Người Dao Tân Tri “giữ lửa” nghề thêu truyền thống

– Nghề thêu của đồng bào dân tộc Dao, xã Tân Tri, huyện Bắc Sơn đã được lưu truyền qua bao thế hệ. Mỗi vạt áo, gấu quần được thêu tỉ mỉ không chỉ thể hiện sự khéo léo, tinh tế, sáng tạo của người phụ nữ dân tộc Dao mà còn gửi gắm vào đó biết bao tâm tình, nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc nơi đây.

Trên địa bàn xã Tân Tri hiện có 420 gia đình người đồng bào dân tộc Dao (chủ yếu là dân tộc Dao Lù Gang), chiếm 39,6% tổng số hộ dân của xã. Nhiều năm qua, người Dao nơi đây vẫn giữ được nét đẹp văn hoá truyền thống riêng có của dân tộc mình, đặc biệt là việc thêu thùa, may vá trang phục truyền thống

Để hoàn thiện một bộ trang phục truyền thống phải mất rất nhiều thời gian, từ vài ba tháng thậm chí cả một năm. Người dân phải trải qua nhiều công đoạn từ chọn vải, cắt vải rồi thêu từng họa tiết trên trang phục

Vào những ngày nông nhàn, lễ, tết, các cụ bà, các cô gái người Dao lại ngồi tập trung cùng nhau thêu hoa văn lên trang phục truyền thống với mong muốn lưu giữ văn hoá đặc sắc của dân tộc mình

Khi thêu, người phụ nữ phải hoàn toàn tập trung vào công việc để tránh làm hỏng đường thêu, bởi chỉ sơ sẩy một mũi thêu là phải dỡ đi, thêu lại từ đầu

Đối với người Dao xã Tân Tri, đây không chỉ là nghề thủ công truyền thống mà qua từng đường kim, mũi chỉ, người thêu đã gửi gắm biết bao tâm tình vào từng bộ trang phục truyền thống

Bà Dương Thị Khách, 67 tuổi, thôn Suối Tín là một trong những người cao tuổi đã gắn bó với công việc thêu và may trang phục truyền thống nhiều năm nay. Ngoài thêu phục vụ nhu cầu của gia đình, tranh thủ thời gian nông nhàn, bà còn nhận may, thêu trang phục cho khách hàng đặt trước với giá từ 2 đến 3 triệu đồng/bộ

Theo phong tục từ xưa, các cô gái Dao trước khi lấy chồng đều phải biết thêu thùa, may vá để tự tay thêu trang phục cưới cũng như may thêu trang phục dành làm quà tặng cho mẹ chồng và các chị em trong gia đình chồng. Do vậy, các bà, các mẹ thường truyền dạy nghề thêu truyền thống cho các con ngay từ khi còn nhỏ

Các bà, các mẹ tận tình chỉ dạy từng đường kim, mũi chỉ cho các con để tạo ra bộ trang phục truyền thống đẹp, bắt mắt

Các họa tiết thêu trên trang phục truyền thống của người Dao nơi đây không theo mẫu được vẽ sẵn mà được truyền miệng, lưu giữ bằng trí nhớ. Phần lớn các họa tiết, hoa văn đều xuất phát và gắn liền với cuộc sống sinh hoạt, lao động thường ngày như: hoa văn vết chân chó, ruộng bậc thang, hạt dưa, cây kiệu, hoa hồi…

Để làm ra được bộ trang phục đẹp, người làm cần phải tỉ mỉ và khéo léo, trong đó, khó nhất là khâu xâu những họa tiết đính kèm

Một bộ trang phục hoàn chỉnh của phụ nữ Dao Lù Gang gồm: áo, yếm, thắt lưng, quần, mũ, xà cạp cùng đồ trang sức. Hiện nay, đến xã Tân Tri, ai cũng dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ dân tộc Dao sử dụng trang phục truyền thống trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt là vào dịp lễ, tết, cưới hỏi...

Nghề thêu truyền thống của người Dao xã Tân Tri đã và đang được mỗi thế hệ người Dao giữ gìn, nâng niu và trân trọng. Qua đó, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc