Nhà nước và nhân dân cùng làm

LSO-Trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, có 2 tiêu chí về văn hóa (tiêu chí số 6 và tiêu chí số 16). Trong đó tiêu chí số 6 (tiêu chí về cơ sở hạ tầng văn hóa) đòi hỏi sự đầu tư rất lớn, đòi hỏi sự chung tay của nhà nước và người dân.

Nhà văn hóa xã Hoàng Đồng (thành phố Lạng Sơn) đã hoàn thành và chuẩn bị đưa vào sử dụng

Thực trạng và việc triển khai tiêu chí số 6

Khi triển khai Đề án xây dựng nông thôn mới đến năm 2020, nông thôn Lạng Sơn đứng trước thực trạng khó khăn về cơ sở hạ tầng văn hóa. Năm 2011, toàn tỉnh mới có 59/207 xã có nhà văn hóa (tỷ lệ 28,5%) 164/207 xã có sân tập thể dục, thể thao (tỷ lệ 79,2%). Tuy nhiên, 100% các thiết chế văn hóa trên không đạt các tiêu chí quy định tại Thông tư số 12/2010-BVHTTDL, ngày 22/12/2010 của Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch. Trong tổng số 2.141 thôn của 207 xã, có 1.563 thôn có nhà văn hóa (tỷ lệ 73%); trong số này có 100% không đạt tiêu chí quy định của Bộ Văn hóa- thể thao và Du lịch. So với tiêu chí số 6, chưa có xã nào đạt. Trong lộ trình xây dựng nông thôn mới đến năm 2020, tỉnh ta đã đặt ra cách thức huy động các nguồn lực để tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng cho văn hóa để đạt mục tiêu hoàn thành chuẩn về văn hóa cho 104 xã vào năm 2020 và tiếp tục đầu tư cho 103 xã còn lại. Trước mắt, giai đoạn 2011-2015 đầu tư cho 35 xã điểm với tổng kinh phí trên 235 tỷ đồng.

Để thực hiện tiêu chí này, bằng các nguồn vốn lồng ghép từ các chương trình của trung ương, nguồn vốn của tỉnh, huyện, xã và nhân dân đóng góp, thiết chế văn hóa, thể thao ở nông thôn đã được chú trọng nâng cấp. Theo báo cáo của Ban chỉ đạo tỉnh, từ năm 2011 đến năm 2013, toàn tỉnh đã xây mới được 10 nhà văn hoá xã, 449 nhà văn hoá thôn, 39 sân thể thao xã, 30 sân thể thao thôn, nâng tổng số nhà văn hóa toàn tỉnh lên 66/207 xã (31,89%), 158/207 xã (76,3%) có sân tập thể dục, thể thao; 1.570/2.141 thôn (73,33%) có nhà văn hoá, 100/2.141 thôn (4,67%) có sân tập thể dục, thể thao đạt chuẩn theo quy định. Bằng nguồn vốn trực tiếp của Chương trình nông thôn mới, năm 2013 đã hỗ trợ xây dựng 7 nhà văn hóa xã, 3 nhà văn hóa thôn với kinh phí 10.850 triệu đồng. Tuy nhiên, đến hết năm 2013, chưa có xã nào đạt chuẩn theo tiêu chí về cơ sở vật chất văn hoá.

Sự chung tay của nhà nước và nhân dân

Xã Chi Lăng được quan tâm toàn diện, song đồng chí Lăng Văn Thạch, Bí thư Đảng ủy xã Chi Lăng, huyện Chi Lăng cho biết: bước sang năm 2014, tiêu chí về văn hóa vẫn chưa thể hoàn thành. Tuy nhà văn hóa xã đang được đầu tư, song còn có tới 12/14 nhà văn hóa thôn chưa đạt vì chưa có khu thể thao như quy định. Theo hướng nhà nước và nhân dân cùng làm, xã đã vận động người dân hiến thêm đất để mở khu thể thao của thôn. Việc chỉnh trang nhà văn hóa thôn, tạo lập khu thể thao theo đúng quy định được thực hiện nhanh. Bằng cách làm đó, đến cuối năm 2014, xã Chi Lăng đã hoàn thành tiêu chí này và đã hoàn thành tất cả 19 tiêu chí của nông thôn mới.

Ông Hoàng Văn Mạnh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Tô Hiệu (Bình Gia) cho biết: phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” luôn được xã quán triệt để giải quyết tiêu chí về văn hóa. Từ năm 2011 đến nay, cùng với tiến hành xây dựng nhà văn hóa xã bằng vốn đầu tư của nhà nước, xã Tô Hiệu đã xây dựng được 10 nhà văn hóa thôn với tổng kinh phí trên 1,2 tỷ đồng, trong đó, dân góp 922 triệu đồng, nhà nước hỗ trợ 250 triệu đồng, ngân sách xã 31 triệu đồng và doanh nghiệp hỗ trợ 17 triệu đồng. Được đầu tư xây dựng nhà văn hóa xã đã tạo “cú hích” để huy động người dân đóng góp xây dựng, cải tạo nhà văn hóa thôn bản theo tiêu chí quy định.

Theo báo cáo của ngành Văn hóa-Thể thao và Du lịch, trong 4 năm (2011-2014), việc xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa ở cơ sở được đẩy mạnh. Hiện nay, toàn tỉnh có 68/207 xã có nhà văn hóa (đạt 32,8%) 1.682/2.141 thôn, khối phố có nhà văn hóa (đạt 78,5%); có 164/207 xã có sân tập thể dục, thể thao (đạt 79,2%). Với sự nỗ lực đó, đến cuối năm 2014 đã có 9/207 xã đạt tiêu chuẩn về văn hóa (tỷ lệ 4,35%). Toàn tỉnh đã có 2 xã là Mai Pha (thành phố Lạng Sơn) và Chi Lăng (Chi Lăng) đã đưa chương trình xây dựng nông thôn mới về đích trước thời hạn 1 năm.

Trong năm 2015, dự kiến có 5 xã sẽ đạt chuẩn nông thôn mới như Tô Hiệu (Bình Gia), Quỳnh Sơn (Bắc Sơn), Hoàng Đồng (thành phố Lạng Sơn), Tân Thành (Hữu Lũng) và Xuân Mãn (Lộc Bình). Trong các tiêu chí chưa đạt, có tiêu chí số 6 (tiêu chí về cơ sở hạ tầng văn hóa). Hiện nay, có những xã đã xây xong nhà văn hóa xã như: Tô Hiệu, Hoàng Đồng, Tân Thành nhưng trang thiết bị nhà văn hóa còn thiếu, tỷ lệ nhà văn hóa thôn chưa đạt còn nhiều. Có những xã chưa có nhà văn hóa xã như: Xuân Mãn, Quỳnh Sơn. Vì vậy, ngành Văn hóa-Thể thao và Du lịch tập trung xây dựng cơ sở vật chất để từng bước hoàn thiện và nâng cao chất lượng các thiết chế văn hoá, thể thao ở những xã này một cách đồng bộ cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ cán bộ, nội dung, phương thức hoạt động. Cấp, ủy chính quyền các huyện, xã cũng đẩy mạnh huy động nguồn lực trong dân để chỉnh trang nhà văn hóa thôn đạt chuẩn, trong đó chú trọng quy hoạch đất để làm khu thể thao bên cạnh nhà văn hóa thôn.

MINH HỒNG