Những bí mật về nhà tù Goan-ta-na-mô của Mỹ

Những tài liệu này ghi lại sự đánh giá của Bộ Quốc phòng Mỹ về tù nhân tại nhà tù Goan-ta-na-mô trong giai đoạn từ khi mở cửa tháng 2-2002 đến tháng 1-2009. Các tài liệu mật cho thấy cách thức hoạt động của nhà tù này chủ yếu nhằm thu thập tin tức tình báo chứ không phải là kiểm soát các phần tử khủng bố nguy hiểm hay tù binh. Và theo các tài liệu này, sau hơn hai năm kể từ khi Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma cam kết đóng cửa nhà tù Goan-ta-na-mô, vẫn có 172 tù nhân tiếp tục bị giam giữ tại đây.

Theo thông tin WikiLeaks tiết lộ cho báo Người Bảo vệ, khoảng một phần tư trong số hơn 600 tù nhân được chuyển ra khỏi nhà tù Goan-ta-na-mô từ năm 2002 đến nay là người vô tội. Nhà tù này đã giam giữ nhiều tù nhân 'vô hại', trong số đó có một cụ già 89 tuổi và một cậu bé 14 tuổi người Áp-ga-ni-xtan là nạn nhân vô tội của một vụ bắt cóc. Cụ già này được đưa tới Goan-ta-na-mô để thẩm vấn về 'các số điện thoại đáng ngờ' tìm thấy trong khu nhà của cụ và cậu bé được đưa tới nhà tù này chỉ vì cậu 'có thể có các thông tin về các thủ lĩnh địa phương của Ta-li-ban'.

Nhà chức trách Mỹ chủ yếu dựa vào các thông tin thu thập được từ một số tù nhân sau khi bị tra tấn. Giới chức Mỹ tiếp tục cho rằng, các lời khai này có độ tin cậy kể cả sau khi thừa nhận các tù nhân đã bị ngược đãi trước khi họ cung cấp các thông tin. Có khoảng 100 tù nhân được chuyển tới Goan-ta-na-mô bị cơ quan bắt giữ đưa vào danh sách mắc bệnh trầm cảm hoặc tâm thần. Rất nhiều tù nhân trong số này đã chống đối bằng cách nhịn đói hoặc cố gắng tự sát.

Một số công dân Anh và người cư trú tại Anh bị giam giữ nhiều năm tại Goan-ta-na-mô, dù nhà chức trách Mỹ biết rằng, họ không phải là thành viên của Ta-li-ban hay An Kê-đa. Các cơ quan tình báo của Mỹ đã nhận định, một phần ba số tù nhân được chuyển ra khỏi nhà tù Goan-ta-na-mô bị liệt vào danh sách 'có nguy cơ cao' trước khi họ được thả tự do hoặc trao trả cho chính phủ các nước. Một cựu tù nhân tên là A.Quy-mu, 51 tuổi, từng ngồi tù ở Goan-ta-na-mô trong hơn năm năm với cáo buộc 'có khả năng là một thành viên của An Kê-đa', nay là một nhân vật quan trọng trong ban lãnh đạo lực lượng đối lập ở Li-bi. Đáng chú ý là năm 2007, chính quyền Mỹ đã liệt Cơ quan tình báo liên ngành Pa-ki-xtan (ISI) là một tổ chức khủng bố, cùng với An Kê-đa, Ha-mát, Héc-bô-la và Cơ quan tình báo I-ran.

Ngay khi mới nhậm chức năm 2009, Tổng thống Ô-ba-ma đã cam kết sẽ đóng cửa nhà tù Goan-ta-na-mô. Tuy nhiên, trong những ngày đầu tháng tư vừa qua, chính quyền Mỹ đã thông báo về việc đưa K.S.Mô-ha-mét, kẻ chủ mưu trong vụ tiến công khủng bố ngày 11-9-2001 cùng bốn người khác ra xét xử tại tòa án quân sự. Quyết định này cùng nỗ lực của QH Mỹ nhằm cản trở việc chuyển bất cứ tù nhân nào từ nhà tù trên vào đất Mỹ khiến cam kết đóng cửa nhà tù Goan-ta-na-mô không thể sớm được thực hiện.

Theo báo Người hướng dẫn khoa học đạo Cơ đốc (CSM) của Mỹ, việc công bố các tài liệu này làm phức tạp thêm kế hoạch của Tổng thống Ô-ba-ma và Lầu năm góc vận động sự ủng hộ quốc tế đối với việc mở các phiên tòa quân sự tại nhà tù Goan-ta-na-mô. Báo Người Bảo vệ cho rằng, việc ông Ô-ba-ma không thể đóng cửa nhà tù này là một trong những thất bại chính sách đáng xấu hổ nhất trên trường quốc tế của Nhà trắng. Bộ Quốc phòng Mỹ đã lên án vụ rò rỉ tài liệu mật liên quan nhà tù Goan-ta-na-mô cho rằng, động thái này có thể tác động xấu mục tiêu bảo vệ công dân Mỹ.