Ông Zelensky thận trọng với thỏa thuận khoáng sản

Ông Trump cho biết nhà lãnh đạo Ukraine sẽ đến vào 28/2 để ký thỏa thuận khoáng sản được mong đợi từ lâu, trong khi ông Zelensky gọi đây là 'khung thỏa thuận'.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 26/2 cho biết nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến Nhà Trắng vào 28/2 để ký thỏa thuận khoáng sản mà ông mong đợi từ lâu. Thỏa thuận này sẽ gắn kết chặt chẽ hai nước trong nhiều năm tới.

Ông Trump bình luận đây là "thỏa thuận rất lớn" khi bắt đầu cuộc họp nội các đầu tiên trong nhiệm kỳ.

Ông Zelensky cùng ngày cho biết hai bên đạt được "khung" của thỏa thuận, nhưng vẫn chưa bao gồm các đảm bảo an ninh của Mỹ cho Ukraine - vấn đề Kiev ưu tiên. Thỏa thuận đầy đủ có thể phụ thuộc vào các cuộc đàm phán sắp tới tại Washington.

Tổng thống Ukraine cho biết thêm, khung này là bước đi đầu tiên hướng tới một gói điều khoản toàn diện, và sẽ phải được quốc hội Ukraine phê chuẩn.

Trước tiên, Ukraine cần biết Mỹ có lập trường như thế nào về việc tiếp tục hỗ trợ quân sự. Ông Zelensky mong đợi một cuộc trò chuyện sâu rộng với ông Trump. Ông Zelensky nói, thỏa thuận kinh tế "có thể là một phần của các đảm bảo an ninh trong tương lai, nhưng tôi muốn hiểu tầm nhìn rộng hơn. Điều gì đang chờ đợi Ukraine?"

Theo phóng viên AP Ben Thomas, ông Trump, khi thông báo về cuộc gặp với lãnh đạo Ukraine, không cam kết về bất kỳ đảm bảo an ninh nào sắp tới của Mỹ. Ông Trump nói: "Tôi sẽ không đưa ra các đảm bảo an ninh ... nhiều lắm. Chúng tôi sẽ để châu Âu làm điều đó".

Ông cho rằng sự hiện diện của Mỹ trong hoạt động khai thác khoáng sản sẽ tương đương với "an ninh tự động vì sẽ không có ai làm phiền người dân khi chúng tôi ở đó".

Ông Trump cũng nói rằng Ukraine “có thể quên” việc gia nhập NATO, liên minh quân sự phương Tây, và ông hy vọng sẽ sớm nói chuyện trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc đạt được thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Vị tổng thống đảng Cộng hòa từ chối nêu chi tiết những nhượng bộ mà ông sẽ yêu cầu hai bên thực hiện. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh lập trường của chính quyền rằng nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraine là không thể chấp nhận được. Ông Trump nói: “Tôi nghĩ đó có lẽ là lý do khiến mọi chuyện bắt đầu".

Kể từ khi trở lại nắm quyền vào tháng trước, ông Trump cho Ukraine biết rằng ông muốn có thứ gì đó để đổi lấy hàng chục tỷ USD tiền viện trợ Mỹ dành cho Ukraine. Nhà Trắng gây sức ép mạnh mẽ lên Ukraine nhằm cho Mỹ quyền tiếp cận các nguồn dự trữ khoáng sản khổng lồ của nước này.

Ông Zelensky phản đối các đề nghị ban đầu của Mỹ, lập luận rằng điều này không bao gồm các đảm bảo an ninh đầy đủ cho Ukraine và khoản đề xuất 500 tỷ USD sẽ khiến nhiều thế hệ người Ukraine phải gánh nợ. Nhưng Kiev cũng muốn sử dụng các khoản đầu tư như một cách để liên kết chặt chẽ với Mỹ.

Phiên bản mới nhất của thỏa thuận cho biết Mỹ ủng hộ nỗ lực Ukraine nhằm đạt được các đảm bảo an ninh cần thiết để thiết lập hòa bình lâu dài, mà không nêu chi tiết. Một điều khoản nêu: “Những người tham gia sẽ tìm cách xác định bất kỳ bước cần thiết nào để bảo vệ các khoản đầu tư chung theo định nghĩa trong thỏa thuận”

Sau khi ông Zelensky phát biểu, một quan chức Nhà Trắng giấu tên nói rằng việc chấp nhận thỏa thuận là điều kiện tiên quyết để ông Trump mời gặp vào ngày 28/2.

Ông Zelensky nói thêm: “Thỏa thuận này có thể là một thành công lớn hoặc sẽ âm thầm biến mất".

Ông Zelensky muốn thảo luận với ông Trump về việc liệu Mỹ có kế hoạch dừng viện trợ quân sự hay không và nếu có thì liệu Ukraine có thể mua vũ khí trực tiếp từ Mỹ hay không. Ông cũng muốn biết liệu Ukraine có thể sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để mua vũ khí và đầu tư hay không và liệu Washington có kế hoạch dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nga hay không.

Ông Zelensky cũng cho biết Ukraine sẽ không trả lại số tiền mà Mỹ cấp cho nước này theo một phần của thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên. “Tôi sẽ không chấp nhận dù chỉ 10 xu tiền trả nợ trong thỏa thuận này. Nếu không, đây sẽ là tiền lệ”