Ngành giáo dục: Ngăn chặn thuốc lá điện tử xâm nhập học đường

- Ngộ độc, ảo giác, thậm chí là rối loạn mất trí nhớ là những tác hại do sử dụng thuốc lá điện tử trong thời gian dài. Tuy nhiên, với mẫu mã đẹp mắt, mùi hương kích thích, thuốc lá điện tử lại được giới trẻ đặc biệt “săn đón”. Trước thực trạng đó, thời gian qua, ngành giáo dục tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, ngăn chặn thuốc lá và thuốc lá điện tử xâm nhập vào trường học. 

Cấu tạo của thuốc lá điện tử gồm: pin Lithium, công tắc kích hoạt làm nóng tinh dầu, bộ vi xử lý, bình chứa tinh dầu, bộ phận đốt tinh dầu và cuối cùng là tẩu thuốc. Tuy nhiên, đó chỉ là thiết kế phần cứng, phần quan trọng nhất của thuốc lá điện tử là tinh dầu chứa các chất nicotine, propylene glycol, glycerine, các hương liệu vị như: bạc hà, anh đào, socola, cà phê… Những chất này gây ra những hệ lụy khôn lường cho sức khỏe người dùng. 

Gia tăng tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ

Theo cảnh báo của cơ quan chức năng, thời gian gần đây, số lượng người hút thuốc lá điện tử ngày càng tăng, trong đó có tới 60 đến 70% đối tượng hút thuốc lá điện tử là giới trẻ đang ở độ tuổi vị thành niên. Qua trao đổi với một số bạn trẻ ở độ tuổi từ 10 đến 17 tuổi trên địa bàn tỉnh cho thấy việc gia tăng hút thuốc lá điện tử ở giới trẻ bắt nguồn từ việc muốn khẳng định bản thân và có một số quảng cáo trên các trang mạng điện tử được đưa ra gây hiểu lầm rằng thuốc lá điện tử ít độc hại hơn so với thuốc lá truyền thống, thậm chí có thể được sử dụng như một phương pháp giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống. Nhưng thực tế cho thấy thì hút thuốc lá điện tử gây ra các tác hại nghiêm trọng như: tổn thương đường hô hấp, tăng nguy cơ bị ngộ độc, co giật, thậm chí là xuất hiện ảo giác…

Em L.H.H, xã Đại Đồng, huyện Tràng Định cho biết: Em hút thuốc lá điện tử được 3 năm, ban đầu là thấy bạn bè hút nên muốn thử xem cảm giác như thế nào, sau hút nhiều em cảm thấy một ngày không có thì thèm thuồng. Thuốc lá điện tử có rất nhiều mùi hương "ngon" không gây mùi khó chịu như thuốc lá truyền thống nên em và các bạn rất thích.

Thuốc lá điện tử cũng như thuốc lá truyền thống là đưa một lượng Nicotine (được hấp thu qua phổi vào máu) vào cơ thể. Đây là một loại thuốc gây nghiện cao, Nicotine còn trở nên rất độc hại khi sử dụng với nồng độ cao. Trên thế giới đã có trường hợp tử vong khi chất lỏng Nicotine trong thuốc lá điện tử hấp thu qua da. Tại Lạng Sơn, mặc dù trong 3 năm gần đây trên địa bàn tỉnh chưa có thống kê về số người trẻ, đặc biệt là học sinh hút thuốc lá điện tử, song theo ghi nhận chưa đầy đủ của ngành chức năng, từ năm 2022 đến nay, tại Bệnh viện Đa khoa Lạng Sơn đã tiếp nhận ít nhất 5 trường hợp bệnh nhân là học sinh nhập viện do ngộ độc Nicotine sau khi hút thuốc lá điện tử. Từ thực tế trên đòi hỏi sự vào cuộc, quan tâm tuyên truyền, giáo dục, quản lý học sinh của cả gia đình và nhà trường mạnh mẽ hơn nữa.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Để ngặn chặn tình trạng hút thuốc lá điện tử trong học sinh, thời gian qua, ngành giáo dục đã phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh, gia đình, nhà trường và toàn xã hội về tác hại của hút thuốc lá điện tử. Công tác tuyên truyền được các nhà trường thực hiện qua hệ thống loa truyền thanh nội bộ, lồng ghép trong các buổi sinh hoạt tập thể, chào cờ đầu tuần, ngoại khóa, qua mạng xã hội…

Có mặt tại buổi sinh hoạt dưới cờ với chủ đề “Tuổi trẻ học đường nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử” của Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS&THPT huyện Cao Lộc, chúng tôi thấy buổi sinh hoạt đã thu hút đông đảo học sinh các khối lớp tham gia. Tại đây, các em được nghe tuyên truyền về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha; tham gia thi thuyết trình vẽ tranh chủ đề tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử... qua đó đã giúp học sinh có thêm kiến thức, biết được mối nguy hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử.

