Nguồn lợi từ tài nguyên phải được tái đầu tư cho tương lai bền vững

Tập trung hoàn thiện các chiến lược, kế hoạch phù hợp với lộ trình đưa phát thải ròng của Việt Nam về “0” vào năm 2050, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, lấy doanh nghiệp và người dân làm động lực để phát triển kinh tế tuần hoàn… đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà trong buổi chia sẻ với báo chí về các nhiệm vụ trọng tâm của ngành TN&MT trong năm 2022 và thời gian tới.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà.

Phóng viên (PV): Thưa Bộ trưởng, nhìn lại kết quả công tác năm 2021 của ngành TN&MT, Bộ trưởng có nhận xét, đánh giá gì?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà:Chúng ta vừa trải qua một năm hết sức đặc biệt. Thiên tai dưới tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) và đại dịch Covid-19đã ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội, làm ngưng trệ các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Trong bối cảnh đó, ngành TN&MT đã sáng tạo, hiệu quả, linh hoạt với quyết tâm cao nhất để thực hiện 3 mục tiêu: Phòng, chống dịch hiệu quả; phát huy được các tiềm lực về tài nguyên đóng góp cho tăng trưởng, phục hồi phát triển kinh tế-xã hội, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua khó khăn; xây dựng các nền tảng cho một thập kỷ phát triển bền vững dựa trên các hệ sinh thái.

Năm 2021 cũng là năm đánh dấu bước chuyển biến, hệ thống pháp luật được xây dựng đồng bộ, các chỉ tiêu về môi trường hoàn thành vượt mục tiêu. Bài toán về rác thải đã có lời giải với các dự án đã, đang triển khai sẽ xử lý 30% rác thải sinh hoạt theo hình thức đốt rác phát điện đạt 157MW.

Ngành TN&MT cũng chủ động tham mưu cho Chính phủ các giải pháp chiến lược, cam kết mạnh mẽ trong giải quyết thách thức chung lớn nhất của toàn cầu. Qua đó mở ra nhiều cơ hội chuyển dịch mô hình tăng trưởng, tiếp cận tri thức, công nghệ, tài chính cho ứng phó với BĐKH, đặc biệt là các dòng tín dụng, đầu tư cho hạ tầng, chuyển đổi năng lượng… Những kết quả đạt được là nhờ quyết tâm của cả hệ thống chính trị, người dân, tinh thần trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo của từng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành.

PV: Năm 2022, ngành TN&MT đứng trước nhiều cơ hội và cả thách thức. Xin Bộ trưởng cho biết, ngành sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm nào để chuyển hóa khó khăn, tạo cơ hội cho sự phát triển?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà:Ngành TN&MT sẽ thực hiện sâu sắc phương châm “kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, hội nhập, hiệu quả” trong năm 2022. Trước hết, tập trung hoàn thiện đồng bộ thể chế, trọng tâm là: Hoàn thành tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành nghị quyết mới; tổng kết Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; xây dựng, trình Quốc hội dự án Luật Đất đai (sửa đổi); dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi). Các nguồn tài nguyên phải được điều tra, đánh giá, thống kê, quy hoạch và hạch toán đầy đủ, phân bổ hợp lý cho phát triển trước mắt và lâu dài.

Bên cạnh quản lý, sử dụng khai thác tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, ngành TN&MT sẽ tiếp tục xây dựng, tạo lập tài nguyên số từ các dữ liệu lớn về đất đai, thông tin địa lý, quan trắc, viễn thám, dữ liệu khí hậu để thực hiện mục tiêu kinh tế hóa tài nguyên, môi trường và phát triển kinh tế số; phát triển các ngành kinh tế biển, hành lang kinh tế ven biển; phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh dựa vào sự cân bằng và khả năng cung ứng của hệ sinh thái. Đẩy mạnh phân cấp thẩm quyền đi đôi với nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi, thượng tôn pháp luật; xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm, lãng phí trong quản lý TN&MT, điện gió ngoài khơi, khai hoang, lấn biển; từng bước đảo ngược xu thế suy thoái về môi trường; thu hút nguồn lực xã hội trong xử lý chất thải, rác thải theo mô hình đốt rác, phát điện, tái chế thay chôn lấp…

Du khách lặn ngắm san hô tại quần đảo Nam Du (tỉnh Kiên Giang). Ảnh: TUẤN HUY

PV: Một trong những nội dung quan trọng của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là phát triển theo mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Theo Bộ trưởng, đâu là những giải pháp hữu hiệu để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong thời gian tới?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà:Trên thế giới, hiện bên cạnh các mô hình như kinh tế xanh, kinh tế phát thải carbon thấp thì kinh tế tuần hoàn được coi là chìa khóa để giải quyết yêu cầu về sử dụng tiết kiệm các nguồn tài nguyên, giải quyết ô nhiễm môi trường, ứng phó với BĐKH, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.

