Quản lý diện tích đất khu vực Nhà máy thủy điện Sơn La

Những ngôi nhà bất hợp pháp xây dựng trên nền đất Công ty Sông Đà đóng giữ trước đây. Xây dựng công trình thủy điện Sơn La, tỉnh Sơn La đã bàn giao 1.700 ha diện tích đất mặt bằng cho Ban quản lý dự án (QLDA) nhà máy. Đến nay việc xây dựng nhà máy đã hoàn thành, chủ đầu tư căn cứ vào nhu cầu thực tế trả lại một phần diện tích đất trên cho địa phương. Nhưng công nhân vừa rút đi, việc thu hồi, bàn giao chưa xong thì một số hộ dân đã kéo về dựng lán, lấn đất, gây mất an ninh trật tự ở khu vực này.Những ngày đầu năm 2013, chúng tôi đến công trường Nhà máy thủy điện Sơn La - một công trình trọng điểm quốc gia vốn sôi động, náo nhiệt, có lúc lên tới 10 nghìn công nhân thì nay đã yên ắng, bởi nhà máy đã hoàn thành và đi vào hoạt động. Sau khi công nhân của các đơn vị thi công thuộc Tổng công ty Sông Đà, Licogi, Lilama, Trường Sơn (Bộ Quốc phòng) rút khỏi công trường thì một số hộ dân địa...

Những ngôi nhà bất hợp pháp xây dựng trên nền đất Công ty Sông Đà đóng giữ trước đây.

Những ngày đầu năm 2013, chúng tôi đến công trường Nhà máy thủy điện Sơn La – một công trình trọng điểm quốc gia vốn sôi động, náo nhiệt, có lúc lên tới 10 nghìn công nhân thì nay đã yên ắng, bởi nhà máy đã hoàn thành và đi vào hoạt động. Sau khi công nhân của các đơn vị thi công thuộc Tổng công ty Sông Đà, Licogi, Lilama, Trường Sơn (Bộ Quốc phòng) rút khỏi công trường thì một số hộ dân địa phương kéo về làm lán trại, lấn chiếm đất, gây nên tình trạng lộn xộn, mất an ninh trật tự.

Từ ngã ba cây xăng huyện Mường La rẽ ra phía bờ sông, chúng tôi đến vị trí tập kết trước đây của Công ty Sông Đà 7, Sông Đà 6.04, gạch đá ngổn ngang, nhà công nhân đã bị tháo dỡ lấy gạch, nhiều chỗ đất đã được dọn dẹp làm vườn rau. Gặp ông bà Lò Văn Dịn và Lò Thị Nịt đang tưới rau, hỏi chuyện được biết: Ngay sát với khu vực công trường, trên vị trí của bản Hua Lon, xã Ít Ong trước kia nay có 22 hộ gia đình từ điểm tái định cư (TĐC) Tân Lập, huyện Mộc Châu đã quay trở về mấy năm nay. Ban đầu bà con giải thích chỉ về tranh thủ sản xuất trong khi chưa tích nước, nhưng nay thì nhiều hộ đã làm nhà to, xác định ở lại lâu dài. Điều đáng quan tâm là các hộ dân này đều còn giữ bìa đỏ phần đất đáng lẽ phải thu hồi, thanh toán khi di chuyển. Ông Lò Văn Dịn dẫn chúng tôi về nhà, mở hòm cho xem bìa đỏ, bìa mang số 00171/QSDĐ/2005-UBND cấp ngày 16-10-2000, do ông Lò Văn Ón, Chủ tịch UBND huyện Mường La trước đây ký. Được biết, nhiều hộ gia đình thuộc đối tượng di dân TĐC của huyện Mường La đã di chuyển, đến nay đều chưa bị thu hồi bìa đỏ. Đây là thiếu sót trong công tác quản lý, dẫn đến một số hộ dân lợi dụng chây ỳ, gây khó khăn, khi cán bộ đến tuyên truyền vận động lại mang bìa đỏ ra “chứng minh” tính hợp pháp của mình…!

Ngoài 22 hộ nêu trên, hiện nay tại vị trí cầu tạm, phần hạ lưu đập thủy điện, phía bờ phải có 15 lán của bà con điểm TĐC Nà Nhụng kéo về. Chúng tôi hỏi chuyện ông trưởng bản Nà Nhụng Cà Văn Hặc là một trong số hộ cư trú bất hợp pháp, ông nêu lý do: Bản Giạng Dưới của ông di chuyển đã bảy năm rồi, nhưng đến nay vẫn còn 17 ha rừng và 2 ha ruộng của bản chưa được thanh toán. Trong khi đất cũ của bản vẫn còn nên bà con muốn về quê cũ làm ăn. Bên bờ trái cầu tạm là năm lán của bà con xã Nậm Giôn xuống dựng nhà. Đi tiếp vào khu vực nhà máy cách khoảng 500 m hiện có hai lán mới dựng hơn một tháng nay. Cán bộ công ty thủy điện đến hỏi thì ông Cà Văn Biên, đang cư trú tại bản Nà Toong, về đây dựng lán, bảo: “Đây là nhà nương trông cao-su thôi…!”. Tuy nhiên, theo Quyết định số 1773/QĐ/CP-TTg ngày 21-11-2012 của Chính phủ quy định khu vực hành lang bảo vệ các công trình trọng điểm an ninh quốc gia thì việc dựng lán nằm trong phạm vi công trình quan trọng như vậy cũng là sai phạm.

