hết, coi như bao công sức của chúng tôi cũng trôi luôn theo dòng nước. Năm 2023, gia đình tôi cũng chủ động dùng gạch ba banh để xây kè nhưng kè vẫn không trụ được và đều bị nước cuốn trôi. Diện tích đất của nhà tôi từ gần 4 sào giờ bị sạt lở dần chỉ còn khoảng 3 sào...

 Được biết, dọc hai bên bờ sông Thương đoạn qua thị trấn Đồng Mỏ có khoảng 60 hộ thuộc các khu: Ga Nam; Ga Bắc; Hoà Bình 1; Hoà Bình 2; Thống Nhất 2... bị ảnh hưởng bởi tình trạng sạt lở đất ven sông Thương.

Trong khoảng 5 năm trở lại đây, mỗi khi mưa lớn là các hộ dân sinh sống hoặc có đất sản xuất nông nghiệp ven sông Thương đoạn qua thị trấn Đồng Mỏ lại thấp thỏm lo lắng bởi việc nước sông dâng cao, dòng chảy xiết ngoài thiệt hại hoa màu, cây ăn quả, vật nuôi, nhiều nhà ven sông còn bị nước tràn vào gây ảnh hưởng đến kết cấu công trình nhà ở.

Theo những hộ dân sinh sống gần khu vực này, trước đây, lòng sông lệch về phía bên trái nhưng theo thời gian, nước sông Thương chảy qua khu vực này bị lệch dòng, tạo thành một “khúc cua”, chảy sát về phía bên phải. Theo quan sát của phóng viên, khu vực hướng chảy ban đầu của lòng sông đã được bồi dần thành một bãi đất lớn, cỏ cây mọc um tùm, một số loại rác thải như nilon, quần áo cũ… theo dòng nước vương lại trên các bụi cây, gây ảnh hưởng tới môi trường và cản trở dòng chảy.

Việc bãi đất ngày càng tích tụ lại khiến lòng sông bị thu hẹp, áp lực nước ngày càng cao, nhất là vào mùa mưa lũ dẫn đến việc xói mòn, sạt lở dần ở phía bờ ngược lại.

Trước thực trạng trên, các hộ dân bị ảnh hưởng đã nhiều lần có ý kiến, kiến nghị tại các cuộc tiếp xúc cử tri, họp khu phố hoặc phản ánh tới chính quyền thị trấn Đồng Mỏ về việc xây kè bờ sông, nắn lại dòng chảy. Đồng thời, một số hộ còn chủ động trồng tre, xây kè… nhưng theo thời gian tất cả đều đã bị cuốn trôi theo dòng nước.

Ông Nghiêm Xuân Út, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Đồng Mỏ cho biết: Trước phản ánh của người dân, UBND thị trấn đã phối hợp thành lập đoàn khảo sát dọc bờ sông Thương đoạn qua thị trấn để kiểm tra, nắm bắt thực trạng, mức độ, nguy cơ sạt lở… tại các khu dân cư bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, UBND thị trấn vận động các hộ trong diện có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi lũ lụt di dời để tránh nguy hiểm khi mưa lũ dâng cao; kiến nghị và báo cáo với cơ quan chức năng của huyện, tỉnh sớm đầu tư kinh phí và thực hiện các phương án nhằm đảm bảo an toàn cho người dân cũng như đất đai của bà con dọc bờ sông Thương.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Vi Văn Tú, Phó Trưởng Phòng Phụ trách Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Chi Lăng cho biết: Thời gian qua, phòng đã tham gia cùng một số sở, ngành liên quan của tỉnh khảo sát đánh giá thực trạng, tham mưu xây phương án nhằm đảm bảo an toàn cho người dân dọc bờ sông Thương đoạn qua các khu bị ảnh hưởng. Ngày 16/7/2024, UBND tỉnh đã có Quyết định số 1241 về việc phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng dự án kè khắc phục hậu quả thiên tai, sạt lở khu vực trung tâm thị trấn Đình Lập, xã Bính Xá, huyện Đình Lập và khu vực thị trấn Đồng Mỏ, huyện Chi Lăng.

Cụ thể, đối với địa bàn huyện Chi Lăng, dự án xây dựng kè khắc phục hậu quả thiên tai, sạt lở bờ sông Thương từ phía sau UBND huyện về phía hạ lưu có tổng chiều dài 2,2km (kè bờ trái dài 1,022km; kè bờ phải dài 1,094km và sửa chữa hư hỏng đoạn kè bờ phải dài 0,084km), bao gồm các bộ phận chân kè, mái kè, đỉnh kè và các công trình phụ trợ trên kè với tổng mức đầu tư trên 35 tỷ đồng.

Trao đổi thêm với ông Trần Quang Vinh, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - chủ đầu tư dự án trên, chúng tôi được biết, dự án sẽ sớm được khởi công vào cuối năm 2024.

Có thể thấy, thực trạng sạt lở ven bờ sông Thương đoạn qua thị trấn Đồng Mỏ đang khiến nhiều hộ dân bị ảnh hưởng tại khu vực này luôn sống trong cảnh thấp thỏm, bất an mỗi khi mùa mưa lũ về. Mong rằng, dự án trên sẽ sớm được triển khai và hoàn thành để đảm bảo an toàn về người và tài sản cho người dân.