Nước Mỹ chia rẽ sau phán quyết cựu Tổng thống Donald Trump phạm tội hình sự

Ứng cử viên Donald Trump, người đang chạy đua vào chiếc ghế tổng thống nhiệm kỳ tiếp theo tại Nhà Trắng, trở thành cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên bị kết án hình sự.

Ngày 30-5 (giờ New York), tại Tòa án Tối cao New York, bồi thẩm đoàn gồm 12 thành viên ra tuyên bố cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phạm tất cả 34 tội danh trong vụ án làm giả hồ sơ kinh doanh để che giấu khoản tiền “bịt miệng” nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels. Theo Thẩm phán Juan Mercan, lịch tuyên án cựu Tổng thống được ấn định vào ngày 11-7, chỉ vài ngày trước khi khai mạc đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa, nơi ông Trump sẽ chính thức được đảng này đề cử làm ứng cử viên trong cuộc đua giành chức Tổng thống Mỹ.

Với những tội danh trên, ông Trump có thể phải đối mặt với mức án tối đa đến 4 năm tù, song do tuổi tác và nhân thân tốt, không có tiền án tiền sự, ông có thể sẽ chịu mức án ngắn hoặc bị quản chế không giam giữ.

Phán quyết của Tòa án Tối cao New York có thể đẩy nước Mỹ rơi vào tình trạng “dở khóc dở cười” chưa từng có, khi một “tội phạm bị kết án” có khả năng trở thành Tổng thống Mỹ. Sự kiện được cho là sẽ tác động sâu rộng đến chính trường Mỹ trong nhiều tháng tới. The Washington Post cho hay, trong thời gian chờ tuyên án, ông Trump dự kiến sẽ kháng cáo và vẫn tiếp tục vận động tranh cử. Theo Hiến pháp Mỹ, bất kỳ bản án nào mà ông Trump phải nhận cũng không ngăn cản ông đảm nhiệm chức vụ Tổng thống một khi đắc cử.

Ngay khi rời phòng xử án, ông Trump tuyên bố phiên tòa là “sự ô nhục” và khẳng định mình vô tội: “Đây là một phiên tòa gian lận dẫn dắt bởi một thẩm phán tham nhũng đầy mâu thuẫn... Phán quyết thực sự sẽ được người dân Mỹ đưa ra vào ngày bầu cử 5-11 và họ biết chuyện gì đã xảy ra ở đây”.

Phán quyết hôm 30-5 là thất bại pháp lý mới nhất của cựu Tổng thống Trump tại Tòa án New York. Trước đó, ông đã thua trong hai vụ kiện dân sự do bị buộc tội phỉ báng và gian lận, phải trả cho nhà văn E. Jean Carroll khoản tiền gần 90 triệu USD. Ông Trump cũng đang phải đối mặt với 3 cáo trạng hình sự khác ở các bang Georgia, Washington D.C và Florida.

Nhiều thành viên cao cấp của Đảng Cộng hòa đã phản ứng gay gắt trước tuyên bố của bồi thẩm đoàn kết tội hình sự ông Trump. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson gọi đây là “một ngày đáng xấu hổ trong lịch sử nước Mỹ”, trong khi lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Steve Scalise chỉ trích “những đảng viên Dân chủ cấp tiến đứng đằng sau hành vi lạm dụng quyền lực này”.

Ở chiều ngược lại, những người ủng hộ đương kim Tổng thống Joe Biden tỏ ra hài lòng với phán quyết của tòa án. Nghị sĩ Đảng Dân chủ, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer bày tỏ trên trang cá nhân: “Không ai đứng trên luật pháp. Bản án đã nói lên điều đó”.

AFP nhận định, việc kết tội hình sự cựu Tổng thống gây ra sự chia rẽ sâu sắc trong lòng nước Mỹ. Nếu những người ủng hộ ông Trump giận dữ kêu gọi bạo loạn và biểu tình thì những người phản đối ông lại bày tỏ sự phấn khích.

Matthew Turner, một cư dân New York chia sẻ: “Tôi nghĩ việc bị kết tội càng khiến ông ấy lấy được thiện cảm của nhiều người dân Mỹ hơn, khi họ chứng kiến ông ấy bị người ta hướng mũi dùi vào và ngược đãi như thế nào”. Còn Jamie Bauer, một người phản đối ứng cử viên Trump thì phấn khởi: “Công lý đang được thực thi và ông ấy phải chịu trách nhiệm cho những gì mình gây ra”.

Nếu không phải ông Trump mà là một ứng cử viên khác thì việc bị kết án hình sự cũng đồng nghĩa với sự nghiệp chính trị tiêu tan. Song dù vướng vào đủ mọi rắc rối pháp lý, từ cáo buộc gian lận trốn thuế, lạm dụng tình dục đến âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, xử lý sai bí mật an ninh quốc gia..., ông Trump vẫn vượt qua mọi thách thức, thậm chí lội ngược dòng, vươn lên dẫn trước các ứng cử viên tiềm năng khác. Kết quả thăm dò của Reuters gần đây cho thấy, 57% số người được hỏi dự định bỏ phiếu cho ông Trump, ngay cả khi ông bị kết án.

Nhiều nhà tài phiệt Mỹ coi vụ án là “một cuộc đàn áp chính trị”, rằng Đảng Dân chủ đang cố gắng hạ bệ ông Trump trước thềm cuộc bầu cử sắp tới. Ngay sau thông tin ông Trump bị kết tội hình sự, các nhà tài trợ lớn của Đảng Cộng hòa đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, đồng thời cam kết quyên góp hàng triệu USD cho chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống.

Tỷ phú sòng bạc Miriam Adelson cam kết quyên góp ủng hộ, trong khi doanh nhân Robert Bigelow tuyên bố quyên góp thêm 5 triệu USD cho chiến dịch tranh cử của ông Trump. Một nhóm do cựu Đại sứ Mỹ tại Jamaica Don Tapia đứng đầu cam kết quyên góp 1 triệu USD, thay vì 250.000USD như kế hoạch trước đó. “Chúng tôi sẽ dốc toàn lực vì ông ấy”, Reuters dẫn lời ông Tapia. Nhà đầu tư công nghệ ở Thung lũng Silicon Shaun Maguire đăng trên X sau phán quyết, rằng đã góp 300.000USD ủng hộ ông Trump.