Nghiên cứu nào sẽ thắng giải 3 triệu USD của VinFuture 2024?

Trước những vấn đề cấp thiết đang hiện hữu, các nghiên cứu đột phá trong lĩnh vực biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường, an ninh năng lượng hay sức khỏe toàn cầu… được dự đoán là những ứng cử viên "nặng ký" cho Giải thưởng VinFuture 2024 danh giá.

3 lĩnh vực 'nóng'

Tuần lễ Khoa học Công nghệ và Lễ trao giải VinFuture 2024 sẽ siễn ra từ ngày 4 - 7/12 tại Hà Nội. Chuỗi sự kiện có tầm vóc quốc tế, hội tụ nhiều tên tuổi kiệt xuất trong các lĩnh vực trọng yếu, như trí tuệ nhân tạo (AI), khoa học vật liệu, khoa học sức khỏe, môi trường và phát triển bền vững…

Trước thềm sự kiện, dự đoán "chủ nhân" của các giải thưởng năm nay, Giáo sư Gurdev Singh Khush, đồng Chủ nhân Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển, nhấn mạnh 3 lĩnh vực nghiên cứu quan trọng có khả năng được chú ý trong năm nay. Đầu tiên là biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường - những vấn đề có tác động sâu rộng đến an ninh lương thực và nguồn nước.

Giáo sư Gurdev Singh Khush đánh giá: “Nghiên cứu nào hướng đến việc giảm thiểu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, phát triển nền nông nghiệp bền vững, và đảm bảo con người được tiếp cận với nguồn nước sạch chắc chắn sẽ có giá trị cao”.

Với kinh nghiệm 60 năm trong nghiên cứu và phát triển các giống lúa kháng bệnh, kháng sâu, Giáo sư Khush hiểu rõ việc biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt đang tác động tiêu cực ra sao đến phát triển nông nghiệp bền vững.

Quan điểm này cũng được Giáo sư Martin Andrew Green, Chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture 2023, ủng hộ mạnh mẽ. Theo ông, ngành công nghiệp năng lượng mặt trời đang bùng nổ và đây là một trong những cơ hội tốt nhất để chống lại biến đổi khí hậu.

Từ góc nhìn của người dành nhiều thập kỷ nghiên cứu để nâng cao hiệu suất của pin mặt trời silicon, Giáo sư Green cho rằng công nghệ này vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển: “Năng lượng mặt trời hiện đang cung cấp điện với chi phí rất thấp ở nhiều quốc gia, và đây được coi là cuộc cách mạng năng lượng lần thứ ba - sau cách mạng nông nghiệp và công nghiệp”.

An ninh năng lượng cũng được xem là một lĩnh vực then chốt khác. Với dân số thế giới ngày càng tăng và nhu cầu năng lượng gia tăng, việc tìm kiếm các giải pháp năng lượng bền vững và đáng tin cậy trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Những đổi mới trong công nghệ năng lượng tái tạo, lưu trữ năng lượng và tiêu thụ năng lượng hiệu quả sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết thách thức này.

Giáo sư Martin Green nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được sự cân bằng giữa phát triển các giải pháp năng lượng mới và kiểm soát tiêu thụ năng lượng hiệu quả

Giáo sư Green chỉ ra rằng công nghệ năng lượng mặt trời và vật liệu bền vững đang có những bước tiến đáng kể. Theo ông, chi phí là động lực lớn nhất, vì nó giúp các công nghệ có được chỗ đứng trên thị trường thương mại. Một công nghệ có thể cạnh tranh về chi phí sẽ phát triển nhanh chóng, như đã thấy với năng lượng mặt trời. Khi quy mô triển khai tăng lên, việc sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường, có thể tái chế và bền vững trở nên quan trọng hơn.

Cuối cùng, sức khỏe toàn cầu cũng là một trong những lĩnh vực được quan tâm hàng đầu. Đại dịch COVID-19 đã cho thấy tầm quan trọng của việc chuẩn bị và ứng phó nhanh với các bệnh truyền nhiễm. Trong lĩnh vực này, Giáo sư Jens Juul Holst, Chủ nhân Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, nhận định rằng nghiên cứu về microRNA mang tiềm năng to lớn trong việc giải quyết các thách thức y tế toàn cầu.

Theo ông, microRNA đang mở ra những hướng đi mới trong chẩn đoán và điều trị ung thư, bệnh tim mạch, bệnh Alzheimer và nhiều bệnh lý khác. Sự phát triển của các liệu pháp điều trị dựa trên microRNA hứa hẹn sẽ tạo ra một cuộc cách mạng trong y học, mang đến hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới.

Kỳ vọng vào tầm nhìn toàn cầu của Giải thưởng VinFuture

Với vai trò thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture năm nay, Giáo sư Green tiết lộ rằng số lượng hồ sơ đề cử cho Giải thưởng rất ấn tượng. Ông cũng bật mí, các đề cử năm nay được phân chia vào những nhóm chính, như khoa học vật liệu, nông nghiệp, khí hậu, y tế và chăm sóc sức khỏe, môi trường, toán học, trí tuệ nhân tạo, truyền thông, khoa học máy tính… Ông cũng ấn tượng với cách VinFuture tổ chức quy trình đánh giá, sàng lọc các hồ sơ một số chuyên nghiệp, bài bản và chặt chẽ.

Giáo sư Jens Juul Holst nhấn mạnh rằng sự hỗ trợ và công nhận từ Giải thưởng VinFuture tạo điều kiện rất lớn cho các nhà khoa học.

“Điều quan trọng nhất là sự công nhận này cho thấy tầm quan trọng toàn cầu của các khám phá khoa học. Việc ngày càng nhiều người được hưởng lợi từ các phát hiện khoa học và có cuộc sống tốt đẹp hơn mới là niềm hạnh phúc lớn nhất”, ông nói.

Giáo sư Khush cũng đặc biệt đánh giá cao việc VinFuture là giải thưởng quốc tế lớn đầu tiên được trao bởi một quốc gia đang phát triển.

“Hầu hết các giải thưởng uy tín khác đều xuất phát từ các nước phát triển. Sự công nhận từ một quốc gia đang phát triển mang ý nghĩa đặc biệt”, Giáo sư Khush nói và tin rằng Giải thưởng VinFuture sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức toàn cầu về những vấn đề cấp thiết hiện nay, đồng thời góp phần kiến tạo một cuộc sống tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai.