Quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ ngày càng toàn diện hơn

Được thiết lập từ năm 1977, quan hệ đối tác đối thoại ASEAN-Hoa Kỳ trải qua nhiều giai đoạn và phát triển trên nhiều phương diện. Sau gần nửa thế kỷ, lòng tin giữa hai bên ngày càng được nâng cao, hợp tác trong các lĩnh vực chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội được triển khai ngày một toàn diện hơn.

Kể từ khi nâng tầm lên Đối tác chiến lược năm 2015 đến nay, quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ phát triển ngày càng sâu rộng, thực chất. Tại cuộc họp Ủy ban hợp tác chung ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 13 trong tháng 4 vừa qua, ASEAN và Hoa Kỳ khẳng định, hợp tác giữa hai bên mở rộng và bao trùm trong nhiều lĩnh vực, trên cả ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN. Hai bên cũng ghi nhận những tiến bộ đạt được trong triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN-Hoa Kỳ giai đoạn 2021-2025.

ASEAN và Hoa Kỳ duy trì thường xuyên các cơ chế hợp tác như Hội nghị cấp cao, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao, Ủy ban hợp tác chung… Phía Hoa Kỳ tham gia, đóng góp tích cực vào các cơ chế, khuôn khổ hợp tác do ASEAN chủ trì như Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS)… Hai bên cũng nỗ lực đẩy mạnh hợp tác ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống như chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, bảo đảm an ninh mạng… Hợp tác giữa ASEAN và Hoa Kỳ trong lĩnh vực kinh tế-thương mại ghi nhận nhiều kết quả tích cực.

Hoa Kỳ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai và có đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất vào ASEAN với tổng kim ngạch thương mại đạt 308,3 tỷ USD và tổng vốn FDI đạt 34,7 tỷ USD năm 2020. Bên cạnh đó, hai bên cũng cam kết thúc đẩy trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân, hợp tác giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, tăng quyền cho phụ nữ… Về hợp tác phát triển, Hoa Kỳ triển khai chương trình Tăng trưởng bao trùm trong ASEAN thông qua Sáng tạo, Thương mại và Thương mại điện tử (IGNITE) và Đối tác về tối ưu hóa hợp tác khu vực trong khuôn khổ Cộng đồng Chính trị-An ninh và Văn hóa-Xã hội (PROSPECT).

Trong bối cảnh dịch Covid-19, ASEAN và Hoa Kỳ chủ động, tích cực phối hợp ứng phó, đề xuất, tổ chức nhiều hoạt động chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ nhau khắc phục hậu quả dịch bệnh, đồng thời thúc đẩy phục hồi toàn diện và bền vững. Cuối năm 2021, Hoa Kỳ công bố đã cung cấp hơn 42 triệu liều vắc-xin và hơn 200 triệu USD hỗ trợ các nước ASEAN ứng phó dịch Covid-19. Nhân chuyến thăm Việt Nam của Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris (C.Ha-rít) tháng 8/2021, Văn phòng Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh của Hoa Kỳ tại khu vực Đông Nam Á được khai trương ở Hà Nội.

Nhằm thắt chặt quan hệ hơn nữa, bên cạnh các Hội nghị cấp cao được tổ chức hằng năm từ năm 2013, hai bên đã tổ chức Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ tại Hoa Kỳ tháng 2/2016. Đây là hội nghị quốc tế quan trọng đầu tiên giữa Hiệp hội và một nước đối tác ngay sau khi Cộng đồng ASEAN ra đời; khẳng định sự coi trọng của hai bên với mối quan hệ mật thiết ASEAN-Hoa Kỳ. Năm 2017, hai bên cũng tổ chức Hội nghị cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ đối thoại ASEAN-Hoa Kỳ tại Philippines.

Nhân dịp kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ đối tác, Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ sẽ được tổ chức tại thủ đô Washington của Hoa Kỳ, nhằm đánh giá tổng thể chặng đường quan hệ và đề ra những định hướng hợp tác quan trọng giữa hai bên trong thời gian tới. Hội nghị lần này cũng thể hiện sự quan tâm của cá nhân Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden (G.Bai-đơn) với ASEAN. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 9 hồi tháng 10/2021, Tổng thống J.Biden khẳng định, quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ có tầm quan trọng đặc biệt đối với an ninh và thịnh vượng của khu vực. Tổng thống Hoa Kỳ cũng bày tỏ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong nỗ lực xây dựng cấu trúc, trật tự khu vực dựa trên luật lệ, các giá trị và nguyên tắc nêu trong Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Là thành viên tích cực, chủ động và trách nhiệm của Hiệp hội, Việt Nam từng đảm nhiệm những trọng trách quan trọng, có nhiều đóng góp, sáng kiến thúc đẩy và nâng tầm quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ. Trong bối cảnh ASEAN và Hoa Kỳ đều mong muốn củng cố hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược nhằm kỷ niệm dấu mốc 45 năm, Việt Nam tiếp tục nỗ lực góp phần đưa mối quan hệ này phát triển lên tầm cao mới vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực và trên thế giới.