Nhiều sai phạm trong xây dựng công trình nước sạch, nhà vệ sinh trường học ở Quảng Ngãi

Dự án các công trình nước sạch và nhà vệ sinh trường học do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ngãi làm chủ đầu tư được triển khai từ năm 2010 đến nay, đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, trong quá trình đầu tư xây dựng đã có những sai phạm trong công tác giám sát, thi công cần phải làm rõ để xử lý rút kinh nghiệm.

Trên cơ sở chỉ đạo, hướng dẫn của UBND tỉnh Quảng Ngãi, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) đã tiến hành khảo sát, đánh giá lại toàn bộ các điểm trường với số lượng 723 công trình nước sạch và nhà vệ sinh cần được đầu tư xây dựng theo chuẩn của Bộ Y tế. Do nguồn vốn khó khăn cho nên dự án này mới bố trí vốn xây dựng cho 24 công trình với tổng dự toán phê duyệt gần 9,2 tỷ đồng (trong đó vốn ngân sách hơn 6,7 tỷ đồng, vốn đối ứng của các trường gần 2,4 tỷ đồng). Đến nay, có bốn công trình đã phê duyệt quyết toán với mức bình quân đầu tư xây dựng một công trình cấp nước và nhà vệ sinh gần 225 triệu đồng (trong đó bình quân cho hạng mục nhà vệ sinh là 159,8 triệu đồng). Nhìn chung, việc xây dựng các công trình đã thực hiện đúng các quy định pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng, bảo đảm tiến độ.

Thực tế cho thấy, hầu hết các công trình xây dựng chủ yếu bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Còn nguồn vốn đối ứng của nhà trường hầu như không có. Vì vậy, chủ đầu tư đã đề nghị tỉnh bố trí vốn ngân sách địa phương làm vốn đối ứng. Việc vận dụng thiết kế mẫu của Bộ GD và ĐT ban hành cho phù hợp với điều kiện cụ thể ở tỉnh là được phép và cần thiết. Nhưng chủ đầu tư chưa báo cáo với UBND tỉnh những chi tiết chưa hợp lý trong thiết kế mẫu của Bộ GD và ĐT cũng như đề xuất với tỉnh cho xây dựng, ban hành thiết kế mẫu áp dụng trên địa bàn tỉnh cho phù hợp và tiết kiệm chi phí. Ban quản lý dự án chưa thực hiện nghiêm Quyết định 957 của Bộ Xây dựng trong định mức chi phí quản lý dự án và tư vấn đầu tư xây dựng công trình đối với thiết kế công trình lặp lại, công trình sử dụng thiết kế điển hình, cho nên đã thanh toán sai quy định hàng chục triệu đồng. Cán bộ làm công tác thẩm tra thiết kế, dự toán của các đơn vị tư vấn chưa làm hết trách nhiệm, tư vấn giám sát chưa sâu sát, không phát hiện những khối lượng trùng lắp, sai lỗi số học trong dự toán, đã làm cho tổng mức đầu tư tăng cao, nghiệm thu khối lượng không chính xác, vượt khối lượng khi quyết toán công trình. Ban quản lý dự án chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, còn “khoán trắng” cho nhà thầu thi công công trình, trong khi đó dự án nhỏ, trải rộng trên địa bàn mà phần lớn thuộc các trường do huyện quản lý, vì thế đã làm thất thoát nguồn vốn. Qua kiểm tra 24 công trình, đoàn thanh tra liên ngành của tỉnh đã phát hiện những sai phạm do tư vấn thiết kế lập dự toán tăng khối lượng đắp cát nền móng công trình, xây tường đổ bê-tông lanh-tô, trát tường và láng nền sàn của hạng mục nhà vệ sinh. Nhà thầu đã tính tăng khối lượng ván khuôn, các hạng mục ốp đá hoa cương, ống thép tráng kẽm, chênh lệch đơn giá nhân công, phễu thu nước, dây dẫn cấp điện vào máy bơm nước… Mặc dù quá trình nghiệm thu, thanh toán, chủ đầu tư và các bên liên quan dù đã chủ động loại trừ được 1.392 triệu đồng, khôi phục lại nguồn vốn đầu tư nhưng vẫn không phát hiện, loại trừ hết khối lượng không thực hiện, cắt giảm hạng mục và sai số học để thanh tra phát hiện thêm với số tiền gần 3,7 triệu đồng của 17 công trình đã hoàn thành.

Theo Giám đốc Sở GD và ĐT tỉnh Quảng Ngãi Thái Văn Đồng, những sai phạm nêu trên có những nguyên nhân chủ quan và khách quan. Ngay từ đầu Sở GD và ĐT đã đề nghị giao dự án này cho huyện làm chủ đầu tư và đã được UBND tỉnh đồng ý. Thực tế, trong tổng số 723 điểm lẻ trường thuộc 618 trường có nhu cầu nước sạch và nhà vệ sinh tỉnh Quảng Ngãi, từ năm 2010 đến 2013, Sở GD và ĐT được UBND tỉnh Quảng Ngãi giao thực hiện 24 dự án (trong đó 20 dự án được Sở Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt và phân bổ vốn thực hiện đầu tư). Sau khi giao kế hoạch, chủ đầu tư tổ chức khảo sát và lập báo cáo kinh tế kỹ thuật, dự toán cho từng công trình cấp nước và nhà vệ sinh tiểu học, THCS và THPT trình Sở Kế hoạch và Đầu tư thẩm định phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng các công trình theo quy định hiện hành. Trong quá trình thực hiện dự án, sở đã có văn bản mời hiệu trưởng các trường tham gia giám sát đầu tư công trình và bàn giao hồ sơ xây dựng công trình cho nhà trường trước thời điểm khởi công công trình.

Việc lập thiết kế, dự toán, giám sát, Sở GD và ĐT đều thuê các đơn vị tư vấn thực hiện, cho nên hạn chế được thất thoát nguồn vốn. Chẳng hạn, nhà vệ sinh của Trường THCS Long Hiệp, huyện Minh Long đầu tư xây dựng hơn 185 triệu đồng và mức sai phạm chỉ gần 2,4 triệu đồng. Một số công trình khác do thiếu kiểm tra, quản lý đối với nhà thầu đã dẫn đến những sai phạm trong thi công, thất thoát nguồn vốn nhưng không đáng kể…

Hiện, các công trình nước sạch và nhà vệ sinh trường học ở Quảng Ngãi vẫn tiếp tục được đầu tư xây dựng, nhưng qua kiểm tra, thanh tra bước đầu ở một số công trình đã phát hiện những sai phạm cần phải được xử lý kịp thời và đề ra hướng khắc phục nhằm bảo đảm quản lý nguồn vốn và chất lượng công trình. Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Cao Khoa đã chỉ đạo kiểm điểm, xử lý những sai phạm đối với các đơn vị, cá nhân có liên quan theo đúng trình tự, quy định của pháp luật và báo cáo UBND tỉnh trước ngày 30-11-2013.