Nhiều nguy cơ từ camera giám sát trong nhà

Thời đại kỹ thuật số phát triển kéo theo sự xuất hiện của nhiều loại thiết bị và ứng dụng công nghệ phục vụ cuộc sống của con người, trong đó, camera được sử dụng như một công cụ để giám sát các hoạt động ở nơi cần thiết. Không thể phủ nhận lợi ích của các thiết bị này trong việc bảo đảm an ninh, trật tự và phục vụ nhiều mục đích thiết thực khác. Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích, các loại camera giám sát, nhất là camera đặt trong nhà, đang tiềm ẩn nguy cơ rất lớn đối với người sử dụng.

Mới đây, trong hội thảo về “Tiêu chuẩn an toàn thông tin mạng cơ bản cho camera giám sát” do Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) tổ chức, nhiều ý kiến cho rằng, camera giám sát trong nhà giống như một “gián điệp” hằng ngày âm thầm thu thập thông tin của người sử dụng.

Camera trong nhà có cấu tạo và cơ chế hoạt động giống như một máy tính, hoạt động 24/24 giờ, ít được vá lỗi, gần như không được cập nhật phần mềm diệt virus. Do đó, nó rất dễ bị tấn công và chiếm quyền điều khiển. Nếu điều đó xảy ra, không chỉ các thông tin cá nhân bị lộ, mà nghiêm trọng hơn còn có thể rò rỉ các thông tin có liên quan đến các vấn đề khác gây ảnh hưởng lớn đến an ninh hoặc hoạt động kinh tế, tài chính...

Trên thị trường hiện nay, các loại camera giám sát đều tích hợp hai thành phần mạng LAN và Wifi, thậm chí có nhiều loại tích hợp cả trí tuệ nhân tạo (AI); có thể thu và phát trực tiếp cũng như có thể lưu trữ dữ liệu hàng chục ngày trong bộ nhớ và trên điện toán đám mây (cloud). Các thiết bị có thể thu thập được tất cả thông tin về mạng lưới và thiết bị sử dụng chung địa chỉ truy cập và âm thầm gửi dữ liệu ra ngoài. Tuy nhiên, hầu hết các loại camera không được bảo vệ như máy tính nên rất khó phát hiện việc lộ, lọt thông tin nếu bị tấn công, thậm chí có thể bị hacker âm thầm cài phần mềm gián điệp và giám sát ngầm mọi hoạt động.

Các chuyên gia về an ninh mạng nhận định, camera giám sát trong nhà là “bàn đạp” để hacker tấn công các thiết bị khác nếu có kết nối internet. Camera bản chất là một máy tính và có hệ điều hành. Một số camera tích hợp sẵn AI, đồng nghĩa hệ điều hành đạt tiến bộ nhất định, có thể cài phần mềm gián điệp.

Theo thông tin từ Cục An toàn thông tin, từ camera giám sát trong nhà, đã có rất nhiều vụ việc rò rỉ thông tin cá nhân khiến người bị lộ điêu đứng, nhất là những người nổi tiếng, có ảnh hưởng trong xã hội. Không ít những vụ việc lộ, lọt thông tin tài chính khiến nhiều doanh nghiệp lao đao, thậm chí gây sóng gió đối với hoạt động của thị trường và nền kinh tế.

Đáng chú ý, một số hacker trục lợi bằng việc đánh cắp thông tin người dùng và rao bán công khai trên internet. Điển hình, một website quảng cáo việc có thể cấp quyền cho người dùng xem trực tiếp 730.000 tài khoản camera trên thế giới mà không cần mật khẩu; hay một nhóm hacker rao bán quyền truy cập camera giám sát tại Việt Nam, với số lượng lên tới hàng trăm nghìn tài khoản.

Cá biệt, trong một số hội, nhóm kín cũng thường xuyên chia sẻ, trao đổi và mua bán những hình ảnh được đánh cắp từ camera giám sát và quyền truy cập camera của cá nhân, tổ chức. Điều đó cho thấy những “lỗ hổng” bảo mật cực lớn và nguy cơ rất cao đến từ những “gián điệp” thầm lặng đang hằng ngày giám sát mọi hoạt động trong mỗi căn nhà.

Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành bộ tiêu chí bảo đảm an toàn thông tin cho camera giám sát với các yêu cầu về kỹ thuật (nhà sản xuất), quản lý (nhà quản lý) và nhận thức (người dùng). Theo đó, các loại camera giám sát nhập khẩu hoặc được sản xuất trong nước phải tuân thủ quy định về kỹ thuật và bảo mật; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý, giám sát và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực viễn thông. Mỗi người dùng cần thận trọng trong việc lựa chọn camera và phương thức sử dụng để bảo đảm an toàn...

Bên cạnh đó, cần ngăn chặn việc lưu hành các loại camera không rõ nguồn gốc xuất xứ, không bảo đảm quy chuẩn và các hoạt động tấn công mạng; có chế tài xử lý nghiêm đối với hành vi phát tán, mua bán, trao đổi trái phép thông tin đánh cắp từ camera giám sát.