Tìm hiểu vấn đề này, chúng tôi được biết, Ban QLDA Nhà máy thủy điện Sơn La phối hợp với UBND huyện Mường La và tỉnh Sơn La đã tập trung giải quyết, nhưng việc ngăn một số hộ dân kéo về dựng lán đang gặp rất nhiều khó khăn. Từ đầu năm 2011, UBND tỉnh Sơn La đã chủ động cử hai tiểu đội cơ động đến bảo vệ các vị trí xung yếu trong khu vực xây dựng nhà máy. Hiện nay đơn vị này đang đảm nhiệm bảo vệ 25 ha mặt bằng khu vực đặt các đơn vị thi công đã di chuyển khỏi công trường. Đây là phần diện tích có địa thế bằng phẳng dự kiến sẽ trả lại cho huyện Mường La, nếu không có lực lượng bảo vệ chặt chẽ sẽ dễ bị lấn chiếm.

Ngày 29-1-2013, chúng tôi được tham dự cuộc làm việc giữa các cơ quan chuyên môn của Tập đoàn Điện lực Việt Nam với UBND huyện Mường La và tỉnh Sơn La thực hiện quy trình, thủ tục bàn giao, quản lý diện tích đất quanh khu vực thủy điện Sơn La. Theo đó, trên diện tích còn lại là 1.700 ha sẽ bàn giao 865 ha cho Công ty thủy điện Sơn La, phần diện tích còn lại sẽ trả lại cho địa phương. Theo quy định pháp luật, cho đến thời điểm này, toàn bộ 1.700 ha quanh khu vực xây dựng nhà máy vẫn thuộc thẩm quyền quản lý của Ban QLDA Nhà máy thủy điện Sơn La. Nhưng sau khi khánh thành nhà máy, nhiều hoạt động của Ban này đã chuyển dần lên thủy điện Lai Châu. Việc quản lý, bảo vệ diện tích đất khu vực này đang gặp khó khăn. Công ty thủy điện là đơn vị sẽ tiếp tục nhận bàn giao vùng đất, mặt nước của nhà máy đã tổ chức tiếp quản, nhưng về mặt pháp lý vẫn chưa được bàn giao chính thức. Diện tích đất dự kiến trả lại cho địa phương cũng nằm trong tình trạng đó, vì vậy đây là thời điểm nhạy cảm trong công tác quản lý, bảo vệ đất khu vực Nhà máy thủy điện Sơn La.

Từ thực tế nêu trên, cùng với việc chỉ đạo Sở Tài nguyên – Môi trường Sơn La tiến hành các thủ tục thu hồi, cắm mốc, bàn giao đất, đề nghị UBND tỉnh Sơn La chỉ đạo huyện Mường La tích cực triển khai các biện pháp bảo vệ an toàn quanh khu vực nhà máy. Cần tiếp tục tổ chức các đơn vị cơ động, dân quân tự vệ của các xã Ít Ong, Tạ Bú, Pi Toong thực hiện quản lý, bảo vệ diện tích trên.

Huyện Mường La cần chủ động sớm thực hiện việc quy hoạch, định hướng sử dụng hiệu quả diện tích đất được nhà máy trả lại. Trên cơ sở quỹ đất này thực hiện đẩy nhanh công tác quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội, gắn với an ninh quốc phòng, mở rộng thị trấn Mường La trong tương lai. Đồng thời, UBND tỉnh Sơn La phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam sớm triển khai phương án mở con đường dân sinh phục vụ việc đi lại của người dân, tránh đi qua nhà máy, dự kiến bắt đầu từ bãi đá bản Phềnh đến bản Ít Ong cũ.

Đối với các hộ hiện đang cư trú bất hợp pháp, cần tuyên truyền vận động, giải thích để người dân hiểu chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, sớm trở về các khu TĐC như đã cam kết. Đồng thời, tỉnh Sơn La chỉ đạo tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong công tác thu hồi, thanh toán bù chênh đất cho người dân, giúp cơ quan chức năng nhanh chóng thực hiện thanh toán, đền bù dứt điểm cho người dân. Tiếp tục quan tâm tạo điều kiện bảo đảm đủ diện tích đất đai sản xuất và các điều kiện sinh sống khác, giúp bà con ổn định cuộc sống lâu dài tại nơi TĐC mới, ngăn ngừa từ xa tình trạng kéo về gây lộn xộn, mất an ninh trật tự trên địa bàn.

Theo Nhandan