Đối với xã hội, kinh tế tuần hoàn giúp giảm chi phí trong bảo vệ môi trường và ứng phó với BĐKH; tạo thị trường mới, cơ hội việc làm mới, nâng cao sức khỏe người dân… Với doanh nghiệp, kinh tế tuần hoàn góp phần giảm rủi ro về khủng hoảng thừa sản phẩm, khan hiếm tài nguyên; tạo động lực để đầu tư, đổi mới công nghệ, giảm chi phí sản xuất, tăng chuỗi cung ứng…

Để thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, chúng ta đã ban hành Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn thi hành; quy định trách nhiệm cụ thể của nhà sản xuất trong thu hồi, tái chế, chi trả chi phí xử lý các sản phẩm thải bỏ dựa trên số lượng sản phẩm bán trên thị trường; phát triển công nghiệp môi trường, thị trường hàng hóa, sản phẩm thân thiện môi trường.

Xây dựng và áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn về môi trường (phát thải và công nghệ) tương đương với nhóm các quốc gia tiên tiến trong khu vực. Chú trọng ngay từ khâu quy hoạch, thiết kế sản phẩm để tăng cường kết nối chuỗi sản xuất tuần hoàn. Lựa chọn một số ngành, lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ; phát triển các đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất, trung tâm nhiệt điện theo mô hình tuần hoàn. Tuyên truyền rộng rãi về vai trò, ý nghĩa, lợi ích, tầm quan trọng của phát triển kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ, ứng dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư làm động lực để phát triển kinh tế tuần hoàn.

PV: Tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia công ước khung của Liên hợp quốc về BĐKH (COP26), cam kết mạnh mẽ được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đưa ra là Việt Nam sẽ đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Tuyên bố mang ý nghĩa lịch sử này có ý nghĩa như thế nào đối với nước ta hiện nay, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà:Việt Nam là một trong những quốc gia chịu nhiều tác động của BĐKH, đồng thời có tổng lượng phát thải khí nhà kính hằng năm lớn, đứng thứ 21 trên thế giới và đứng thứ hai trong ASEAN. Tại COP26, những phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cho thấy vị thế, trách nhiệm của Việt Nam trong việc giải quyết những thách thức nghiêm trọng của toàn cầu. Chúng ta tham gia nhiều sáng kiến rất quan trọng như: Cam kết không xây dựng mới điện than; cam kết về bảo vệ rừng và sử dụng đất hợp lý; tham gia liên minh thích ứng với BĐKH toàn cầu; cùng các quốc gia thảo luận dẫn đến đồng thuận thông qua gói Thỏa thuận khí hậu Glasgow… Các cam kết của Việt Nam đã được lãnh đạo các nước, các tập đoàn lớn trên thế giới đánh giá cao.

Các thỏa thuận đạt được tại COP26 mang lợi ích kép cho Việt Nam, mở ra nhiều cơ hội chuyển dịch mô hình tăng trưởng, tiếp cận tri thức, công nghệ, tài chính cho ứng phó với BĐKH; đặc biệt là các dòng tín dụng, đầu tư cho hạ tầng, chuyển đổi năng lượng…

Thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ tập trung hoàn thiện các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phù hợp với lộ trình đưa phát thải ròng của Việt Nam về “0” vào năm 2050. Hoàn thiện các cơ chế chính sách, có giải pháp đột phá trong việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư thuận lợi để hợp tác phát triển và thực hiện các dự án về chuyển đổi năng lượng… Đây là việc cần phải thực hiện có lộ trình phù hợp, từ đó dần xóa bỏ tâm lý vì lợi ích trước mắt, bỏ qua lợi ích lâu dài…

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Theo Quandoinhandan