
Giàng A Sếnh có chút lo lắng khi tiếp nhận bệnh nhi hơn 1 tháng tuổi vào viện trong tình trạng suy hô hấp, viêm phổi nặng. Trong không gian tĩnh mịch của đêm, Sếnh nhanh chóng ra y lệnh, vừa làm, vừa gọi điện cho các thầy ở tuyến trên xin tư vấn. Chàng trai dân tộc Mông có gương mặt hiền khô này lần đầu tiên phải đối mặt với một ca khó tại địa phương, khi kiến thức và kinh nghiệm còn rất mới mẻ.
Đó là câu chuyện của bác sĩ Sếnh khi vừa trở về bệnh viện đa khoa huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai sau thời gian 2 năm được “cầm tay chỉ việc” theo dự án “Thí điểm đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng khó khăn” (Dự án 585). Nhờ đó, em bé được cứu sống ngay tại địa phương mà không phải chuyển lên tuyến trên. Sếnh đã hoàn toàn tự tin trước những ca bệnh như thế này, và còn thể hiện năng lực vượt trội ở nhiều kỹ thuật khác trong khám, chữa bệnh.

Giàng A Sếnh sinh ra ở Si Ma Cai – một huyện nghèo xa lắc lơ tại Lào Cai có địa hình núi cao, vực sâu, y tế chưa phát triển. Từ bé, Sếnh đã nung nấu chỉ có con đường học tập mới đổi đời được bản thân và giúp cho quê nghèo của mình. Tốt nghiệp bác sĩ đa khoa, Sếnh biết mình còn hạn chế về chuyên môn và kinh nghiệm. “Nhiều khó khăn trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh cho người dân nhất là các ca bệnh khó”, Sếnh kể.
Khi có dự án hỗ trợ đi đào tạo chuyên khoa I Hồi sức cấp cứu tại Đại học Y Hà Nội, Sếnh cũng như nhiều bác sĩ tại các bệnh viện địa phương, được đào tạo theo phương pháp cầm tay chỉ việc, một thầy-một trò như bác sĩ nội trú. “Được các thầy cô nhà trường của bộ môn Hồi sức cấp cứu và các thầy ở Trung tâm Hồi sức, Bệnh viện Bạch Mai và các chị em đồng nghiệp, tôi dần được bồi đắp thêm kiến thức và kinh nghiệm qua những ca bệnh thực tiễn, làm được nhiều thủ thuật hồi sức hơn”, Sếnh kể.


Là những bác sĩ tốt nghiệp khóa đầu của giai đoạn II, bác sĩ Lý Minh Văn - dân tộc Tày cũng là “hạt giống đỏ” của bệnh viện đa khoa huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai.
“Vững vàng hơn, tự tin hơn trong phẫu thuật”, bác sĩ Lý Minh Văn, Trưởng khoa Ngoại, bệnh viện đa khoa huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai hồ hởi nói.
Cũng tốt nghiệp năm 2014 tại Trường Đại học Thái Nguyên như Giàng A Sếnh, bác sĩ Văn về bệnh viện Si Ma Cai công tác. Chàng trai dân tộc Tày nung nấu từ lâu được đi học chuyên khoa I để nâng cao tay nghề. Cuối năm 2021, Văn và Sếnh mừng rỡ khi được lựa chọn đào tạo theo dự án 585. “Tôi có hai năm học bao nhiêu điều bổ ích, thiết thực tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Xanh Pôn, Đại học Y Hà Nội”, bác sĩ Văn chia sẻ.
Nhờ kinh nghiệm 6 năm phụ mổ, bác sĩ Văn tự tin học thêm nhiều kỹ thuật ngoại khoa để tự tin về bệnh viện địa phương đứng mổ chính. Bác sĩ Văn hồ hởi nói, các kỹ thuật mổ thoát vị bẹn, mổ cắt nách, nối ruột… trước chưa va chạm nhiều thì giờ đã làm chủ được kỹ thuật.

