Nhận thức đúng đắn, đầy đủ về các hành vi xâm hại trẻ em

Đây là một trong những yêu cầu của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về trẻ em nêu ra tại phiên họp thường kỳ của Ủy ban trong năm 2022, sáng 17/11.

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà cho biết, năm 2022, các bộ, ngành, tổ chức chủ động tham mưu, phối hợp liên ngành trong hoàn thiện thể chế, chính sách liên quan và thực hiện quyền trẻ em; tăng cường rà soát, bổ sung, xây dựng, tham gia ký kết và triển khai các quy chế, kế hoạch phối hợp liên ngành về công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ.

Các vấn đề nổi cộm, phát sinh, dư luận xã hội quan tâm được tích cực phối hợp, trao đổi, chia sẻ đảm bảo quyền của trẻ em, nhất là các vụ việc xâm hại trẻ em.

Trong 10 tháng của năm 2022, Tổng đài Bảo vệ trẻ em 111 đã tiếp nhận 399.500 cuộc gọi, 8.900 lượt thông báo qua ứng dụng, thực hiện 24.700 cuộc gọi tư vấn, 1.400 ca hỗ trợ can thiệp.

Thống kê của Bộ Công an cho biết toàn quốc, trong 9 tháng của năm 2022, đã phát hiện 1.711 vụ xâm hại trẻ em với 1.806 trẻ em.

Toà án nhân dân các cấp đã thụ lý 1.934 vụ với 2.146 bị cáo phạm tội xâm hại người dưới 18 tuổi theo thủ tục sơ thẩm; giải quyết, xét xử 1.909 vụ với 2.116 bị cáo.

Các bộ, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương đã chủ động triển khai thực hiện các giải pháp ứng phó, giảm thiểu tác động của đại dịch COVID-19; vấn đề liên quan đến chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ; chủ động triển khai giải pháp phòng, chống xâm hại trẻ em; quan tâm tới công tác phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em, đặc biệt tai nạn đuối nước…

Nhiều mô hình, giải pháp, quy trình thực hiện quyền trẻ em, giải quyết các vấn đề trẻ em đã và đang triển khai tại địa phương. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về trẻ em, việc bảo đảm thực hiện quyền trẻ em tiếp tục được tổ chức theo nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ các cấp, ngành về Luật Trẻ em, thực hiện quyền trẻ em tiếp tục được chú trọng, quan tâm thực hiện.

Ngoài ra, hoạt động kiểm tra liên ngành thực hiện Luật Trẻ em, quyền trẻ em tiếp tục được Ủy ban Quốc gia về trẻ em quan tâm chỉ đạo thực hiện; hệ thống cơ sở dữ liệu về trẻ em tiếp tục được tăng cường thực hiện củng cố, kiện toàn; thực hiện hội nhập và hợp tác quốc tế sâu rộng hơn trong bảo đảm thực hiện quyền trẻ em…

Cùng với những kết quả đã đạt được, tình hình xâm hại trẻ em vẫn diễn biến phức tạp. Việc chủ động phòng ngừa xâm hại trẻ em chuyển biến còn chậm. Công tác tổ chức phiên tòa xét xử các vụ án xâm hại trẻ em còn gặp nhiều khó khăn. Hoạt động giáo dục đạo đức, kỹ năng sống và hỗ trợ tư vấn tâm lý cho học sinh còn chưa chủ động, kịp thời. Tỉ suất tử vong trẻ em, tỉ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi ở khu vực miền núi vẫn còn cao. Việc triển khai, nhân rộng mô hình, giải pháp, quy trình thực hiện quyền trẻ em còn chậm…

Tại cuộc họp, các ý kiến tập trung thảo luận làm rõ một số vấn đề như việc chuẩn hóa hệ thống dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ, chương trình tương tác lành mạnh, sáng tạo và bảo vệ trẻ trên môi trường mạng; các mô hình quyền tham gia; giám sát thực hiện ý kiến nguyện vọng của trẻ em; hoạt động của chi hội luật sư tham gia vụ án xâm hại trẻ em và phương hướng nhân rộng trong thời gian tới; nâng cao năng lực cán bộ hội phụ nữ các cấp để tham gia công tác xã hội bảo vệ trẻ em…

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu rõ các khó khăn, thách thức về cơ hội tiếp cận giáo dục cho trẻ em thuộc vùng sâu, vùng xa, trẻ em miền núi; thuận lợi và khó khăn trong công tác tham vấn, tâm lý học đường góp phần chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em cũng như triển khai thực hiện Công điện 398/CĐ-TTg ngày 2/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng, chống đuối nước trẻ em.

Các ý kiến thống nhất, năm 2023, Ủy ban Quốc gia về trẻ em tập trung một số nhiệm vụ chính như: Tăng cường phối hợp liên ngành trong xây dựng và thực hiện pháp luật, chính sách liên quan đến công tác trẻ em và thực hiện quyền trẻ em; phát triển nguồn lực thực hiện quyền trẻ em; triển khai can thiệp đa ngành, đa lĩnh vực; tiếp tục đẩy mạnh, đổi mới các hoạt động truyền thông; tăng cường triển khai các cuộc kiểm tra, thanh tra liên ngành; tiếp tục nâng cấp, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu trẻ em; tăng cường hội nhập và hợp tác quốc tế về quyền trẻ em…

Kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá các bộ, ngành, tổ chức thành viên Ủy ban Quốc gia về trẻ em đã chủ động tham mưu, phối hợp trong công tác hoàn thiện thể chế, chính sách, có nhiều giải pháp cụ thể, tiếp tục làm mới mô hình hướng dẫn thực hiện quyền trẻ em trong các lĩnh vực: Giáo dục, y tế, văn hóa, trợ giúp xã hội… Cùng với đó, nguồn lực dành cho công tác trẻ em tiếp tục được quan tâm đầu tư.

Trong nhiều hạn chế, tồn tại của công tác bảo vệ quyền trẻ em, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tình trạng xâm hại trẻ em còn phức tạp dưới nhiều hình thức; cùng với đó, tỉ lệ tai nạn thương tích, nhất là đuối nước còn rất cao. Tỉ lệ suy dinh dưỡng của trẻ em dưới 5 tuổi ở khu vực miền núi vẫn cao 2-3 lần so với vùng đồng bằng; những tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ tâm lý, tâm thần của trẻ em…

Nêu rõ hoạt động của bộ máy, đầu mối bảo vệ trẻ em ở địa phương còn nhiều bất cập, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, tổ chức tiếp tục kiện toàn; nâng cấp, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu trẻ em trên cơ sở kết nối, chia sẻ dữ liệu với Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn 2030; phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác xã hội tại cơ sở…

Các hoạt động truyền thông, tuyên truyền cần tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh để người dân và xã hội nhận thức đúng đắn, đầy đủ về các hành vi xâm hại trẻ em, giải quyết vụ việc vi phạm quyền trẻ em đến từng đối tượng, gia đình, cộng đồng dân cư, từ đó xây dựng môi trường sống an toàn, thân thiện cho trẻ.

Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý các giải pháp phòng ngừa, hỗ trợ, can thiệp đối với trường hợp trẻ em bị xâm hại; phòng ngừa tai nạn đuối nước trẻ em; chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em giai đoạn đầu đời; chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em; chăm sóc trẻ em mồ côi do dịch COVID-19; các chính sách phát triển giáo dục mầm non, trong đó chú trọng địa bàn khu công nghiệp, khu chế xuất…