Những người hạ gục chiếc B52 đầu tiên

Một chiều cuối năm 2012, chúng tôi đến căn nhà số 2, đường Quách Văn Tuấn, TP Hồ Chí Minh tìm gặp Trung tá Dương Văn Thuận (trong ảnh), nguyên Đại đội trưởng kiêm sĩ quan điều khiển Tiểu đoàn 59, Trung đoàn tên lửa 261. Ông là thành viên của kíp chiến đấu đã bắn rơi chiếc máy bay B52 đầu tiên trong chiến dịch 12 ngày đêm lịch sử vào lúc 20 giờ 13 phút ngày 18-12-1972.Với giọng hào sảng, ông Thuận kể: "Lúc đó, Tiểu đoàn 59 của chúng tôi đóng quân tại trận địa Cổ Loa, dải quạt hỏa lực được xác định là hướng chính bắc của Thủ đô Hà Nội. Kíp chiến đấu, gồm: Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Thăng, Chính trị viên Vũ Văn Đương, trắc thủ góc tà, cự ly, phương vị lần lượt là Lê Xuân Linh, Ngô Đức Tứ và Nguyễn Công Đoàn. Tôi là đại đội trưởng kiêm sĩ quan điều khiển. 18 giờ ngày 18-12-1972 chúng tôi được lệnh vào cấp 1. Đó cũng là lúc các tốp máy bay chiến thuật của địch đã quần thảo rất dữ trên bầu trời Hà Nội. Tiếng bom của địch, tiếng...

Với giọng hào sảng, ông Thuận kể: “Lúc đó, Tiểu đoàn 59 của chúng tôi đóng quân tại trận địa Cổ Loa, dải quạt hỏa lực được xác định là hướng chính bắc của Thủ đô Hà Nội. Kíp chiến đấu, gồm: Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Thăng, Chính trị viên Vũ Văn Đương, trắc thủ góc tà, cự ly, phương vị lần lượt là Lê Xuân Linh, Ngô Đức Tứ và Nguyễn Công Đoàn. Tôi là đại đội trưởng kiêm sĩ quan điều khiển. 18 giờ ngày 18-12-1972 chúng tôi được lệnh vào cấp 1. Đó cũng là lúc các tốp máy bay chiến thuật của địch đã quần thảo rất dữ trên bầu trời Hà Nội. Tiếng bom của địch, tiếng pháo phòng không của ta nổ rền vang, làm những bóng đèn điện trên xe đong đưa, chao đảo. Trong ca-bin điều khiển, chúng tôi ngửi thấy mùi khét của khói bom, khói pháo và nghe rõ tiếng đất đá bay rào rào chung quanh.

Khi tín hiệu có máy bay B52 xuất hiện trên màn hiện sóng, tiếng của Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Thăng hô lớn: “Tập trung tiêu diệt tốp 671!”. Mọi con mắt dán chặt vào màn hình điều khiển. Nhưng lúc đó màn hình bị nhiễu rất nặng, chúng tôi đồng thanh hô “Không thấy mục tiêu!”. Các trắc thủ quay một vòng 360 độ thấy màn hiện sóng nhiễu của địch dày đặc, nhưng không sao phát hiện được mục tiêu, quay đài về hướng bắc thì các trắc thủ nhận ra ngay những dải nhiễu đậm, sáng mịn. Xác định đó là những dải nhiễu của máy bay B52, đang hướng từ Thái Nguyên theo quốc lộ 3 xuống để đánh bom Hà Nội. Lập tức Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Thăng hạ lệnh cho sĩ quan điều khiển: “Phóng theo góc tà 340, ba quả phương pháp điều khiển!”. Lúc này, khẩu lệnh báo của trắc thủ góc tà Lê Xuân Linh làm mọi người nín thở 280…300…320… trị số 340 vừa đến, tôi hô to “phóng!” và nhấn nút phóng một quả đạn tên lửa ở góc tà 340, phương vị 356, vài giây sau tôi nhấn nút phóng tiếp quả thứ 2 và quả thứ 3. Sau khi quan sát, tôi báo cáo “ba đạn có điều khiển!”. Trên màn hiện sóng tôi thấy ba quả tên lửa nối đuôi nhau đang bay vào tâm cánh sóng. Đến cự ly 13 km đạn nổ, mục tiêu bùng lên rồi hạ độ cao rất nhanh. Mừng quá, tôi đã hét vang “Đạn nổ, mục tiêu bị tiêu diệt!”. Cùng lúc đó, đồng chí Nguyễn Chí Quang trên ca-bin PA400 báo cáo: “Cháy rồi, cháy rất to, máy bay cháy rất to thủ trưởng ơi…”. Khoảng một giờ sau, chúng tôi được thông báo kíp chiến đấu của Tiểu đoàn đã bắn rơi tại chỗ một máy bay B52″.

