Nhà toán học giành giải thưởng nửa triệu USD

Suốt một thập kỷ qua, trong số 15 công trình toán học quan trọng nhất hàng năm luôn có ít nhất hai công trình của giáo sư Louis Nirenberg, người vừa nhận huy chương Chern tại Đại hội Toán học Quốc tế 2010.

Louis Nirenberg, giáo sư danh dự của Viện Toán học Courant thuộc Đại học New York, Mỹ là người đầu tiên được nhận huy chương Chern, của Hiệp hội Toán học Quốc tế và Quỹ Huy chương Chern.

Vị giáo sư 85 tuổi được chọn vì những đóng góp căn bản đối với các phương trình vi phân riêng phần phi tuyến tính cùng việc áp dụng những phương trình này trong hình học cũng như giải tích phức. Ông cũng hướng dẫn rất nhiều sinh viên và nghiên cứu sinh tiến sĩ trong lĩnh vực phương trình vi phân riêng phần phi tuyến tính.

Người đầu tiên giành huy chương Chern chào đời vào ngày 25/2/1925 tại Hamilton, tỉnh Ontario, Canada. Ông lấy bằng cử nhân tại Đại học McGill tại Canada rồi tới Đại học New York, Mỹ để lấy bằng thạc sĩ vào năm 1947 và tiến sĩ năm 1949. Sau đó Nirenberg làm việc tại Đại học New York và là một trong những người sáng lập Viện Toán học Courant. Sau khi dành toàn bộ sự nghiệp học thuật tại Viện Toán học Courant, ông nghỉ hưu vào năm 1999 song vẫn giữ chức giáo sư danh dự của viện.

Giới toán học quốc tế coi Nirenberg là một trong những nhà giải tích và hình học nổi bật nhất trong thế kỷ 20. Nhưng công trình của ông có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của nhiều lĩnh vực trong toán học và các ứng dụng của chúng.

Nhà toán học gốc Canada từng đoạt nhiều giải thưởng cao quý, như giải thưởng Bôcher của Hiệp hội Toán học Mỹ (1959), giải Jeffrey-Williams của Hiệp hội Toán học Canada (1987), giải thành tựu trọn đời của Hiệp hội Toán học Mỹ (1994). Năm 1982 ông là người đầu tiên nhận giải thưởng Crafoord của Viện Khoa học hoàng gia Thụy Điển. Năm 1995 Nirenberg nhận huy chương Khoa học quốc gia – giải thưởng cao quý nhất tại Mỹ dành cho những cá nhân có đóng góp to lớn cho khoa học.

Ngoài những công trình nghiên cứu để đời, Nirenberg còn nổi tiếng với những bài giảng hay và phong cách viết dễ hiểu. Dự án Bảng phả hệ các nhà toán học (Mathematics Genealogy Project) cho biết, ông đã công bố hơn 185 nghiên cứu và hướng dẫn 245 nghiên cứu sinh tiến sĩ. Theo MathSciNet, trong suốt 10 năm qua, cứ mỗi năm Nirenberg có ít nhất hai công trình khoa học trong số 15 công trình quan trọng nhất thế giới

Huy chương Chern là giải thưởng mới nhất của Hiệp hội Toán học Quốc tế và chỉ dành cho một nhà toán học có những cống hiến to lớn trong suốt cuộc đời. Nó được lập ra để tưởng nhớ nhà toán học lừng danh Shiing-Shen Chern (Trần Tỉnh Thân, 1911-2004), một công dân Trung Quốc.

Huy chương Chern được trao kèm với số tiền thưởng 500.000 USD. Theo Liên đoàn toán học quốc tế (IMU), đây sẽ là phần thưởng cao quý nhất trong lĩnh vực toán học. IMU đưa ra một quy định bắt buộc là một nửa số tiền thưởng sẽ được quyên góp cho một số tổ chức để hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, giảng dạy và những hoạt động khác nhằm quảng bá toán học. Những tổ chức được nhận tiền sẽ do người nhận huy chương lựa chọn. Ủy ban giải thưởng của IMU và Quỹ Huy chương Chern sẽ chọn lựa người đoạt giải.