Nguyện xứng đáng là người lính tiên phong trên mặt trận tư tưởng

Vừa qua, đồng bào, đồng chí cả nước đã có nhiều hoạt động phong phú, sôi nổi kỷ niệm 60 năm Đại hội II của Đảng. Đại hội tổ chức tại Kim Bình, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Đây là sự kiện chính trị trọng đại gắn liền với sự ra đời và phát triển của báo Đảng. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II đã đề ra đường lối lãnh đạo, thúc đẩy cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp mau tới thắng lợi. Đại hội đã quyết định 'xuất bản một tờ báo, lấy tên là Nhân Dân, cơ quan Trung ương của Đảng' thay cho tờ Sự Thật. Như vậy, từ Báo Thanh Niên, do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập ngày 21-6-1925, Báo Nhân Dân đã kế tục và phát huy truyền thống vẻ vang của các tờ báo Đảng là: Tranh Đấu, Dân chúng, Cờ giải phóng, Sự Thật.

Số đầu Báo Nhân Dân ra ngày 11-3-1951 đăng trang trọng: Tuyên ngôn và Chính cương của Đảng Lao động Việt Nam, cùng một số bài quan trọng khác. Thời kỳ đầu, báo ra nửa tháng một số, có khi mỗi tháng một số, sau đó ra hằng tuần. Thôn Khuôn Nhà, xã Quy Kỳ, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên được chọn là nơi đặt trụ sở tòa soạn. Ngày nay, nơi đây trở thành một Di tích lịch sử, là nơi về nguồn của các thế hệ cán bộ, phóng viên báo Đảng. Cùng với Báo Nhân Dân phát hành ở miền bắc, theo quyết định của Trung ương Đảng, tại miền nam và khu 5 cũng xuất bản Báo Nhân Dân Nam Bộ và Nhân Dân liên khu 5.

Từ dấu mốc lịch sử ấy, 60 mùa xuân đã đi qua. Trong mỗi chặng đường vinh quang và đầy gian lao, thử thách, Báo Nhân Dân luôn luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của các đồng chí Tổng Bí thư và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Đặc biệt, Báo Nhân Dân luôn luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm chỉ đạo. Bác căn dặn những người làm báo Đảng: 'Tự phê bình và phê bình trên báo là vũ khí cần thiết. Báo Đảng cần khuyến khích bạn đọc góp ý phê bình để tiến bộ mãi'. Trong bài viết đăng trên Báo Nhân Dân số ra ngày 24-6-1954, Người viết: 'Tờ báo Đảng là những lớp huấn luyện giản đơn, thiết thực và rộng khắp. Nó dạy bảo chúng ta những điều cần biết làm về tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo và công tác. Hằng ngày nó giúp nâng cao trình độ chính trị và năng suất công tác của chúng ta'. Những người làm Báo Nhân Dân vô cùng tự hào và vinh dự được Bác Hồ – Người sáng lập, Người thầy vĩ đại của báo chí cách mạng – trực tiếp chỉ bảo, viết bài cho báo. Trong 18 năm, kể từ số đầu đến số báo 5526 (ngày 1-9-1969) Bác đã viết 1.205 bài đăng Báo Nhân Dân, với 23 bút danh, trong đó bút danh CB được dùng dưới nhiều bài nhất: 706 bài.

Cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, sáu thập kỷ qua, Báo Nhân Dân cũng luôn luôn được sự nhiệt tình ủng hộ, giúp đỡ tận tình của các tổ chức đảng, các ngành, các cấp, các đoàn thể, địa phương, đơn vị; sự tin cậy, hợp tác của đông đảo bạn đọc, cộng tác viên và đồng nghiệp. Những năm gần đây sự hợp tác, phối hợp tuyên truyền giữa các địa phương, các ngành, đơn vị với Báo Nhân Dân ngày càng được tăng cường, với chiều sâu, tạo dư luận xã hội, hiệu quả mạnh mẽ.

Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, quá trình ra đời và phát triển của Báo Nhân Dân luôn luôn gắn liền với quá trình phát triển của sự nghiệp cách mạng nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng; gắn liền với sự cống hiến, hy sinh to lớn của các thế hệ những người làm báo Đảng.

Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, Báo Nhân Dân đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị. Báo đã phản ánh sinh động cuộc kháng chiến lâu dài, anh dũng của dân tộc ta; giáo dục, bồi dưỡng lòng yêu nước cho nhân dân; cổ vũ phong trào thi đua giết giặc lập công; củng cố hậu phương vững mạnh… Báo đã có nhiều cố gắng trong việc phổ biến, giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Hàng loạt bài viết kịp thời chỉ đạo, phân tích ý nghĩa thắng lợi của các chiến dịch. Nhiều bài ghi nhanh, tường thuật của phóng viên, thông tin viên trên chiến trường, cũng như vùng sau lưng địch, nêu gương chiến đấu anh dũng của quân và dân ta. Những tác phẩm báo chí ra đời trong những cuộc chiến đấu vô cùng gian khổ, ác liệt đã góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đưa cuộc kháng chiến chín năm gian khổ đến thắng lợi vẻ vang. Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã được Báo Nhân Dân tuyên truyền kịp thời, trang trọng, với bài xã luận hùng hồn: 'Ý nghĩa chiến thắng vĩ đại của ta ở Điện Biên Phủ'. Đó là một số báo lịch sử, xuất hiện ở thời khắc lịch sử thiêng liêng của đất nước ta, dân tộc ta: 'Lừng lẫy Điện Biên, chấn động địa cầu'.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, suốt 21 năm ròng, từ 1954 đến 1975, Báo Nhân Dân thật sự là cuốn biên niên sử hào hùng. Cùng với báo chí cả nước, Báo Nhân Dân đã góp phần to lớn, trở thành người 'tuyên truyền, tổ chức, cổ động tập thể' của Đảng, cổ vũ quân và dân ta anh dũng tiến lên, đạp bằng mọi gian khó, giành thắng lợi vẻ vang. Báo đã mở những chiến dịch tuyên truyền rộng lớn, đưa Nghị quyết Trung ương 15 và các nghị quyết Trung ương, nhất là Nghị quyết Đại hội III của Đảng đến với đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước. Những đợt tuyên truyền dài ngày, có tiếng vang lớn đã góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp của dân tộc và thời đại. Những đợt tuyên truyền tạo dấu ấn mạnh mẽ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là: Tuyên truyền về phong trào Đồng khởi năm 1960; những chiến dịch làm phá sản chiến tranh đặc biệt, chiến tranh cục bộ, Việt Nam hóa chiến tranh; cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1968; Chiến dịch Khe Sanh, Chiến dịch đường 9 – Nam Lào 1971; Cuộc tiến công và nổi dậy năm 1972; Cuộc chiến đấu và chiến thắng trận tập kích bằng không quân chiến lược của đế quốc Mỹ vào Thủ đô Hà Nội tháng Chạp năm 1972 với cụm từ lần đầu tiên xuất hiện trên Báo Nhân Dân 'Điện Biên Phủ trên không' 'Hà Nội, Thủ đô của lương tâm và phẩm giá con người'. Đặc biệt, báo tập trung tuyên truyền Đại thắng mùa Xuân 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

21 năm ròng, ở hậu phương miền bắc, phóng viên Báo Nhân Dân luôn bám sát xóm làng, đường phố, công trường, đồng ruộng, xưởng máy, viết nên những bài báo thấm đẫm mồ hôi và máu. Báo Đảng đã kịp thời phát hiện, cổ vũ và nhân rộng các phong trào 'Mỗi người làm việc bằng hai', 'Tay búa, tay súng', 'Tay cày, tay súng', 'Ba sẵn sàng', 'Ba đảm đang', 'Ba xung phong', 'Chiếc gậy Trường Sơn'… góp phần tạo nên niềm kiêu hãnh, tự hào và ý chí 'Không có gì quý hơn độc lập, tự do'…

