Ngành chăn nuôi hướng tới hiệu quả và an toàn dịch bệnh

Năng suất, chất lượng chăn nuôi còn thấp, thị trường tiêu thụ bấp bênh, công tác quản lý giống vật nuôi còn nhiều bất cập cùng với ngày càng xuất hiện nhiều loại dịch bệnh… đang trở thành những thách thức lớn đối với ngành chăn nuôi Việt Nam.

Tại hội nghị Triển khai công tác chăn nuôi, thú y toàn quốc do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) vừa tổ chức, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT Cao Đức Phát khẳng định: Phải đẩy mạnh tái cơ cấu, gấp rút triển khai các biện pháp để thúc đẩy ngành chăn nuôi hiệu quả, an toàn dịch bệnh. Trong bối cảnh mới, các địa phương cần tạo điều kiện để ngành phát triển mạnh mẽ hơn với mục tiêu tăng thu nhập cho người nông dân.

Ảnh minh hoạ (Nguồn: nongnghieptiengiang.gov.vn)

Theo Cục Chăn nuôi, Bộ NN và PTNT, sản xuất chăn nuôi những tháng đầu năm 2014 gặp nhiều khó khăn về dịch bệnh và biến động của thị trường tiêu thụ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, thị trường và giá một số sản phẩm chăn nuôi đang dần ổn định, nhất là thịt lợn và trứng gia cầm, riêng thịt và sữa luôn ở mức cao. Cùng với việc kiểm soát tốt hơn về dịch bệnh nên sản xuất chăn nuôi đang được khôi phục trở lại. Ước tính mức tăng trưởng của ngành chăn nuôi trong 6 tháng đầu năm 2014 khoảng 3% so với mức tăng 1,9% của năm 2013. Nếu duy trì được tốc độ này thì năm nay, ngành chăn nuôi sẽ đạt mức tăng trưởng trên 5% so với năm 2013.

Một thông tin đáng lưu ý là trong 7 tháng qua, Việt Nam vẫn phải nhập khẩu lượng lớn giống lợn với trên 1.600 con, tăng 1,9 lần so cùng kỳ năm 2013. Trong khi tổng lượng gia cầm giống nhập khẩu lại giảm 19% so với cùng kỳ với số lượng 945.000 con. Ngoài ra, Việt Nam vẫn tiếp tục gia tăng nhập khẩu như thịt lợn tăng 9,4%, thịt gà tăng 22%; trâu, bò tăng 11,6% so với cùng kỳ (chưa tính số trâu, bò nhập lậu, tiểu ngạch khoảng 200.000 con).

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng xuất khẩu lượng lớn trứng gia cầm, sữa, mật ong và thức ăn chăn nuôi. Theo ông Nguyễn Văn Trọng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, tuy Việt Nam đã xuất khẩu sản phẩm thức ăn chăn nuôi cho 13 nước trên thế giới nhưng nguyên liệu cho chế biến thức ăn chăn nuôi vẫn còn phải nhập khẩu nhiều.

Theo Bộ trưởng Cao Đức Phát, thời gian qua, ngành chăn nuôi mới chỉ hướng vào đáp ứng nhu cầu của thị trường nội địa trong điều kiện nền kinh tế phát triển nhanh, nhu cầu tăng cao. “Nhờ gia tăng đầu con, tăng sản lượng nên đến nay, nhiều loại sản phẩm như thịt lợn, gia cầm, trứng, chúng ta đáp ứng gần như bão hòa thị trường trong nước”, Bộ trưởng nói.

Với thực tế trên, đại diện Sở NN và PTNT Vĩnh Phúc cho rằng, cần tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm chăn nuôi thay vì lo tăng số lượng, đồng thời tránh tình trạng chăn nuôi theo phong trào. Hiện Vĩnh Phúc đang gặp khó khăn trong việc quản lý giống, đặc biệt là bò sữa giống. Do vậy, ngành chăn nuôi cần quản lý chặt chẽ tinh bò sữa giống, tinh bò thịt để chuyển đổi, nâng cao chất lượng, sản lượng thịt thương phẩm.

Đồng tình với quan điểm của Sở NN và PTNT Vĩnh Phúc, ông Nguyễn Thanh Sơn, Viện trưởng Viện Chăn nuôi cũng cho rằng: Đã đến lúc ngành chăn nuôi không nên gia tăng số lượng mà tập trung vào nâng chất lượng. “Mà muốn làm được điều này không có cách nào khác là áp dụng khoa học công nghệ trong việc nâng cao chất lượng con giống, thức ăn chăn nuôi”, ông Sơn nhấn mạnh.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cũng thừa nhận: Không thể nâng cao sản lượng, chất lượng sản phẩm thịt, trứng, sữa nếu như vẫn để tình trạng nhân giống vật nuôi thủ công như hiện nay. Thêm vào đó, việc quản lý giống vật nuôi còn rất lỏng lẻo.

Trên cơ sở định hướng tái cơ cấu ngành chăn nuôi của Bộ NN và PTNT, các Sở NN và PTNT đã và đang xây dựng đề án tại địa phương theo 4 định hướng: vùng chăn nuôi, giống vật nuôi, phương thức chăn nuôi và thị trường. Đây được coi là những giải pháp để ngành chăn nuôi đạt hiệu quả cao nhất qua việc các sản phẩm chăn nuôi hạ được giá thành, chất lượng cao, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh.