Em Lăng Thủy Tiên, lớp 12A2, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS&THPT huyện Cao Lộc chia sẻ: Trong thời gian học tập tại trường, em thường xuyên được tham gia các buổi tuyên truyền, hoạt động ngoại khoá về tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử. Thuốc lá nói chung và đặc biệt là thuốc lá điện tử không chỉ có hại cho người hút mà còn ảnh hưởng tới sức khoẻ của những người xung quanh. Bản thân em luôn tự nhắc nhở mình không được thử thuốc lá điện tử dù chỉ 1 lần và luôn tích cực tham gia học tập, rèn luyện, đồng thời tuyên truyền, vận động các bạn, người thân trong gia đình cùng thực hiện.

Hay như Trường THPT Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn, việc tuyên truyền về phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử được nhà trường tuyên truyền thường xuyên dưới nhiều hình thức như: sinh hoạt dưới cờ, nói chuyện chuyên đề, ngoại khoá, sân khấu hoá…

Thầy Đặng Ngọc Tú, Hiệu trưởng Trường THPT Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn cho biết: Trung bình mỗi năm học chúng tôi tổ chức ít nhất 2 lần ngoại khoá, sinh hoạt dưới cờ… với nội dung phòng chống tác hại của thuốc lá. Hiện nay, thuốc lá điện tử rất đa dạng về mẫu mã như: hình con gấu, hình cái bút… rất khó nhận biết, nên chúng tôi yêu cầu các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn tăng cường kiểm tra những vật thể lạ các em đem theo đến trường và chủ động lồng ghép tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá vào các môn học… Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử của nhà trường. Từ đầu năm học 2024 – 2025 đến nay, nhà trường chưa phát hiện học sinh nào hút thuốc lá điện tử.

Không chỉ riêng hai trường kể trên, hằng năm 100% các trường học thực hiện tuyên truyền về tác hại của thuốc lá đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên và học sinh, sinh viên. Số buổi tuyên truyền mỗi năm trên 500 lần, với trên 100.000 lượt cán bộ, giáo viên, học sinh tham gia. Không những vậy, 100% trường học còn thực hiện niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc và đưa nội dung này vào đánh giá thi đua đối với cán bộ giáo viên, nhân viên; các trường còn thực hiện chấm điểm rèn luyện, đưa nội dung về phòng chống thuốc lá, thuốc lá điện tử vào đánh giá, xếp loại hạnh kiểm học sinh. Đặc biệt, các đơn vị đã tổ chức cho hơn 17 nghìn cán bộ, giáo viên, nhân viên ký cam kết “Không hút thuốc lá trong khuôn viên trường học”; tổ chức cho hơn 70.000 học sinh từ khối THCS đến trường chuyên nghiệp ký cam kết không hút thuốc lá, thuốc lá điện tử trong trường học…

Ông Hồ Công Liêm, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: Để xây dựng môi trường học đường không khói thuốc, sở đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện nghiêm quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá bằng các hình thức phù hợp với đặc điểm thực tế của đơn vị; yêu cầu treo biển báo cấm hút thuốc tại các khu vực có quy định cấm hút thuốc; vận động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan không hút thuốc lá tại nơi làm việc và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc. Đưa nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá, thuốc lá điện tử vào kế hoạch hoạt động hằng năm của đơn vị.

Từ những việc làm trên có thể thấy công tác phổ biến và tuyên truyền về phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử đã được ngành giáo dục phổ biến đến từng cán bộ, giáo viên và học sinh và đạt được những kết quả tích cực. Song trên thực tế vẫn còn tình trạng học sinh lén lút sử dụng thuốc lá điện tử bên ngoài trường. Do đó, để ngăn ngừa các tác hại của thuốc lá điện tử, bên cạnh việc tăng cường tuyên truyền từ phía nhà trường cũng cần có sự chung tay của gia đình và toàn xã hội để có những biện pháp quyết liệt, đồng bộ, nhất là tuyên truyền giúp học sinh có cách nhìn đầy đủ, chính xác về thuốc lá điện tử, từ đó chủ động bảo vệ sức khỏe, không để thuốc lá nói chung, thuốc lá điện tử nói riêng xâm nhập vào trường học.