Trên bàn đàm phán Pa-ri, các nhà báo Nguyễn Thành Lê, Hồng Hà, Hà Đăng, Lê Bình… ngoài nhiệm vụ tham gia các đoàn đàm phán đã viết bài, tin, ghi nhanh về Hội nghị. Tiếng nói dõng dạc của chính nghĩa Việt Nam làm lay động trái tim đồng bào, đồng chí trong nước, bà con Việt kiều và bạn bè quốc tế.

Lần giở những trang báo được viết trong những năm tháng hào hùng ấy, các thế hệ những người làm Báo Nhân Dân hôm nay hình dung bước chân của thế hệ cha anh, những 'chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng'. Họ đã trực tiếp cầm súng; đã viết trong chiến hào, bên mâm pháo; viết trong những khoảnh khắc lặng im giữa hai trận bom; viết trong những cơn sốt rét để kịp gửi bài về tòa soạn. Nhiều phóng viên đạp xe cả trăm cây số để đưa tin quân dân ta bắn máy bay địch, thanh niên xung phong mở tuyến, làm đường. Trong các cuộc kháng chiến, nhiều phóng viên Báo Nhân Dân đã anh dũng hy sinh trong tư thế người chiến sĩ.

Cuộc chiến đấu vĩ đại của dân tộc đã trui rèn ý chí, bản lĩnh người chiến sĩ cầm bút. Bằng mồ hôi, xương máu và tâm huyết, những người làm Báo Nhân Dân đã ghi lại một cách chân thực, sống động thiên anh hùng ca bất hủ về cuộc kháng chiến lâu dài và anh dũng của đồng bào cả nước, vì độc lập, tự do cho Tổ quốc. Trong chiến tranh, ngay cả những ngày máy bay B.52 ném bom rải thảm Hà Nội, không một ngày nào Báo Nhân Dân ra chậm. Tính từ ngày 7-5-1954 đến ngày 1-5-1975, báo đã đăng 19 nghìn 752 bài, 27 nghìn 174 tin và 9.119 bức ảnh về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vĩ đại của dân tộc ta. Đồng chí Hoàng Tùng, nguyên Bí thư Trung ương Đảng khẳng định: 'Vinh dự to lớn của Báo Nhân Dân là đã góp phần tích cực vào thắng lợi của cuộc kháng chiến như một đội quân chiến đấu, thật sự là người lính tiên phong trên mặt trận tư tưởng. Báo đã mở những chiến dịch tuyên truyền rộng lớn, trở thành người hướng dẫn trên mặt trận tư tưởng, hướng dẫn hành động của cuộc kháng chiến'.

Đại hội lần thứ XI của Đảng đã đánh giá những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử qua 25 năm đổi mới đất nước. 25 năm ấy, Báo Nhân Dân đã có những đóng góp quan trọng. Báo đã kiên trì bảo vệ đường lối Đổi mới của Đảng, giữ vững định hướng chính trị, thực hiện nghiêm túc tôn chỉ, mục đích của báo Đảng. Thông tin kịp thời, chính xác đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với các tầng lớp nhân dân. Bám sát tình hình đất nước, những vấn đề nóng bỏng trong đời sống xã hội, Báo Nhân Dân đã có nhiều loạt bài điều tra, phóng sự, nhiều bài chuyên luận, cổ vũ những nhân tố mới, điển hình tiên tiến; đồng thời phê phán những quan điểm, nhận thức lệch lạc, những biểu hiện tiêu cực, trì trệ. Qua đó, cùng với báo chí cả nước, Báo Nhân Dân đã góp phần giới thiệu, nhân rộng các điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, kiến nghị bổ sung, hoàn thiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Những đợt tuyên truyền có ảnh hưởng rộng rãi trong dư luận xã hội, góp phần làm sáng tỏ lý luận về con đường đi lên CNXH ở nước ta, về nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, cùng với nhiều lĩnh vực, nhiều đề tài quan trọng khác đã thật sự góp phần nâng cao chất lượng các ấn phẩm của báo.

