Nỗ lực tăng độ 'phủ sóng' thanh toán không tiền mặt ở vùng sâu, vùng xa

Mới đây, Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) phối hợp với Báo Điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm trực tuyến “Giải pháp tăng cường dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa” nhằm đánh giá thực trạng cũng như chia sẻ các giải pháp triển khai từ phía các cơ quan quản lý nhà nước, hướng đến thúc đẩy tài chính toàn diện và phát triển thanh toán không dùng tiền mặt theo định hướng của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Tham dự tọa đàm có ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN); ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thanh toán Quốc gia (NAPAS); ông Trương Quang Việt, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dịch vụ số Viettel (Viettel Digital); ông Đinh Quang Dân, Phó Trưởng Ban Khách hàng cá nhân (Agribank); và ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Chủ tịch Chi hội thẻ Hiệp hội Ngân hàng, kiêm Phó Tổng Giám đốc Sacombank.

Thu hẹp khoảng cách không dùng tiền mặt đến nông thôn, vùng sâu, vùng xa

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, sự quan tâm của NHNN, các tổ chức cung cấp dịch vụ thanh toán đã có những bước phát triển theo hướng hiện đại. Đến nay đã có đa dạng các phương thức thanh toán với nhiều sản phẩm, dịch vụ thanh toán mới, trong đó các hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt ở nông thôn, vùng sâu vùng xa, hải đảo đã được quan tâm và đạt được nhiều kết quả.

Cụ thể, thời gian qua, NHNN đã ban hành thông tư, hướng dẫn, mở tài khoản hay mở thẻ theo định danh khách hàng điện tử (eKYC), khách hàng không cần đến ngân hàng mà vẫn có thể mở được các tài khoản thanh toán và mở được thẻ để thực hiện giao dịch. Đồng thời, từ năm 2015, NHNN đã chấp thuận cho một số đơn vị phát triển hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tại khu vực nông thôn, bằng hình thức hợp tác giữa ngân hàng thương mại với một số tổ chức khác.

Hay gần đây nhất là dịch vụ Mobile Money đã được NHNN cấp phép triển khai thí điểm trên phạm vi toàn quốc, phục vụ nhu cầu thanh toán của người dân, đặc biệt ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, chỉ cần có sóng điện thoại là có thể thực hiện các giao dịch thanh toán.

Ở góc độ của đơn vị kết nối các tổ chức tài chính triển khai các phương thức thanh toán số cho người dùng, ông Nguyễn Hoàng Long – Phó Tổng Giám đốc NAPAS chia sẻ: Trong 2-3 năm gần đây đã có sự tăng trưởng rất mạnh mẽ của giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt và xu hướng chuyển dịch từ việc rút tiền mặt để tiêu sang thanh toán trực tiếp qua thẻ, tài khoản.

“Ngày trước, mặc dù khi đã có thẻ rồi nhưng nhiều người vẫn ra cây ATM để rút tiền. Tuy nhiên những năm gần đây, thay vì rút tiền mặt, người dân thực hiện luôn giao dịch thanh toán bằng thẻ hoặc thanh toán thông qua việc chuyển khoản liên ngân hàng qua hệ thống của NAPAS. Có thể thấy tỉ lệ rút tiền mặt qua hệ thống của NAPAS đã giảm từ 12,1% của năm 2021, xuống còn 6,6% của năm 2022. Con số này chỉ bằng 1/10 so với 5-6 năm trước đây. Kết quả này cũng rất đáng mừng, cho thấy xu hướng và thói quen của người dân trong việc sử dụng các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt” – ông Nguyễn Hoàng Long nói.

Đi đúng định hướng chuyển đổi số của Chính phủ, thu hẹp khoảng cách

Theo số liệu của NHNN, tính đến cuối tháng 9/2022, khách hàng thí điểm là 2,34 triệu tài khoản Mobile Money, trong đó có 1,62 triệu tài khoản mở ở khu vực nông thôn, hải đảo, chiếm 69,23% tổng số tài khoản Mobile Money. Tổng số điểm phát triển kinh doanh của Mobile Money hiện nay của 3 nhà mạng là hơn 82.200 điểm, hơn 14.500 đơn vị chấp nhận thẻ để phục vụ việc thanh toán không dùng tiền mặt của người dân.