90% bà con ở huyện nghèo này là người dân tộc. Để thuyết phục bà con tin vào y học hiện đại cũng là nhiều thách thức. Bác sĩ Văn kể, bà con ở đây cứ bỏng là tự đắp thuốc nam tại nhà. Cho tới khi bị hoại tử, tới viện chỉ còn cách cắt cụt chi thì bà con mới biết sợ. Khi đó, các thầy thuốc phải giải thích, tuyên truyền để bà con cần phải đến cơ sở y tế khi có bệnh.
Giàng A Sếnh và Lý Minh Văn là 2 trong số hàng nghìn bác sĩ ở bệnh viện tuyến huyện, được hỗ trợ để đào tạo chuyên khoa I. Họ được dự án hỗ trợ đào tạo miễn phí trong hai năm với giáo trình được các chuyên gia dày công biên soạn. Ngoài giờ học lý thuyết, 80% thời gian còn lại, các bác sĩ cùng các học viên được bác sĩ đầu ngành của Đại học Y Hà Nội trực tiếp hướng dẫn, kèm cặp theo hình thức đào tạo nội trú, cầm tay chỉ việc “một thầy một trò” với nhiều kỹ thuật khó, chuyên sâu.

Đây là sự ưu tiên đặc biệt mà các thầy cô dành cho các học viên của chương trình với mong muốn các bác sĩ sẽ tiếp thu nhanh nhất kiến thức thông qua môi trường làm việc thực tế tại các bệnh viện tuyến Trung ương. Qua đó, giúp các bác sĩ nhanh chóng nâng cao tay nghề và trình độ chuyên môn trong thời gian ngắn. Ngoài 2 năm đào tạo chính quy, các bác sĩ còn luôn được hỗ trợ, hướng dẫn từ xa của các thầy cô khi quay trở về làm việc tại địa phương.
Là hướng đi đột phá của ngành y tế, dự án “Thí điểm đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng khó khăn” đã đạt được những kết quả vượt xa kỳ vọng ban đầu, bổ sung hiệu quả nguồn nhân lực chất lượng cao. Qua đó tạo cơ hội cho nhân dân tại các địa phương này được tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng cao hơn, giảm thiểu nguy cơ rủi ro, biến chứng, tử vong cho bệnh nhân trong quá trình phải chuyển tuyến, hạn chế chuyển tuyến điều trị không cần thiết, góp phần giảm quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, tránh lãng phí cho người dân, cộng đồng và xã hội.

Theo ước tính của Bộ Y tế, chỉ tính riêng tại 62 huyện nghèo trên cả nước, hệ thống các bệnh viện tuyến huyện đã cần tới hàng nghìn bác sĩ chuyên khoa để phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân. Trước yêu cầu cấp thiết đó, năm 2013, Bộ Y tế triển khai dự án “Thí điểm đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng khó khăn”, với kỳ vọng đây sẽ là lực lượng chính lấp đầy khoảng trống thiếu hụt nhân lực trình độ cao ở hệ thống y tế cơ sở.
Năm 2020, sau 8 năm đi vào thực hiện, dự án khép lại giai đoạn I với những hiệu quả thiết thực, bổ sung hơn 350 bác sĩ cho các huyện nghèo tại 22 tỉnh miền núi phía Bắc, miền Trung và Tây Nguyên.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Y tế, Phó giám đốc Dự án, thành công đó cho thấy hướng đi đúng đắn và cần thiết triển khai giai đoạn II của dự án. Thế nhưng, Bộ Y tế khi ấy lại đối mặt với bài toán khó về ngân sách.
Thấu hiểu ý nghĩa của chương trình, Quỹ Thiện Tâm đã quyết định đồng hành và chung tay cùng ngành y tế trong thời điểm dự án đang ở giai đoạn khó khăn nhất. Năm 2021, đúng dịp kỷ niệm Ngày thầy thuốc Việt Nam, Quỹ Thiện Tâm và Bộ Y tế đã tổ chức lễ ký thỏa thuận hợp tác đào tạo bác sĩ chuyên khoa I, II cho các huyện khó khăn, mở đầu cho chặng đường mới với nhiều thành tựu và sáng kiến từ đội ngũ những người thực hiện tận tâm cống hiến vì đồng bào vùng cao.
Điểm mới trong quá trình triển khai giai đoạn II chính là những quy định chặt chẽ về tiêu chí tuyển chọn và trách nhiệm của người được cử đi đào tạo. Bác sĩ được lựa chọn phải là người địa phương, đang sinh sống, làm việc tại các trung tâm y tế, bệnh viện tuyến huyện khó khăn nhất trên cả nước.

