Nguy cơ bùng nổ cuộc chiến mới giữa Li-băng và I-xra-en

Cuộc đụng độ giữa quân đội I-xra-en và Li-băng ở khu vực biên giới hai nước nổ ra khi một đội tuần tra I-xra-en xâm nhập lãnh thổ Li-băng để chặt cây hôm 3-8 vừa qua. Cuộc đấu súng giữa hai bên làm chết một chỉ huy cấp tiểu đoàn của I-xra-en, ba binh sĩ và một nhà báo Li-băng. Các nhà lãnh đạo Li-băng cáo buộc hành động “xâm lược của I-xra-en” là vi phạm chủ quyền Li-băng, vi phạm Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an LHQ về chấm dứt cuộc xung đột biên giới hai nước năm 2006. Trong khi đó, I-xra-en coi sự kiện này là một “cuộc phục kích”, một sự “vi phạm trắng trợn” và kích động bạo lực từ phía Li-băng. Sau khi xảy ra các cuộc giao tranh bằng đại bác và rốc-két giữa quân đội I-xra-en và Li-băng, giới lãnh đạo I-xra-en đã chuẩn bị một kế hoạch tiến công đánh bom các vị trí quân đội ở miền nam Li-băng. Trong khi đó, một chuyên gia ở Li-băng cho rằng, cuộc đụng độ này là “cái cớ hoàn hảo để bắt đầu” một cuộc chiến tranh. Theo các nhà phân tích, cuộc đụng độ biên giới giữa I-xra-en và Li-băng mới đây có nguy cơ thổi bùng ngọn lửa chiến tranh ở khu vực Trung Đông.

Trước đó cũng đã có nhiều chuyên gia nhận định về nguy cơ một cuộc chiến tranh khác giữa Li-băng và I-xra-en khi giữa hai nước láng giềng này xảy ra tranh giành nguồn khí đốt. Trải qua nhiều tranh chấp, I-xra-en và Li-băng vẫn chưa phân định biên giới trên biển. Căng thẳng bắt đầu nổ ra khi cách đây vài tháng, Tập đoàn Năng lượng Noble có trụ sở ở Hao-xtơn, Mỹ, và các công ty I-xra-en phát hiện hai mỏ khí đốt ngoài khơi Ta-ma và Le-vi-a-than với trữ lượng ước tính khoảng 680 tỷ m3. Trữ lượng khí đốt của mỏ Lê-vi-a-than có thể gấp đôi mỏ Ta-ma, mỏ khí đốt được phát hiện lớn nhất thế giới trong năm 2009. Mỏ Ta-ma nằm cách cảng Hai-pha của I-xra-en khoảng 70 km. Mỏ Lê-vi-a-than nằm cách bờ biển I-xra-en khoảng 100 km. Các mỏ khí đốt này nằm ở vùng biển tranh chấp giữa Li-băng, I-xra-en và Síp. Cả I-xra-en và Li-băng đều tuyên bố chủ quyền đối với các mỏ khí đốt này. Theo các chuyên gia, nếu được sở hữu các mỏ khí đốt nói trên, về phía I-xra-en, chỉ riêng mỏ Ta-ma có thể đáp ứng phần lớn nhu cầu của nước này trong 35 năm tới và mỏ Lê-vi-a-than với trữ lượng khoảng 453 tỷ m3 có thể đưa nước này trở thành nước xuất khẩu khí đốt. Mỏ Lê-vi-a-than sẽ giúp I-xra-en có thể tự chủ về vấn đề năng lượng và có tiềm năng xuất khẩu sang Síp thông qua một đường ống dẫn khí đốt mới. Trong khi đó, đối với Li-băng, nguồn lợi này được xem là khoản thu nhập có thể giúp nước này trả khối nợ quốc gia hiện lên tới 50 tỷ USD. Li-băng tuyên bố mỏ Lê-vi-a-than kéo dài về phía bắc tới thềm lục địa nước này nên thuộc đặc quyền kinh tế của Li-băng. Tuy nhiên, Li-băng gặp khó khăn khi nước này chưa thông qua luật dầu mỏ và khí đốt quy định việc khai thác ngoài khơi và việc thông qua một điều luật như vậy sẽ phải mất vài tháng. Li-băng tuyên bố sẵn sàng ngăn chặn bất cứ hành động nào giành các nguồn tài nguyên của nước này. Trong khi đó, Chính phủ I-xra-en dự định trình QH nước này thông qua luật cho phép một vùng hải phận quốc tế giữa Pa-le-xtin và Li-băng thành sở hữu của Ten A-víp nhằm tuyên bố đặc quyền kinh tế đối với các mỏ khí đốt mới phát hiện.I-xra-en còn đe dọa sử dụng vũ lực để “bảo vệ” các mỏ khí đốt mới phát hiện.

Ước tính trữ lượng khí đốt ở vùng biển Địa Trung Hải của các nước Xy-ri, Li-băng, I-xra-en và dải Ga-da có khoảng 3.456 tỷ m3. Từ năm 2001, chính quyền Li-băng đã tiến hành thăm dò ở các vùng biển tranh chấp này và phát hiện nhiều mỏ khí đốt tại đây. Síp và Li-băng muốn tiến tới một hiệp định với I-xra-en nếu có những mỏ dầu khí nằm giữa các vùng giao cắt của các nước này. Chính quyền Síp mới đây đã gửi thư yêu cầu I-xra-en giải thích cụ thể về những phát hiện mỏ khí đốt ở vùng biển này. Li-băng cáo buộc I-xra-en đã tiến hành thăm dò ở khu vực lãnh hải hai nước mà không có sự thỏa thuận của cả hai bên. Lo ngại về kế hoạch thăm dò khí đốt của I-xra-en ở Địa Trung Hải, Li-băng, quốc gia cho biết cũng có trữ lượng khí đốt lớn nhưng chậm hơn trong việc thăm dò, tuyên bố sẽ tìm mọi cách để bảo vệ chủ quyền của họ.

Những vấn đề nêu trên có khả năng vượt tầm kiểm soát của các nước này và theo các nhà phân tích, tranh chấp giữa I-xra-en và Li-băng có nguy cơ đẩy hai nước rơi vào cuộc chiến tranh mới ở khu vực Trung Đông.