Phát triển kinh tế tư nhân - chìa khóa để tăng trưởng 2 con số

Chiều 7/3, Tổng Bí thư Tô Lâm đã làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương về phát triển kinh tế tư nhân. Tại cuộc họp, Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế.

Ông chỉ ra rằng, mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đã có những bước phát triển đáng kể, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về quy mô, tiềm lực và năng lực cạnh tranh, đặc biệt là trong cạnh tranh quốc tế.

Tổng Bí thư lưu ý cần có chiến lược rõ ràng cho phát triển kinh tế tư nhân, phù hợp với trình độ phát triển hiện nay của nền kinh tế và bối cảnh địa kinh tế, địa chính trị mới của đất nước. Ông nhấn mạnh việc xóa bỏ mọi nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ, định kiến về kinh tế tư nhân, đồng thời khuyến khích xây dựng tư duy công nghiệp, tư duy lớn và phong trào kinh doanh, khởi nghiệp trong toàn xã hội.

Tổng Bí thư cũng đề cập đến việc tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, xóa bỏ các rào cản đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Ông nhấn mạnh quan điểm "người dân và doanh nghiệp được phép làm những gì mà pháp luật không cấm", nhằm tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, an toàn và chi phí thấp.

Chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm có ý nghĩa to lớn trong việc định hướng và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam. Những định hướng này nhằm tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế đất nước.

Trước đó, ngày 6/3/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã ký quyết định thành lập Ban chỉ đạo xây dựng Đề án phát triển kinh tế tư nhân. Mục đích của Ban Chỉ đạo là xây dựng Đề án Phát triển kinh tế tư nhân để trình Bộ Chính trị, nhằm định hướng và thúc đẩy sự phát triển của khu vực này trong nền kinh tế quốc dân.

Việc thành lập Ban Chỉ đạo thể hiện sự nhanh nhạy của Chính phủ trong việc triển khai chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của Đảng. Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ xây dựng các cơ chế, chính sách đột phá, khơi thông các nút thắt, mở ra lộ trình phát triển mạnh mẽ, khuyến khích khối doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu rộng hơn vào nền kinh tế. Đây là bước đi quan trọng nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững, đóng góp tích cực vào sự thịnh vượng chung của đất nước.

Kinh tế tư nhân – động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế

Kinh tế tư nhân đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, thể hiện qua những đóng góp quan trọng vào GDP, tạo việc làm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, mở rộng thị trường và giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Trước hết, khu vực kinh tế tư nhân chiếm khoảng 42-45% GDP của Việt Nam và có xu hướng tiếp tục gia tăng. Trong nhiều năm qua, khu vực này luôn tăng trưởng với tốc độ cao hơn so với khu vực doanh nghiệp nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Ở các nền kinh tế phát triển, kinh tế tư nhân thậm chí chiếm tới 70-90% GDP, minh chứng cho vai trò động lực của khu vực này trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thứ hai, kinh tế tư nhân là nguồn tạo việc làm chủ yếu, chiếm 85% tổng số lao động trong nền kinh tế và giúp hàng triệu người có thu nhập ổn định. Theo thống kê, khu vực này tạo ra 8,6 triệu việc làm trực tiếp trong năm 2023, góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao mức sống của người dân.

Thứ ba, khu vực tư nhân là đầu tàu trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ. Dưới áp lực cạnh tranh, các doanh nghiệp tư nhân không ngừng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Các tập đoàn tư nhân lớn của nước ta đã vươn ra thị trường quốc tế, góp phần đưa thương hiệu Việt Nam lên bản đồ công nghệ và sản xuất toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, kinh tế tư nhân cũng giúp sử dụng hiệu quả nguồn lực và giảm áp lực lên ngân sách nhà nước. Không giống như khu vực doanh nghiệp nhà nước, vốn thường bị ràng buộc bởi cơ chế quản lý phức tạp, khu vực tư nhân có khả năng tối ưu hóa nguồn lực tốt hơn, với tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROI) cao hơn 30-50% so với doanh nghiệp nhà nước. Các tập đoàn tư nhân lớn đã đầu tư hàng tỷ USD vào hạ tầng, sản xuất và công nghệ mà không cần sự hỗ trợ từ ngân sách công.

Không những thế, khu vực tư nhân còn đóng góp quan trọng vào xuất khẩu và hội nhập kinh tế quốc tế. Theo Bộ Công Thương, hơn 70% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến từ doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là trong các lĩnh vực chế biến, chế tạo, công nghệ cao và nông sản.

Cuối cùng, kinh tế tư nhân tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Tốc độ tăng năng suất lao động của khu vực này trung bình 6-8%/năm, góp phần đáng kể vào sự phát triển chung của nền kinh tế. Nhờ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp tư nhân, người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn, giá cả hợp lý hơn và chất lượng sản phẩm không ngừng cải thiện.

Với những đóng góp to lớn như vậy, có thể khẳng định rằng kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Để phát huy tối đa tiềm năng của khu vực này, cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ các rào cản thể chế, khuyến khích đầu tư và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, nhằm tạo nền tảng cho một nền kinh tế phát triển bền vững và thịnh vượng.

