Obama bổ nhiệm tân đại sứ Mỹ tại Trung Quốc

Max Baucus

Nếu Thượng viện thông qua, ông Baucus sẽ thay chân ông Gary Locke – một nhà ngoại giao được người dân Trung Quốc rất mến mộ vì phong cách bình dị.

Ông Max Baucus, đại diện cho bang Montana từ năm 1978, là chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện đầy quyền lực. Với chức vụ này, ông có rất nhiều kinh nghiệm trong vấn đề thương mại, một hồ sơ trung tâm trong quan hệ Mỹ-Trung chặt chẽ nhưng phức tạp, thường xảy ra những vụ tranh chấp.

Quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh, hai đối tác thương mại nhưng là đối thủ về địa chính trị, trong những năm gần đây đã được đánh dấu bởi nhiều cuộc khủng hoảng từ kinh tế, nhân quyền cho đến gián điệp tin học.

Gần đây nhất là việc Hoa Kỳ kêu gọi Trung Quốc từ bỏ việc áp dụng vùng nhận dạng phòng không mới áp đặt trên Hoa Đông, bị nhiều nước phản đối. Hôm thứ Năm 19/12, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã tố cáo Bắc Kinh là “vô trách nhiệm” trong vụ một chiến hạm Trung Quốc vào đầu tháng này đã lao đến cắt ngang đường đi của một tuần dương hạm Hoa Kỳ tại Biển Đông khiến chiến hạm Mỹ phải bẻ lái để tránh va chạm.

Ông Obama vốn xem chủ trương xoay trục sang châu Á là chủ chốt trong chính sách ngoại giao từ năm 2009, phải cố gắng tỏ ra hòa dịu với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trong lúc việc bổ nhiệm ông Baucus vẫn chưa chính thức, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (Hua Chunying) tuần này đã khẳng định “dù đại sứ Mỹ là ai đi nữa, chúng tôi hy vọng tân đại sứ sẽ đóng một vai trò tích cực trong việc xúc tiến các trao đổi Trung-Mỹ, sự tin cậy lẫn nhau và hợp tác”.

Về phía ông Max Baucus hôm qua cho biết cảm thấy “vinh dự” khi được chọn lựa. Ông cho rằng quan hệ Mỹ-Trung là một trong những quan hệ song phương quan trọng nhất thế giới, và nếu được chính thức trở thành đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, mục tiêu của ông là tăng cường hơn nữa quan hệ ngoại giao và kinh tế giữa hai nước.

Đại sứ hiện nay, ông Gary Locke vào tháng 11 loan báo từ chức vì lý do cá nhân, sẽ rời nhiệm vụ vào đầu năm 2014, và ngỏ lời cám ơn ông Obama đã bổ nhiệm một người Mỹ gốc Hoa như ông vào chức vụ này.

Trong nhiệm kỳ, nhà ngoại giao này đã trải qua những thời điểm căng thẳng như vụ nhà ly khai khiếm thị Trần Quang Thành đào thoát đến đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh tháng 4/2012. Trước đó vài tháng là vụ Vương Lập Quân, cánh tay mặt của Bạc Hy Lai trốn vào lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô xin tị nạn.

Ông Gary Locke được người dân Trung Quốc hết sức mến chuộng vì cung cách bình dân: đi máy bay hạng phổ thông, tự mang hành lý, xếp hàng như mọi người…một hình ảnh đối nghịch với những quan chức Trung Quốc quan liêu, ăn chơi xa xỉ.

Một số bài xã luận trên báo chí chính thức của Bắc Kinh đã khuyên răn ông Gary Locke “nên tập trung cho công việc”, thậm chí có tờ báo đặt vấn đề Mỹ sử dụng một người gốc Hoa với ý đồ xách động.