Nổi bật là: Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; Xây dựng và chỉnh đốn Đảng, thực hiện Cuộc vận động 'Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh' đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế đi đôi với giải quyết tốt các vấn đề xã hội; Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thật sự là mục tiêu, động lực, nền tảng tinh thần của xã hội. Cùng với việc phát hiện, tuyên truyền, cổ vũ nhân tố mới; Báo tích cực đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các hiện tượng tiêu cực khác. Trong đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, hết sức coi trọng tính khách quan, bảo đảm tuyệt đối chính xác và đúng pháp luật. Phát huy thế mạnh của các thể tài báo chí, nhất là bình luận, xã luận, trong những năm qua, báo đã có nhiều bài viết sắc sảo, tính chiến đấu cao, vạch trần âm mưu, thủ đoạn và luận điệu sai trái của các thế lực thù địch; bảo vệ nền tảng tư tưởng, bảo vệ quan điểm, đường lối đúng đắn của Đảng. Về tuyên truyền quốc tế, thông tin đối ngoại, báo cũng đã có nhiều đổi mới, thông tin kịp thời, chính xác tình hình các nước trên thế giới và trong khu vực, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, vì sự phát triển của đất nước, nâng cao vị thế nước ta trên trường quốc tế.

Cùng với những thành tựu đã đạt được, tập thể những người làm Báo Nhân Dân luôn nhận thức sâu sắc rằng, những thành tựu đó mới chỉ là bước đầu. Báo vẫn còn những hạn chế, khuyết điểm. Đó là: Trong thời kỳ cạnh tranh thông tin diễn ra quyết liệt, thông tin trên Báo Nhân Dân đôi khi còn chậm, nguồn thông tin chưa đa dạng, phong phú. Các thể loại bình luận, phóng sự, điều tra vốn là thế mạnh của báo, nhưng chưa thường xuyên phát huy có hiệu quả; những bài bình luận kịp thời, sắc bén, hấp dẫn còn ít; những bài điều tra, phát hiện các mô hình, nhân tố mới chưa nhiều. Nhiều bài viết trên các ấn phẩm còn khô khan, viết dài, cách thể hiện công thức, cũ, không lôi cuốn bạn đọc. Những chuyện thường ngày trong đời sống nhân dân, nhất là đời sống nhân dân vùng cao, vùng xa, vùng sâu, biên giới, hải đảo còn chưa được đề cập thường xuyên. Trình bày báo, chất lượng ảnh tuy đã có những đổi mới nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.

Trong chặng đường lịch sử 60 năm, Báo Nhân Dân luôn luôn chăm lo xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, phóng viên có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, có năng lực nghiệp vụ vững vàng. Hiện nay cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên, phần lớn có trình độ đại học báo chí và các chuyên ngành khác. Nhiều đồng chí có trình độ trên đại học, có từ hai đến bốn bằng đại học. Đặc biệt, báo đã chú trọng đào tạo tại chỗ, gửi phóng viên đi đào tạo trong và ngoài nước về lý luận chính trị, nghiệp vụ báo chí, ngoại ngữ, tin học, bồi dưỡng về công tác quản lý tòa soạn, v.v. Hằng năm, Liên chi hội Nhà báo Báo Nhân Dân làm nòng cốt tổ chức nhiều hội thảo nghiệp vụ để trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng kiến thức, nâng cao trình độ phóng viên, biên tập viên.

