Quan hệ Nga - Mỹ: Ðịnh dạng đối thoại, ổn định chiến lược

Mặc dù các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã cam kết giảm căng thẳng, tăng cường đối thoại hướng tới mục tiêu chung về ổn định chiến lược, song mối quan hệ giữa hai cường quốc hạt nhân vẫn chứng kiến những động thái ứng xử linh hoạt, cho thấy nói dễ hơn làm trong cách tiếp cận các vấn đề còn tồn tại nhiều khác biệt. Cả hai giữ “thế thủ” nhằm cạnh tranh chiến lược cũng như bảo đảm lợi ích quốc gia.

Nhằm thực hiện cam kết được đưa ra tại cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Joe Biden ở Geneva (Thụy Sĩ) hồi giữa tháng 6, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov mới đây cho biết, Moskva hy vọng sẽ tiến hành vòng đàm phán đầu tiên với Mỹ về ổn định chiến lược trước cuối tháng 7 theo hình thức liên cơ quan. Moskva hy vọng tiến trình đàm phán này sẽ trở thành một định đạng đối thoại giữa hai nước.

Mặc dù các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã thể hiện mong muốn hiểu nhau, song giữa Nga và Mỹ còn tồn tại nhiều bất đồng. Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov nhấn mạnh, bất cứ ý đồ nào của Mỹ nhằm đối thoại với Nga “trên thế mạnh” sẽ thất bại và Moskva sẽ đáp trả cứng rắn đối với những hành động không thiện chí. Phía Nga đã khẳng định lập trường cứng rắn của Moskva trong các vấn đề, trong đó có Ukraine. Nga nhấn mạnh không loại trừ sự tham gia của Washington trong việc giải quyết cuộc xung đột ở vùng Donbass, miền đông Ukraine, song điều này phụ thuộc vào việc quan chức nào được chỉ định làm điều phối viên của Mỹ về vấn đề này.

Những tuyên bố cứng rắn của Nga được đưa ra trong bối cảnh tình hình tại Biển Ðen tiếp tục gia tăng căng thẳng giữa Nga với NATO. Hai bên đã tiến hành song song hai cuộc tập trận quân sự quy mô lớn. Cuộc tập trận Sea Breeze (Gió Biển) 2021 do NATO, Ukraine với các đối tác tiến hành tại Biển Ðen và phía nam Ukraine có sự tham gia của hơn 30 nước, là cuộc tập trận lớn nhất từng diễn ra. Nga gọi đây là “trò chơi lên gân cơ bắp mang tính khiêu khích” và khối Bắc Ðại Tây Dương đang cố tình thổi bùng tình hình dọc theo biên giới với Nga, làm tăng nguy cơ xung đột vũ trang. Moskva tuyên bố sẽ phản ứng phù hợp với tình hình để bảo đảm an ninh quân sự của Nga nếu cần thiết.

Khôi phục trạng thái bình thường trong quan hệ Nga – Mỹ là vấn đề không dễ dàng bởi hai bên vẫn tồn tại nhiều mâu thuẫn liên quan hàng loạt vấn đề như tiến công mạng, trả đũa ngoại giao, song việc đối thoại và hợp tác giữa hai bên nhằm ổn định chiến lược là điều cần thiết, vì an ninh của khu vực và thế giới.