Phiên tòa xét xử lưu động: Hình thức tuyên truyền pháp luật trực quan trong cộng đồng

-  Xét xử lưu động là hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật trực quan, sinh động mang lại hiệu quả thiết thực. Do đó, thời gian qua, Tòa án nhân dân (TAND) hai cấp trong tỉnh đã tổ chức nhiều phiên tòa xét xử lưu động; góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh.

Chiều 17/1/2025 vừa qua, tại Trường THPT Cao Lộc, huyện Cao Lộc, TAND huyện Cao Lộc xét xử lưu động 2 vụ án hình sự. Phiên toà có hơn 1.600 giáo viên, nhân viên, học sinh nhà trường tham dự. Vụ án thứ nhất xét xử bị cáo Tô Văn Dương, sinh năm 1967, thường trú tại thôn Bản Lề Bản Ngõa, xã Xuất Lễ, huyện Cao Lộc về hành vi mua bán trái phép chất ma túy Heroin. Vụ án thứ hai xét xử bị cáo Nguyễn Văn Tuấn, sinh năm 1985, thường trú tại khu 1, xã Đại Phạm, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ về tội buôn bán hàng cấm. Tại phiên tòa, các bị cáo đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội, hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Tô Văn Dương 9 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy, phạt bổ sung bị cáo 5 triệu đồng nộp ngân sách Nhà nước; bị cáo Nguyễn Văn Tuấn 6 năm 3 tháng tù về tội buôn bán hàng cấm. Sau phiên toà, các thành viên hội đồng xét xử, kiểm sát viên đã lồng ghép tuyên truyền đến học sinh, giáo viên nhà trường tác hại của ma tuý, hậu quả của buôn bán hàng cấm, cùng đó nêu rõ các quy định của pháp luật về xử lý các hành vi trên. Từ đó, mỗi người tham dự phiên toà được nâng cao nhận thức về pháp luật, rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.

Ông Nguyễn Văn Bẩy, Chánh án TAND huyện Cao Lộc thông tin: So với phiên tòa xét xử tại trụ sở, các phiên tòa lưu động thu hút đông người tham dự hơn. Do đó, chúng tôi tăng cường lồng ghép tuyên truyền pháp luật tại phiên toà lưu động. Đây là một trong những cách thức tuyên truyền pháp luật hiệu quả, sinh động. Từ năm 2024 đến nay, chúng tôi đã tổ chức được 10 phiên tòa lưu động. Để chuẩn bị tốt cho phiên tòa lưu động, chúng tôi chú trọng phối hợp với đơn vị nơi tổ chức phiên toà lưu động để đảm bảo về cơ sở vật chất, thông báo rộng rãi về phiên tòa lưu động cho người dân biết đến để tham dự.  

Không chỉ TAND huyện Cao Lộc, những năm qua, TAND hai cấp trong tỉnh thường xuyên tổ chức phiên toà lưu động tại các trường học, khu dân cư trên địa bàn tỉnh. Từ năm 2024 đến nay, TAND hai cấp trong tỉnh đã tổ chức được trên 50 phiên tòa lưu động. Các vụ án được lựa chọn xét xử lưu động về các tội danh phổ biến, nổi cộm, được dư luận xã hội quan tâm như: vi phạm pháp luật về ma túy, xuất nhập cảnh trái phép, trộm cắp tài sản, lừa đảo qua mạng, buôn bán hàng cấm… Ông Phùng Đức Chính, Phó Chánh án TAND tỉnh cho biết: Thời gian qua, chúng tôi đã chỉ đạo TAND hai cấp tăng cường tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động. Trong đó ưu tiên lựa chọn địa bàn khu dân cư nơi xảy ra vụ án hoặc nổi cộm về an ninh trật tự, các trường học để tổ chức phiên tòa xét xử lưu động. Phiên tòa lưu động vẫn đảm bảo đầy đủ các trình tự như phiên tòa xét xử tại trụ sở TAND. Đây là hình thức tuyên truyền giáo dục pháp luật trực quan, thiết thực, không những đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật mà còn giúp người dân hiểu rõ các hành vi phạm tội, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong Nhân dân, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh.

 Điểm nổi bật trong quá trình xét xử lưu động, người tham dự được theo dõi trực tiếp toàn bộ quá trình xét xử, phán quyết của hội đồng xét xử. Đội ngũ thẩm phán, kiểm sát viên, hội thẩm nhân dân kết hợp, lồng ghép phổ biến nhiều quy định của pháp luật về các hành vi phạm tội để tuyên truyền nhằm răn đe, phòng ngừa, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người dân. Đồng thời, qua phiên tòa cũng tuyên truyền đến người dân hiểu rõ về các phương thức, thủ đoạn của tội phạm, từ đó cảnh giác, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật.

Ông Hoàng Thế Khuynh, thẩm phán TAND huyện Chi Lăng cho biết: Từ năm 2024 đến nay, tôi tham gia xét xử 6 phiên toà lưu động về các tội danh: tàng trữ trái phép chất ma tuý; buôn bán hàng cấm; gây rối trật tự công cộng... Trước khi xét xử lưu động, tôi nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, chuẩn bị câu hỏi xét hỏi bị cáo làm rõ hành vi phạm tội của bị cáo, hậu quả của việc vi phạm pháp luật, để từ đó trực tiếp phân tích, tuyên truyền các quy định của pháp luật đến cộng đồng dân cư. Xét xử lưu động cũng là môi trường thực tiễn để những người tiến hành tố tụng nâng cao kỹ năng nghiệp vụ; từ đó tuyên bản án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, được dư luận đồng tình ủng hộ.

Em Nguyễn Thị Hương, lớp 12A10, Trường THPT Việt Bắc, thành phố Lạng Sơn chia sẻ: Ngày 13/12/2024 vừa qua, tại nhà trường, em được tham dự phiên tòa lưu động xét xử 2 vụ án về tội tàng trữ trái phép chất ma túy và tội tham ô tài sản. Đây là lần đầu tiên em được theo dõi phiên tòa. Qua phiên tòa, em được nghe tuyên truyền về tác hại của ma tuý, hậu quả của những hành vi vi phạm pháp luật, giúp chúng em hiểu rõ hơn các quy định của pháp luật. Đồng thời rút ra bài học cho bản thân cần cố gắng học tập, rèn luyện đạo đức, tránh xa tệ nạn xã hội để trở thành công dân có ích cho xã hội.

Có thể nói việc tổ chức phiên toà xét xử lưu động là hình thức tuyên truyền pháp luật hiệu quả, giúp người nghe dễ hiểu, dễ nhớ hơn các quy định của pháp luật, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, hình thành ý thức “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” cho người dân.