Những tín hiệu tích cực

LSO-Theo số liệu báo cáo của Cục Hải quan Lạng Sơn, sau 1 tháng đơn vị triển khai vận hành chính thức hệ thống thông quan tự động VNACC/VCIS tại các cửa khẩu, số lượng tờ khai hải quan khai báo qua hệ thống là 2.152 tờ khai với tổng kim ngạch đạt 91,8 triệu USD. Cục Hải quan Lạng Sơn đánh giá, mặc dù thực tế trong quá trình triển khai còn một số vướng mắc, hạn chế nhưng trong giai đoạn đầu vận hành mà đã đạt được lượng tờ khai như trên là một tín hiệu rất tích cực.

Hiện đại hóa giúp cán bộ hải quan tương tác hai chiều với doanh nghiệp

Điểm lại, ngày 14/4/2014, Cục Hải quan Lạng Sơn chính thức vận hành hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS tại Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Đây là chi cục hải quan đường bộ đầu tiên “mở hàng” trong việc thực hiện cơ chế hải quan một cửa quốc gia. Ngay sau đó, ngày 21/4, Cục Hải quan Lạng Sơn tiếp tục triển khai vận hành hệ thống rộng thêm tại 4 cửa khẩu khác là Ga Đồng Đăng, Tân Thanh, Cốc Nam, Chi Ma. Tuy trong giai đoạn đầu triển khai còn nhiều bỡ ngỡ, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Cục Hải quan, hệ thống VNACCS/VCIS đã được vận hành khá tốt, sau một thời gian ngắn “làm quen”, đến nay, phần lớn các doanh nghiệp thường xuyên hoạt động XNK qua các cửa khẩu tại Lạng Sơn đều đã tích cực thông quan hàng hóa tự động.

Để đạt được kết quả này trong bước đầu triển khai, các đơn vị hải quan tại cửa khẩu đã luôn cố gắng “cầm tay chỉ việc” để doanh nghiệp tham gia vào hệ thống không bỡ ngỡ. Chính vì vậy, đến nay, việc triển khai chữ ký số đã được áp dụng 100% tại các đơn vị hải quan cửa khẩu. Điều này cũng góp phần giúp doanh nghiệp thuận lợi trong việc khai báo trên hệ thống VNACCS/VCIS. Cùng với đó, để tạo được sự đồng thuận trong giới doanh nghiệp như hiện nay, trong hơn 1 tháng triển khai, các bộ hải quan Lạng Sơn luôn kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp khi phát sinh vướng mắc, giải thích tận tình những điểm chưa rõ trong quá trình thực hiện, giúp các vướng mắc của doanh nghiệp được xử lý tại chỗ và nhanh chóng.

Việc các đơn vị hải quan tại cửa khẩu vận hành tốt hệ thống VNACCS/VCIS không chỉ giảm tải công việc cho cán bộ hải quan mà còn trực tiếp tạo thuận lợi và giảm chi phí cho các doanh nghiệp. Doanh nghiệp khai báo qua hệ thống sẽ không cần phải đến làm thủ tục trực tiếp tại cơ quan hải quan mà có thể truyền tờ khai mọi lúc, mọi nơi. Không chỉ vậy, dữ liệu trong tờ khai cũng được đơn vị hải quan xử lý nhanh hơn. Ông Võ Hải Phong, Giám đốc Công ty Thương mại Hữu Nghị Minh Tường cho biết: “ doanh nghiệp khi tham gia qua hệ thống VNACCS/VCIS là không phải xuất trình bản khai gốc, khi có xác nhận trên hệ thống VNACCS/VCIS, luồng xanh là được thông quan hàng hóa ngay. Mặc dù còn bỡ ngỡ trong những ngày đầu, nhưng khi đã làm quen với hệ thống VNACCS/VCIS hoạt động XNK của chúng tôi đã thuận lợi hơn, giảm thiểu tối đa về thời gian, chi phí cho thủ tục hành chính…”.

Ông Nguyễn Khánh Hòa, Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, chỉ trong một thời gian ngắn triển khai nhưng con số hơn 1.000 doanh nghiệp tham gia vào hệ thống đã nói lên những nỗ lực của ngành hải quan Lạng Sơn. Tuy vậy, trên thực tế trong quá trình vận hành hệ thống vẫn còn một số vướng mắc, hạn chế như: một số doanh nghiệp rất nhiệt tình tham gia nhưng do chưa thành thạo nên cũng khiến thời gian xử lý hồ sơ thông quan vượt quá con số 2 phút như mục tiêu đề ra. Cùng với đó, một số doanh nghiệp vẫn chưa nhớ được cụ thể các bảng mã theo quy định dẫn đến tờ khai truyền đến đơn vị hải quan vẫn còn sai sót, phải hủy tờ khai. Nhiều doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc xác định loại hình XNK hướng dẫn tại công văn 3283/TCHQ-GSQL nên vẫn cứ phải gặp để trực tiếp cán bộ hải quan để tham vấn.

Ngoài những vướng mắc ở phía doanh nghiệp, việc phối hợp triển khai hệ thống giữa các lực lượng hải quan ở các địa phương trong việc chuyển khẩu hàng hóa cũng gặp vướng mắc, không đồng bộ do còn một ít đơn vị hải quan chưa triển khai hệ thống VNACCS/VCIS. Sự không đồng bộ cũng xuất hiện ngay giữa các lực lượng thực hiện nhiệm vụ tại khu vực cửa khẩu như: bộ đội biên phòng, ngân hàng, kho bạc nhà nước… do hải quan và các đơn vị này hiện nay chưa vận hành phần mềm cùng một hệ thống. Một hạn chế khách quan khác là chương trình E-Customs tập trung phiên bản V.5 hiện nay xử lí rất chậm, điều này đã ảnh hưởng đến việc xử lý tờ khai thông quan cho doanh nghiệp. Chương trình này cũng chưa có chức năng hỗ trợ công tác tổng hợp, so sánh, báo cáo. Hiện nay việc thực hiện báo cáo phải thực hiện bằng thủ công, mất nhiều thời gian của cán bộ hải quan.

Theo Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn, những vướng mắc như vậy là điều không thể tránh khỏi và ngành cũng đã dự báo trước được những vấn đề này. Thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục phối hợp với đơn vị cung cấp phần mềm, cán bộ kỹ thuật của Tổng cục Hải quan… mở thêm một số lớp tập huấn cho cán bộ hải quan và các doanh nghiệp trong việc thực hiện hệ thống VNACCS/VCIS. Trong thời gian tới, hải quan Lạng Sơn cũng sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp để có thể kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh. Đồng thời, các đơn vị hải quan tại cửa khẩu sẽ tăng cường công tác tư vấn, hướng dẫn doanh nghiệp, cho ra mắt sổ tay VNACCS/VCIS để cán bộ hải quan cùng doanh nghiệp có thể tham khảo để tránh những lỗi khai báo thường gặp.

TRÍ DŨNG