Những điều đặc biệt trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020

Ngày Bầu cử tại Mỹ đã kết thúc, nhưng vẫn chưa có kết quả bầu cử Tổng thống. Cuộc bầu cử diễn ra giữa đại dịch Covid-19, số lượng lớn cử tri bỏ phiếu qua đường bưu điện cũng là những đặc biệt trong bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020.

Bầu cử diễn ra giữa đại dịch Covid-19

Có lẽ, vào đầu năm nay, không một ai tại Mỹ nghe về virus SAR-CoV-2. Nhưng gần 11 tháng sau đó, vấn đề về đại dịch Covid-19 do virus này gây ra trở thành chủ đề chính trong cuộc tranh luận chính trị tại Washington. Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là vấn đề lớn nhất trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020.

Tại Mỹ, tính đến 7 giờ sáng 5-11 (theo giờ Việt Nam, ngày 4-1 theo giờ Mỹ), đã có 239.780 người tử vong do Covid-19, trong tổng số 9.794.556 người mắc. Riêng trong 24 giờ qua, nước Mỹ ghi nhận số ca mắc mới trong một ngày kỷ lục, với 101.590 ca.

Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ cao hơn bất cứ thời điểm nào kể từ khi xảy ra đại khủng hoảng. Bản thân Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã bị mắc Covid-19 khiến ông không thể tổ chức được những cuộc vận động tranh cử lớn vào gần hai tuần trước Ngày Bầu cử. Đeo khẩu trang, một việc làm đơn giản được các chuyên gia y tế khuyến cáo để làm chậm khả năng lây lan của virus đã trở thành vấn đề chính trị quan trọng tại Mỹ với nhiều quan điểm trái chiều.

“Cuộc bầu cử này trong một chừng mực nào đó đã trở thành một cuộc trưng cầu dân ý về những gì đã diễn ra trong 8-9 tháng qua. Liệu chính quyền hiện tại đã thực hiện được một sự ứng phó, tạo ra được một kế hoạch ứng phó với Covid-19 và thực hiện kế hoạch đó”, Tiến sĩ Ashwin Vasan, một bác sĩ và giáo sự trợ lý tại Trung tâm y tế đại học Columbia tở New York, nói với hãng thông tấn DW.

Những người bảo thủ cho rằng nếu không có những hành động của ông Trump thì tình hình có thể tồi tệ hơn. Những người theo khuynh hướng tự do thì cho rằng hàng nghìn người sẽ không phải chết nếu chính quyền ủng hộ những hạn chế nghiêm ngặt hơn tại tất cả các bang sớm hơn và lắng nghe các chuyên gia y tế.

Hơn 100 triệu người bỏ phiếu sớm

Với hơn 101,1 triệu người bỏ phiếu sớm theo phương thức trực tiếp và qua đường bưu điện ngay cả trước khi và điểm bỏ phiếu được mở cửa vào Ngày Bầu cử (3-11), cuộc chạy đua chức Tổng thống Mỹ năm 2020 đang có chiều hướng được ghi vào sách kỷ lục, với khả năng trở thành cuộc bầu cử có số cử tri bỏ phiếu cao nhất trong hơn 100 năm qua.

Số lượng cử tri đi bỏ phiếu ở mức cao chưa từng có, được thúc đẩy bởi những vấn đề quan trọng làm đảo lộn cuộc sống của gần như mọi người dân Mỹ, bao gồm sự bùng phát đại dịch Covid-19, kinh tế khó khăn, những biện pháp mà nhiều bang thực hiện trong năm nay để tạo điều kiện cho việc bỏ phiếu được dễ dàng và an toàn hơn giữa đại dịch,…

Giáo sư Đại học Florida Michael P. McDonald nhận định, nước Mỹ có thể tiến tới đạt khoảng 160 triệu cử tri đi bỏ phiếu. Điều đó có nghĩa là tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu vào khoảng 67% số cử tri đủ tư cách bỏ phiếu – cao hơn mọi thời điểm bầu cử tại nước Mỹ trong hơn 100 năm.