Sau khi kết thúc khóa học, học viên phải cam kết về công tác ít nhất 5 năm tại chính bệnh viện đã cử đi đào tạo. Đây là giải pháp bền vững nhằm giữ chân các bác sĩ làm việc lâu dài tại địa phương. Thay vì tình trạng trước đây, các bác sĩ được cử về vùng sâu, vùng xa thường chỉ công tác tạm thời trong thời gian ngắn.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hà, Phụ trách phòng Quản lý Đào tạo sau Đại học - Trường Đại học Y Hà Nội cho hay, đối tượng đào tạo là bác sĩ tại công tác tại huyện vùng sâu, vùng xa, bà con thậm chí không biết tiếng Kinh, 90% là người dân tộc thì là người bản địa nói mới có tác dụng. “Bác sĩ quay trở lại gắn bó với đơn vị, gia đình chắc chắn sẽ gắn bó lâu dài sẽ thành hạt giống đỏ lan tỏa chuyên môn”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hà nói.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Kim Bảo Giang, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội nhờ việc được thầy hướng dẫn kèm cặp một-một, cầm tay chỉ việc thường xuyên nên trình độ các bác sĩ nâng lên rất nhanh.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Quang Minh, Giảng viên hướng dẫn khoa Gây mê hồi sức Trường Đại học Y Hà Nội bày tỏ, trong quá trình đào tạo, các thầy cố gắng cung cấp kiến thức cơ bản kiến thức ngoại khoa thường gặp và các kiến thức chuyên khoa, xử lý sâu hơn.
“Chúng tôi cố gắng đặt trong bối cảnh của các bạn để tìm ra giải pháp xử lý phù hợp”, Phó Giáo sư Quang Minh nói.
Với những hỗ trợ về kinh phí lên tới hơn 80 tỷ đồng tài trợ toàn bộ chi phí học tập cho các học viên cùng sự đồng hành sát sao của Quỹ Thiện Tâm, chỉ trong 4 năm từ 2021 đến năm 2024, Bộ Y tế đã tổ chức thành công 13 lớp bác sĩ chuyên khoa I với 11 chuyên ngành. Số lượng bác sĩ được đào tạo lên tới 450 người.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Tú, Hiệu trưởng trường Đại học Y Hà Nội cho biết, sau 4 năm triển khai giai đoạn 2, dự án đến nay đã gặt hái những trái ngọt. 150 bác sĩ của 4 lớp đầu tiên đã tốt nghiệp, ra trường và bổ sung vào nguồn nhân lực chất lượng cao tại các địa phương.
Trong năm 2025, chương trình sẽ tiếp tục tuyển chọn và đào tạo thêm 150 học viên, nâng tổng số đào tạo lên 600 người, nâng số lượng gấp gần 2 lần so với giai đoạn 1.
Đây là sự bổ sung chất lượng và kịp thời về nguồn nhân lực cho hơn 140 bệnh viện, trung tâm y tế tuyến huyện của 38 tỉnh, thành phố trải dài khắp các khu vực: Miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên, Duyên hải Nam trung Bộ, Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.
Với mong muốn chung tay xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh dựa trên những tiến bộ trong y học mà cốt lõi là mạng lưới nhân lực y tế chuyên môn cao và gắn bó với cộng đồng, Quỹ Thiện Tâm vẫn đang thầm lặng đồng hành, hỗ trợ để các bác sĩ trẻ hoàn thành sứ mệnh cao cả của người thầy thuốc, thắp sáng y tế vùng cao, xây dựng nền tảng vững chắc cho một cộng đồng khỏe mạnh và bền vững. Bên cạnh đó, tại các bệnh viện tuyến huyện khó khăn, Quỹ Thiện Tâm còn tài trợ thêm máy móc, cơ sở vật chất nhằm đồng bộ con người và trang thiết bị, để khi các bác sĩ được đào tạo xong sẽ về địa phương phát huy đúng và hiệu quả nhất chuyên môn của mình.
Là huyện nghèo nhất của tỉnh, sau siêu bão Yagi - cơn bão số 3, những tuyến đường chính bị xuống cấp, việc đi lại càng khó khăn hơn. Bác sĩ Lý Minh Văn cũng như Giàng A Sếnh vẫn đang không ngừng học hỏi, áp dụng chuyên môn để cứu người bệnh ngay tại bệnh viện tuyến huyện. Họ mong mỏi tiếp tục được đi học chuyên khoa II, được nâng cao trình độ hơn nữa để giúp bà con thôn bản chữa được nhiều bệnh mà không cần phải chuyển tuyến. “Chúng tôi mong sẽ có thêm nhân lực, được đi học thêm một số kỹ thuật cao như mổ tụ máu não dưới màng cứng… để phục vụ bà con địa phương”, bác sĩ Văn bày tỏ.

Ý kiến ()