Động lực chủ sở hữu - sức mạnh của kinh tế tư nhân

Một trong những yếu tố quyết định sự thành công của doanh nghiệp là động lực chủ sở hữu. Đây là nguồn sức mạnh lớn nhất của kinh tế tư nhân, giúp khu vực này năng động, sáng tạo và có trách nhiệm cao.

Doanh nghiệp tư nhân có chủ sở hữu trực tiếp, người này chịu trách nhiệm hoàn toàn và hưởng lợi trực tiếp từ mọi quyết định kinh doanh, do đó luôn tìm cách tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu suất và đổi mới liên tục.

Doanh nghiệp nhà nước thường bị ràng buộc bởi các quy trình quản lý hành chính quan liêu, làm giảm khả năng ra quyết định nhanh chóng và thích ứng với thị trường. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân có thể linh hoạt điều chỉnh chiến lược kinh doanh theo nhu cầu thực tế. Đặc biệt, các doanh nghiệp tư nhân chịu áp lực từ thị trường và rủi ro thua lỗ, buộc họ phải hoạt động hiệu quả.

Thực tế tại nhiều quốc gia cho thấy, động lực chủ sở hữu chính là yếu tố quyết định sự thành công của nền kinh tế. Trung Quốc sau khi cải cách kinh tế từ cuối thập niên 1970 đã tạo điều kiện cho khu vực tư nhân phát triển mạnh, hiện đóng góp tới 60% GDP, 80% việc làm đô thị và 90% tăng trưởng xuất khẩu. Hàn Quốc với các tập đoàn tư nhân lớn như Samsung, Hyundai, LG đã vươn lên trở thành cường quốc kinh tế nhờ động lực chủ sở hữu. Tại Mỹ, các công ty tư nhân như Apple, Google, Amazon liên tục đổi mới, mở rộng thị trường và tạo ra giá trị kinh tế cao.

Để thúc đẩy tăng trưởng, Việt Nam cần tạo môi trường thuận lợi cho khu vực tư nhân phát triển, đồng thời đẩy mạnh cải cách doanh nghiệp nhà nước theo hướng tăng tính tự chủ, giảm sự phụ thuộc vào nhà nước và gắn chặt trách nhiệm với hiệu quả kinh doanh.

Kinh tế tư nhân còn gặp nhiều khó khăn, nhưng tương lai tươi sáng đang mở ra

Kinh tế tư nhân Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn, từ rào cản thể chế, môi trường kinh doanh chưa thuận lợi đến hạn chế trong tiếp cận vốn và công nghệ. Dù đóng góp hơn 42-45% GDP , khu vực này vẫn chưa phát triển xứng tầm do thủ tục hành chính còn phức tạp, chi phí không chính thức cao và khả năng tiếp cận tín dụng còn hạn chế.

Hơn 50% doanh nghiệp tư nhân phản ánh rằng họ phải chịu nhiều đợt thanh tra, kiểm tra trong năm, gây lãng phí thời gian và chi phí. Bên cạnh đó, doanh nghiệp tư nhân chủ yếu có quy mô nhỏ, chiếm 96% tổng số doanh nghiệp , trong khi số doanh nghiệp lớn, có khả năng cạnh tranh toàn cầu như VIetjet, Vingroup, Masan, FPT hay VinFast… vẫn còn ít.

Tuy nhiên, với định hướng chiến lược rõ ràng của Đảng và sự vào cuộc nhanh nhạy của Chính phủ , cơ hội phát triển của kinh tế tư nhân đang mở ra mạnh mẽ. Chính phủ đang đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, hỗ trợ tín dụng và thúc đẩy khu vực tư nhân tham gia vào các ngành công nghệ cao, công nghiệp chế biến chế tạo – những lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ. Nếu rào cản về thể chế, vốn và công nghệ được tháo gỡ hiệu quả, khu vực tư nhân có thể tạo ra bước nhảy vọt, đưa nền kinh tế Việt Nam vào quỹ đạo tăng trưởng trên 10%/năm .

Bài học từ Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước phát triển cho thấy, khi kinh tế tư nhân được trao cơ hội phát triển, nó có thể trở thành động lực chủ đạo của nền kinh tế. Trung Quốc sau cải cách đã duy trì mức tăng trưởng 10-12%/năm trong nhiều thập kỷ, trong khi Hàn Quốc vươn lên nhờ sự bùng nổ của các tập đoàn tư nhân. Việt Nam hoàn toàn có thể tái lập kỳ tích này nếu tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho khu vực tư nhân.

Dù còn nhiều thách thức, nhưng với sự định hướng mạnh mẽ từ Đảng và sự quyết liệt của Chính phủ, kinh tế tư nhân Việt Nam đang đứng trước một tương lai đầy hứa hẹn. Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, khu vực này còn là nền tảng cốt lõi giúp Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng hai con số trong thời gian tới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Điều quan trọng là cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn để biến tiềm năng thành hiện thực.