Như vậy, bên cạnh việc phát triển chăn nuôi theo hướng phát triển trang trại tập trung, công nghệ cao gắn với thị trường, nhiều địa phương đã chú trọng phát triển đàn gia súc, gia cầm có khả năng khai thác thế mạnh, phát triển chăn nuôi thành ngành sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao. Ví dụ như Hà Giang tập trung vào con trâu, bò, lợn, ong; Quảng Bình tập trung vào bò thịt và gà ri; Sóc Trăng tập trung phát triển bò sữa, lợn và gà…

Tuy nhiên, theo ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục Chăn nuôi, hiện mới có 17/63 tỉnh thành đã hoàn thành đề án tái cơ cấu ngành chăn nuôi. Nhiều địa phương vẫn còn lúng túng trong quá trình tái cơ cấu, chưa biết được nên đi theo hướng nào, cần làm khâu nào trước. Do đó, Bộ NN và PTNT đang có hướng dẫn, chỉ đạo địa phương đi vào khâu giống là khâu đầu tiên, từ đó tác động đến các khâu khác. Bộ cũng đang thực hiện thí điểm quản lý lợn đực giống tại 4 tỉnh là Nam Định, Phú Thọ, Bình Định và Bà Rịa – Vũng Tàu. Đến cuối năm nay, các mô hình sẽ được tổng kết và triển khai nhân rộng trên cả nước vào năm 2015.

Một vấn đề được đặt ra tại hội nghị là để quản lý thức ăn chăn nuôi, Cục Chăn nuôi đã triển khai kế hoạch trọng điểm quản lý chất cấm tại 6 tỉnh: Hà Nội, Hưng Yên, Thanh Hóa, Tp. Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Vĩnh Long. Đối tượng kiểm tra là các cơ sở sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi; trong đó tập trung kiểm tra chủ yếu đối với cơ sở vừa và nhỏ, cơ sở sản xuất thức ăn bổ sung, cơ sở xếp loại C, cơ sở không có địa chỉ rõ ràng… Cùng với đó, Cục cũng hướng dẫn các địa phương tăng cường công tác kiểm soát chất lượng thức ăn.

Ông Phạm Văn Đông, Cục trưởng Cục Thú y bày tỏ quan điểm, để chăn nuôi phát triển hiệu quả, một giải pháp không kém phần quan trọng là phải đảm bảo an toàn dịch bệnh, có như vậy mới có thể mở rộng xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi. “Trong công tác phòng chống dịch bệnh, hiện chúng ta đã chuyển từ bị động sang chủ động phòng chống dịch. Các địa phương đều đã có kế hoạch chủ động phòng chống dịch nên khi có điểm dịch nhỏ lẻ là được xử lý ngay bằng nguồn kinh phí tại chỗ, không phải chờ đến Trung ương như trước kia”, ông Đông nói.

Bên cạnh việc cấp chứng nhận cho các cơ sở an toàn dịch bệnh, Cục Thú y đã xây dựng đề án Thí điểm xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh đối với gia súc và gia cầm giai đoạn 2014 – 2018. Mô hình vùng an toàn dịch bệnh bước đầu được thực hiện tại 7 tỉnh: Nam Định, Thái Bình, Đồng Nai, Bình Phước, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu và Tây Ninh. Theo ông Phạm Văn Đông, đề án này không chỉ nhằm mục đích phòng dịch bệnh mà mục tiêu tiến tới là các vùng chăn nuôi này sẽ được các tổ chức quốc tế chứng nhận. Sản phẩm chăn nuôi của vùng an toàn dịch bệnh sẽ đạt tiêu chuẩn xuất khẩu tới các thị trường khó tính như: EU, Nhật Bản, Singapore…

Hiện Bộ NN và PTNT đã thành lập Ban chỉ đạo quốc gia phát triển và sản xuất vắc xin phòng bệnh cho gia súc, gia cầm nhằm chủ động phòng chống dịch trong nước và xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh. Bước đầu, Ban chỉ đạo sẽ tập trung vào nghiên cứu và sản xuất vắc xin cúm gia cầm, lở mồm long móng và tai xanh. Bên cạnh đó, Bộ này còn đang hợp tác với các tổ chức quốc tế như FAO, OIE, WHO, USDAID, CDC… triển khai các chương trình giám sát chủ động sự lưu hành và biến đổi của vi rút cúm gia cầm, lợn; hợp tác với Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan… để kiểm soát động vật buôn bán qua biên giới, chủ động phòng ngừa dịch bệnh lây lan vào trong nước.

Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh: Để tái cơ cấu ngành chăn nuôi có hiệu quả, mỗi địa phương không chỉ có đề án tổng thể của ngành nông nghiệp mà trong ngành chăn nuôi phải có đề án riêng. Địa phương cần chú trọng phát triển những sản phẩm có tiềm năng và lợi thế theo hướng tăng nhanh năng suất và hiệu quả để tăng sức cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu, gắn với bảo vệ môi trường. Thậm chí, địa phương có thể lựa chọn và xây dựng dự án cho vật nuôi trọng tâm. Trong đó đặc biệt ưu tiên các khâu như: sản xuất giống, ứng dụng khoa học công nghệ, đào tạo nhân lực… để có sự chỉ đạo tập trung, hiệu quả và tạo ra sự đột phá.

Người đứng đầu ngành nông nghiệp cũng khuyến cáo: Không nên chú trọng, khuyến khích doanh nghiệp lớn đầu tư vào phát triển chăn nuôi tập trung, công nghiệp bởi các “đại gia” đó có thể nuôi hàng chục triệu con gia súc, gia cầm mỗi năm và như vậy sẽ “giết chết” các hộ nông dân.

” Chúng ta phải làm thế nào giảm dần những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, truyền thống bằng hỗ trợ họ phát triển chăn nuôi công nghiệp, trang trại có ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao thu nhập cho người dân. Còn các doanh nghiệp chỉ đầu tư vào khâu sản xuất giống, đưa công nghệ vào mô hình, chế biến, tiêu thụ, sản xuất thức ăn bổ sung… ”, Bộ trưởng Cao Đức Phát đề xuất.

Theo Dangcongsan.vn