Từ điểm cầu trực tuyến tại TPHCM, ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Chủ tịch Chi hội thẻ Hiệp hội Ngân hàng, kiêm Phó Tổng Giám đốc Sacombank nhận định, còn có sự chênh lệch khá nhiều trong tốc độ tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt ở thành phố và khu vực nông thôn. Do đó, mỗi khu vực cần chia ra phù hợp với giai đoạn phát triển.

Đại diện Chi hội thẻ, Hiệp hội Ngân hàng cho biết: Hiện nay, số lượng người dân sở hữu 1 tài khoản trở lên chiếm tỉ trọng rất cao so với trước đây. Còn vấn đề thanh toán thì có thể người dân vẫn chưa ưa chuộng thanh toán không dùng tiền mặt do những lo ngại, trở ngại về mặt tiếp cận với những kỹ thuật mới trong thanh toán. Đó chỉ là vấn đề thời gian. Các ngân hàng và các thành phần tham gia hoạt động cung ứng các dịch vụ thanh toán khác cần có sự vươn mình hơn nữa.

Theo lãnh đạo NAPAS, số lượng giao dịch thanh toán qua hệ thống NAPAS cũng tăng trưởng với con số rất ấn tượng, đặc biệt là giao dịch chuyển tiền liên ngân hàng. Hiện nay, trung bình một ngày có 12 – 15 triệu giao dịch chuyển khoản qua hệ thống NAPAS. Đây không chỉ là giao dịch thanh toán giữa cá nhân với nhau, mà còn là những giao dịch cho thanh toán mua bán các hàng hóa, dịch vụ giữa cá nhân với các cửa hàng, với các đơn vị bán hàng nhỏ lẻ.

Tuy vậy, ông Nguyễn Hoàng Long cho rằng, sự dịch chuyển thói quen người dùng vẫn chủ yếu ở những thành phố lớn. Thông qua sự giao thương và lưu thông hàng hóa dịch vụ cũng như luồng tiền giữa thành phố và khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, việc phát triển các giao dịch điện tử sẽ lan dần từ thành phố đến những đơn vị nông thôn.

Gần đây, NAPAS đã triển khai kết nối liên thông dịch vụ chuyển tiền giữa tài khoản thanh toán tại ngân hàng và tài khoản Mobile Money, cho phép người dùng chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng đến các tài khoản mobile money và ngược lại. Sự kiện được ghi nhận là bước thúc đẩy các tệp khách hàng sử dụng mobile money ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa có thể thực hiện giao dịch thanh toán, chuyển khoản đến tài khoản ngân hàng ở khắp mọi miền Tổ quốc.

Trong thời gian sắp tới, NAPAS sẽ phối hợp các Tổ chức thành viên triển khai mở rộng các sản phẩm, dịch vụ không dùng tiền mặt trên kênh thanh toán số theo định hướng chuyển đổi số, kinh tố số của Chính phủ.

NAPAS sẽ phát triển các dịch vụ thanh toán trên thiết bị di động đáp ứng nhu cầu khách hàng như dịch vụ Tap to phone cho phép khách hàng sử dụng điện thoại như một phương tiện thanh toán trực tiếp tại các điểm bán hàng.

“Ngoài ra, dưới sự chỉ đạo của NHNN, NAPAS sẽ tiếp tục triển khai dịch vụ mở tài khoản an sinh xã hội, chuyển tiền thanh toán an sinh cho toàn hệ thống ngân hàng. Vừa qua, NAPAS cũng đã ký kết thỏa thuận với Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dữ liệu dân cư và căn cước công dân của Bộ Công an và đang tích cực triển khai kết nối liên thông, để chia sẻ và đồng bộ giữa dữ liệu chứng minh thư, căn cước công dân và dữ liệu tài khoản ngân hàng. Đồng thời, NAPAS đang phối hợp với Bộ LĐ-TB&XH triển khai thí điểm chi trả tiền an sinh xã hội cho người dân Việt Nam”, ông Nguyễn Hoàng Long cho hay.