Lần gần đây nhất, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt hơn 65% là vào năm 1908, theo một nghiên cứu về bầu cử Mỹ do ông Dr. McDonald thực hiện.

Ít nhất sáu bang gồm: Texas, Colorado, Washington, Oregon, Hawaii và Montana ghi nhận số lượng cử tri bỏ phiếu sớm nhiều hơn trong toàn cuộc bầu cử năm 2016. Một số bang chiến trường gồm Florida, Georgia và Bắc Carolina cùng tiến gần mức cử tri đi bỏ phiếu vào năm 2016.

Các cử tri, tình nguyện viên và nhân viên bỏ phiếu tại một điểm bỏ phiếu ở đông bắc Philadelphia, ngày 3-11. (Ảnh: New York Times)

Quá trình kiểm phiếu kéo dài

Do gia tăng số người bỏ phiếu qua bưu điện, một số bang tại Mỹ sẽ khó có thể hoàn tất việc kiểm phiếu cho đến ngày thứ 6 (6-11). Việc kiểm phiếu có thể kéo dài vài ngày, vài tuần hay thậm chí cả hàng tháng, phụ thuộc vào những gì diễn ra.

Thông thường các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ không quyết định người chiến thắng bằng số phiếu phổ thông. Người chiến thắng tại mỗi bang sẽ giành được số phiếu đại cử tri tại bang đó và cần tổng cộng 270 phiếu đại cử tri để có thể làm chủ Nhà trắng.

Trong hầu hết các cuộc bầu cử, kết quả rất rõ ràng – mặc dù chưa được công nhận chính thức – vào thời điểm kết thúc ngày bầu cử. Các hãng truyền thông Mỹ sẽ “gọi tên” mỗi bang cho một ứng cử viên. Trong khi không dựa vào kết quả kiếm phiếu cuối cùng, mọi dự đoán đó gần như là luôn luôn chính xác.

Điều này đồng nghĩa với việc một con số chính xác về số phiếu đại cử tri sẽ được đưa ra và người thắng cuộc sẽ được công bố. Vào năm 2016, việc này diễn ra vào 2 giờ 30 phút sáng tại Washington khi ông Trump giành được 270 phiếu đại cử tri cần thiết.

Tuy nhiên, mọi thứ tương tự không diễn ra trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay. Chủ yếu là do đại dịch Covid-19, một số lượng lớn cử tri – khoảng 68% trong tổng số cử tri, so với 34% trong năm 2016 – đi bỏ phiếu sớm, bao gồm cả hình thức bỏ phiếu qua đường bưu điện.

Việc kiểm phiếu được gửi qua đường bưu điện chậm hơn do cử tri và các chữ ký cũng như các địa chỉ phải được kiểm tra và các lá phiếu phải được xử lý trước khi đưa vào máy đếm.

Một số bang bắt đầu quá trình xác minh trước Ngày Bầu cử nhiều ngày, điều đó đồng nghĩa với việc bang đó sẽ có thể tiến hành kiểm phiếu ngay khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa. Tuy nhiên, có những bang khác lại không được phép làm như vậy.

Gần một nửa số bang sẽ chấp nhận các phiếu được bầu qua đường bưu điện được chuyển đến sau Ngày Bầu cử chỉ cần những phiếu này có đóng dấu bưu điện không muộn hơn ngày 3-11, vì vậy việc chậm trễ của bưu điện có thể đồng nghĩa với việc một số phiếu không được xử lý trong những ngày sau đó. Bang Pennsylvani cho biết, các kết quả sẽ không được coi là hoàn tất cho đến hạn chót là ngày thứ sáu (6-11).

Cũng có thông tin về việc gia tăng số lượng lá phiếu tạm thời, được bỏ phiếu bởi những người đề nghị được bỏ phiếu qua đường bưu điện nhưng sau đó lại quyết định đi đến các điểm bỏ phiếu để bầu trực tiếp. Những lá phiếu này cần được kiểm tra cẩn thận để bảo đảm rằng không ai được bỏ phiếu hai lần.