Công tác tuyển chọn cán bộ, đã kết hợp thi tuyển và tuyển chọn phóng viên từ các cơ quan báo chí khác qua xem xét, đánh giá tác phẩm báo chí để lựa chọn những phóng viên có trình độ chuyên môn cao, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt. Đội ngũ phóng viên trẻ được tuyển chọn về cơ quan cách đây hơn mười năm hiện đang là đội ngũ sung sức, có nhiều triển vọng. Hàng chục đồng chí ở lứa tuổi 35 đến 40 vừa là những cây bút vừa tham gia công tác quản lý.

Trong những năm qua, cùng với đội ngũ cán bộ tại tòa soạn, hệ thống phóng viên thường trú được kiện toàn củng cố. Hiện nay phần lớn các tỉnh đều có phóng viên thường trú Báo Nhân Dân. Các cơ quan thường trực Báo Nhân Dân tại TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ tiếp tục phát triển cả về quy mô và hiệu quả công tác. Các cơ quan thường trú ở nước ngoài đã qua 14 năm hoạt động, góp phần tích cực vào nhiệm vụ tuyên truyền quốc tế, thông tin đối ngoại và nâng cao vị thế của Đảng cầm quyền.

Hiện Báo Nhân Dân xuất bản sáu ấn phẩm: Nhân Dân hằng ngày có số lượng phát hành 220 nghìn tờ; Nhân Dân cuối tuần: 120 nghìn tờ; Nhân Dân hằng tháng: 110 nghìn tờ; Nhân Dân điện tử (tiếng Việt và tiếng Anh) mỗi ngày có từ một triệu đến 1,2 triệu lượt người truy cập; báo Thời Nay được xuất bản từ tháng 1-2010, bán lẻ, bán trên sạp mỗi kỳ hơn 50 nghìn tờ.

Tự hào với truyền thống vẻ vang của Báo Nhân Dân, chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, trong mỗi bước đi lên luôn luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của BCH Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự quan tâm theo dõi, cổ vũ nhiệt tình của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, các địa phương, nhất là của đội ngũ cộng tác viên thân thiết và đông đảo bạn đọc cả nước. 60 năm qua, Báo Nhân Dân đã được Đảng và Nhà nước trao tặng những phần thưởng cao quý: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng, Anh hùng Lao động, Anh hùng LLVT nhân dân. Và tại buổi lễ trọng thể này, nhân 60 năm truyền thống vẻ vang, Báo Nhân Dân vô cùng vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh lần thứ II. Niềm vinh dự lớn lao đó thôi thúc các thế hệ những người làm báo Đảng tiếp tục vươn lên, tuyệt đối trung thành, không ngừng rèn luyện, không ngừng đổi mới, sáng tạo, kế tục xứng đáng truyền thống các thế hệ đi trước.

Báo cáo Chính trị tại Đại hội lần thứ XI của Đảng nhấn mạnh: 'Chú trọng nâng cao tính tư tưởng, phát huy mạnh mẽ chức năng thông tin, giáo dục, tổ chức và phản biện xã hội của các phương tiện thông tin đại chúng vì lợi ích của nhân dân và đất nước; khắc phục xu hướng thương mại hoá, xa rời tôn chỉ, mục đích trong hoạt động báo chí, xuất bản. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ hoạt động báo chí, xuất bản vững vàng về chính trị, tư tưởng, nghiệp vụ và có năng lực đáp ứng tốt yêu cầu của thời kỳ mới'.

Đó cũng là những định hướng quan trọng đối với Báo Nhân Dân. Nhân ngày truyền thống vẻ vang, tập thể những người làm Báo Đảng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo Báo Nhân Dân ngay từ số ra đầu tiên. Xin cảm ơn đồng chí, đồng nghiệp, đồng bào cả nước; cảm ơn các cộng tác viên, bạn đọc đã luôn luôn đồng hành cùng chúng tôi. Báo Nhân Dân nguyện tiếp tục phấn đấu hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ chính trị, xứng đáng là ngọn cờ chính trị – tư tưởng của Đảng trên mặt trận báo chí nước nhà