Nội quy kỳ họp Quốc hội: 24 vấn đề mới cần sửa đổi, bổ sung

Tại phiên họp, trình bày tờ trình về dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi), Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi nội quy kỳ họp Quốc hội, bởi lẽ, sau gần 7 năm thi hành, Nội quy năm kỳ họp năm 2015 (Nội quy 2015) đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi, bổ sung.

Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên họp. Ảnh: VPQH

Theo đó, Luật Tổ chức Quốc hội và nhiều đạo luật khác đã sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội nên nội quy cần được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính đồng bộ, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII.

Một số điều, khoản tại Nội quy năm 2015 không còn phù hợp với thực tiễn, trong quá trình hoạt động, nhất là từ năm 2016, Quốc hội đã có nhiều cải tiến, đổi mới trong công tác chuẩn bị và tiến hành kỳ họp, được thực tiễn kiểm nghiệm, được đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân đánh giá cao, cần được xem xét để bổ sung quy định để bảo đảm cơ sở pháp lý.

Tổng Thư ký Quốc hội cho biết, dự thảo nội quy sửa đổi lần này gồm 24 vấn đề mới. Trong đó đáng chú ý, dự thảo đã quy định cụ thể hơn tại Điều 3 của dự thảo về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong việc tham dự kỳ họp và khi không thể tham dự kỳ họp hoặc phiên họp tại kỳ họp; sửa đổi, bổ sung quy định về hình thức phiếu điện tử qua phần mềm cài đặt trên thiết bị di động; chủ thể có thẩm quyền đề nghị lấy ý kiến đại biểu Quốc hội bằng phiếu xin ý kiến; bổ sung một số quy định về kỳ họp bất thường…

Ngoài ra, dự thảo nội quy cũng sửa đổi, bổ sung quy định về chất vấn của dự thảo như sau: Giảm thời gian đại biểu Quốc hội nêu câu hỏi tại phiên chất vấn xuống còn không quá 1 phút/lần; đại biểu Quốc hội được quyền tranh luận với người bị chất vấn để làm rõ hơn vấn đề đại biểu Quốc hội đã hỏi, thời gian tranh luận không quá 2 phút.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH

Đáng chú ý, theo Tổng Thư Ký Quốc hội, có ý kiến đề nghị sửa đổi quy định thời gian phát biểu là 5 phút, vì đây là vấn đề đổi mới đã được áp dụng tại nhiều kỳ họp trong các nhiệm kỳ Quốc hội gần đây, đã giúp cho mỗi phiên họp có nhiều đại biểu Quốc hội được phát biểu hơn.

“Tuy nhiên, do có nhiều ý kiến đề nghị giữ quy định thời gian phát biểu là 7 phút như nội quy hiện hành để đại biểu Quốc hội có thể trình bày thấu đáo quan điểm của mình nên dự thảo nội quy tiếp tục thể hiện theo hướng này”, Tổng Thư ký Quốc hội nói.

Sau đó, về vấn đề này, ý kiến thẩm tra của Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng và qua ý kiến thảo luận của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều nhấn mạnh quan điểm không nên quy định việc điều chỉnh thời gian phát biểu của đại biểu Quốc hội, bởi vì quyền phát biểu tại phiên họp là một quyền quan trọng của đại biểu, là phương thức thể hiện tính chất dân chủ trong hoạt động của Quốc hội.

Do đó, cần bảo đảm đủ thời gian cần thiết để đại biểu Quốc hội phát biểu tại hội trường, bảo đảm sự bình đẳng giữa các đại biểu thông qua việc áp dụng nguyên tắc phát biểu theo đúng thứ tự đăng ký. Trường hợp có nhiều đại biểu Quốc hội đăng ký phát biểu thì có thể kéo dài thời gian phiên họp để bảo đảm tất cả đại biểu đăng ký đều được phát biểu.

Ngoài ra, cũng theo Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường, để bảo đảm phiên họp diễn ra thông suốt, hiệu quả, sôi nổi, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định chủ tọa, người điều hành phiên họp có quyền linh hoạt kéo dài hoặc rút ngắn thời gian phát biểu hoặc giải trình; được quyền yêu cầu đại biểu Quốc hội dừng tranh luận hoặc phát biểu nếu đại biểu Quốc hội phát biểu, tranh luận quá thời gian hoặc không phát biểu, tranh luận đúng nội dung. Dự thảo nội quy đang được thể hiện theo hướng này.

Ý kiến khác thì đề nghị chủ tọa, người điều hành phiên họp chỉ có quyền điều hành theo đúng thứ tự đăng ký phát biểu, tranh luận. Trường hợp cần rút ngắn hoặc kéo dài thời gian phát biểu hoặc giải trình thì chủ tọa cần đề nghị Quốc hội cho phép mới được thực hiện để bảo đảm quá trình thảo luận, xem xét, quyết định tại kỳ họp được thực hiện theo nguyên tắc bình đẳng, dân chủ, các bên được bày tỏ chính kiến và được lắng nghe.

Đồng tình với đề xuất trên song Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoành Thanh Tùng đề nghị Ban soạn thảo tổng kết thực tiễn điều hành các phiên họp của Quốc hội để nghiên cứu, quy định cụ thể hơn các trường hợp cần thiết, chủ tọa hoặc người điều hành phiên họp đề nghị Quốc hội quyết định kéo dài hoặc rút ngắn thời gian phát biểu hoặc giải trình…