Trong cuốn “Hồi ức về Sư đoàn phòng không cận vệ đỏ” của Thiếu tướng Trần Văn Giang (lúc đó là Chính ủy Sư đoàn phòng không 361) đã viết:”…chỉ mấy phút sau, Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp gọi điện thoại xuống Sư đoàn: Văn Giang đấy à! có căn cứ thực tế nào xác minh chiếc máy bay rơi gần Phù Lỗ là B52 không? Thấy tôi chậm trả lời, Đại tướng nhắc: “Cho cán bộ quân báo lên tận nơi xác minh rồi báo cáo về ngay. Các anh trong Bộ Chính trị ở đây cả, đang đợi!” Khoảng gần một giờ sau tôi báo cáo lên Đại tướng khẳng định, dứt khoát chiếc máy bay rơi gần Phù Lỗ là B52. Thiếu tá Võ Công Lạng, Trung đoàn phó Trung đoàn 261 đã đến tận nơi, về báo cáo là xác máy bay to đầy một thửa ruộng lớn. Đồng chí Lạng mang về một mảnh xác máy bay có dòng chữ “AIR-CAFT-MODEL B52G”.

Tiếng của Đại tướng vang lên qua điện thoại: “Thế thì đúng là B52 rồi! Hoan hô 261 bắn rơi B52 tại chỗ! Cám ơn anh Văn Giang!…”.

Trong cuốn hồi ký của mình, Thiếu tướng Trần Văn Giang cũng cho biết: Tin Tiểu đoàn 59 bắn rơi B52 làm Đại tướng Tổng Tư lệnh vui quá, khi quay qua báo cáo các đồng chí Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ cùng có mặt tại Tổng hành dinh lúc đó, đã bỏ quên cả máy điện thoại, làm đồng chí Chính ủy Sư đoàn gọi mãi mà không có ai trả lời. Sau này gặp lại, Đại tướng đã xin lỗi về việc đó.

Hằng năm, cứ vào dịp kỷ niệm “12 ngày đêm chiến thắng Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, các cựu chiến binh của Trung đoàn 261 lại tổ chức gặp mặt để ôn lại những năm tháng hào hùng mà họ đã trải qua. Dù giờ đây tuổi đã cao, nhưng mỗi lần nhắc lại những kỷ niệm một thời làm lính phòng không thì các ông đều sôi nổi, tâm huyết chẳng khác gì thời trai trẻ. Khi nói chuyện, mọi người đều khẳng định niềm vui bắn rơi máy bay B52 là của chung tất cả các đồng đội, đó là kết quả miệt mài học tập cách đánh B52 và đó cũng là xương máu của bao người đã ngã xuống ngày hôm qua.

Ông Dương Văn Thuận, hiện là Trưởng ban liên lạc Hội CCB Trung đoàn 261 nói với chúng tôi trước lúc chia tay: Mỗi lần gặp nhau, chúng tôi đều cảm thấy thời gian rất ngắn, nên ngoài việc nói về những đồng đội đã hy sinh, chúng tôi luôn nhắc nhở nhau giữ vững phẩm chất của anh Bộ đội Cụ Hồ, của người lính phòng không, thường xuyên ôn lại những kỷ niệm hào hùng của một thời đánh giặc Mỹ để con cháu sau này mãi mãi không quên.

Theo Nhandan