Ô tô chạy điện có những loại nào?

Trong bối cảnh ô tô điện hóa đang dồn dập đổ về Việt Nam với ít nhất 10 sản phẩm đã và sẽ ra mắt trong năm 2021, người dùng không khỏi gặp khó trong việc phân biệt, cũng như nắm bắt ưu – nhược điểm của từng dòng xe.

Đều có bốn bánh, đều sử dụng mô tơ điện thân thiện môi trường, nhưng ô tô điện hóa, hay thường gọi phổ biến là xe điện, thực tế có nhiều chủng loại khác nhau với những đặc tính riêng biệt.

Xe điện hóa có những loại nào?

Hiện nay, xe điện hóa gồm bốn dòng chính là xe lai – hay thường được gọi là xe hybrid (HEV: Hybrid Electric Vehicle), xe hybrid sạc ngoài (PHEV: Plug-in Hybrid Electric Vehicle), xe điện chạy pin (BEV: Battery-powered Electric Vehicle) và xe điện nhiên liệu Hydro (FCEV: Fuel-cell Electric Vehicle).

Xe hybrid, với đông đảo đại diện nhất vào lúc này, vẫn di chuyển chủ yếu bằng động cơ đốt trong, song song tận dụng các lợi ích từ cụm truyền động điện gồm một mô tơ điện với pin. Nếu pin còn đủ, mô tơ điện sẽ đảm nhận vận hành chiếc xe khi mới khởi động và di chuyển ở tốc độ thấp (trung bình dưới 30km/h với các xe phổ thông), trong khi động cơ đốt trong sẽ “vào việc” khi xe đạt tới ngưỡng tốc độ nhất định. Hiện nay, hầu hết các dòng xe phổ biến đều đã có biến thể hybrid trên thị trường, từ dòng phổ thông như Toyota Corolla/Prius, Honda CR-V, cho tới các mẫu hạng sang như Volvo XC90 T8, Mercedes-Benz S-Class, Porsche Cayenne hay Lexus LS…

Với kết cấu tương tự xe hybrid, xe hybrid sạc ngoài khác biệt chính ở pin dung lượng lớn hơn, mô tơ điện có công suất cao hơn, đồng thời có thêm cơ chế sạc điện bổ sung từ bên ngoài. Với mô tơ điện mạnh đủ để di chuyển thoải mái, loại xe này thường được trang bị động cơ đốt trong có công suất vừa phải so với xe hybrid. Gương mặt đại diện cho nhóm xe này là Range Rover PHEV, BMW i3/i8, Hyundai Ioniq, Mini Countryman PHEV…

Được đại chúng quan tâm hơn cả vào lúc này là xe điện chạy pin, đã loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong và chỉ sử dụng hệ truyền động gồm mô tơ điện. Mô tơ điện của dòng xe này thường có công suất đủ để thay thế hoàn toàn động cơ đốt trong, thậm chí vượt trội hoàn toàn trên các xe thể thao. Dung lượng pin cũng “khủng” gấp nhiều lần các loại xe hybrid. Nhóm xe này có Porsche Taycan; Mercedes-Benz EQC, EQS…; Tesla Model S/3/X/Y; KIA Niro EV; Volkswagen e-Up/I.D3; Honda e; Mini Electric; VinFast e34, e35, e36…

Còn xe sử dụng nhiên liệu hydro, như Toyota Mirai, Honda Clarity FCV, Hyundai NEXO… có nguyên lý vận hành như xe điện chạy pin, nhưng sử dụng nguồn điện từ phản ứng giữa hydro trong bình chứa trên xe và ô xy (lấy từ không khí). Sản phẩm phụ duy nhất của quá trình này là nước và không có bất kỳ một chất thải độc hại nào khác.

Loại ô tô điện nào ưu việt hơn cả?

Mỗi loại xe điện hóa có ưu, nhược điểm tương ứng đặc tính kỹ thuật. Với xe hybrid, người dùng không bị thay đổi thói quen sử dụng phương tiện, xe vẫn chỉ sử dụng nhiên liệu xăng – dầu như xe truyền thống, trong khi lại tận dụng được ưu thế từ mô tơ điện (như tiết kiệm, tăng tốc tốt hơn) so với xe thuần túy chỉ có động cơ đốt trong. Với đặc điểm này, xe hybrid được người dân nhiều nước phát triển ưa chuộng trong suốt hai thập kỷ qua.

Về phần mình, xe hybrid sạc ngoài được xem là bước đệm trung gian giữa xe hybrid “thường” và xe thuần điện, dần rút lui vào dĩ vãng khi xe thuần điện phát triển mạnh mẽ.

Trong khi đó, xe điện sử dụng nhiên liệu hydro có ưu thế lớn so với xe điện chạy pin, khi thời gian sạc chỉ mất vài giây thay vì nhiều giờ đồng hồ. Quãng hành trình cũng xa hơn đáng kể, ngay cả khi so với các dòng xe chạy pin với dung lượng điện tích trữ “khủng” nhất. Việc có thể sản sinh ra nước khiến xe điện sử dụng nhiên liệu hydro đặc biệt phù hợp với những quốc đảo, những khu vực khô cằn.

Xe điện chạy pin với cấu tạo tối giản, chạy quãng ngắn, có thể tiếp cận nguồn điện ở mọi nơi, có lợi thế lớn trong đô thị…

Nhìn chung, tới nay chưa có giải pháp, công nghệ xe điện hoá đơn lẻ nào được coi là “chiến thắng” hay “thất bại”. Trên quy mô toàn cầu, tất cả các loại xe điện hóa vẫn tồn tại song song. Tùy vào đặc điểm riêng và chiến lược phát triển của từng quốc gia cũng như nhu cầu, thị hiếu của từng thị trường mà một loại xe có thể nhất thời chiếm ưu thế và thích hợp hơn so với những dòng còn lại.