Ngăn ngừa lạm dụng bảo hiểm thất nghiệp

LSO-Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được xem như chỗ dựa của người lao động (NLĐ), trong trường hợp bị mất việc làm, họ được hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp (TCTN), được hỗ trợ học nghề và tìm việc làm. Tuy nhiên, thực tế không ít NLĐ chỉ chăm chăm hưởng trợ cấp hơn là tìm việc làm, học nghề trong thời gian thất nghiệp, hoặc thiếu trung thực trong khai báo để hưởng chế độ…

Người lao động làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ việc làm

Có việc làm, vẫn hưởng trợ cấp thất nghiệp

Đó là trường hợp bà Lộc Thị L (xã Tân Lang, huyện Văn Lãng). Bà L có quyết định tuyển dụng đi làm từ ngày 1/1/2016, tuy nhiên khi đi làm, bà vẫn chưa nộp sổ bảo hiểm cho đơn vị mới và tháng 2/2016 bà vẫn đi đăng ký thất nghiệp bình thường. Bà được hưởng 3 tháng TCTN (từ tháng 4-6/2016), đến tháng 7/2016, khi đơn vị mà bà đang làm việc đến cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH) báo tăng lao động thì BHXH mới phát hiện ra bà L đã có việc làm mà vẫn hưởng TCTN. BHXH đã thông tin cho Trung tâm Dịch vụ việc làm biết và ra quyết định thu hồi tiền TCTN đối với bà L.

Hiện tượng NLĐ không trung thực trong khai báo tình trạng việc làm để được hưởng chế độ TCTN không phải hiếm. Theo thông tin từ BHXH tỉnh, trong quá trình chi trả và công tác quản lý đối tượng, BHXH đã phát hiện những trường hợp NLĐ đã tìm được việc làm mà vẫn hưởng TCTN bình thường, tuy nhiên, việc thu hồi tiền trợ cấp đã chi trả cho những đối tượng này gặp khó khăn bởi họ không còn sinh sống trên địa bàn mà đã đi làm ở nơi khác.

Chưa mặn mà tìm việc làm

Theo ông Hoàng Hồng Hạnh, Trưởng Phòng Tư vấn – Giới thiệu việc làm thuộc Trung tâm Dịch vụ việc làm – Sở Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH), hằng ngày, đơn vị tiếp rất nhiều NLĐ đến để được tư vấn, giới thiệu việc làm và tư vấn về TCTN thì chiếm phần lớn là đăng ký tham gia hưởng TCTN.

Những năm gần đây, số lượng NLĐ đến Trung tâm Dịch vụ việc làm để làm thủ tục hưởng TCTN năm sau luôn cao hơn năm trước. Ông Trương Minh Thảo, Giám đốc trung tâm cho biết: Khi đến đây, NLĐ đều được tư vấn, giới thiệu việc làm, học nghề, nhưng phần lớn NLĐ chỉ quan tâm đến lợi ích trước mắt là hưởng TCTN, sau khi hưởng hết chế độ thì mới tính tiếp. Vì vậy, việc tư vấn, giới thiệu việc làm, đưa NLĐ trở lại thị trường lao động còn gặp nhiều khó khăn.

Từ đầu năm 2017 đến nay, số người đến trung tâm nộp hồ sơ đề nghị hưởng TCTN gần 1.300 người, số có quyết định hưởng TCTN là 1.250 người, nhưng số được giới thiệu việc làm còn khiêm tốn: 48 người. Qua khảo sát của trung tâm, nhiều NLĐ thất nghiệp có nhu cầu học nghề, mặc dù trung tâm đã tích cực tư vấn, hướng dẫn song khi hoàn thiện hồ sơ, thủ tục thì hầu hết NLĐ lại không thực sự quan tâm.

Cần liên thông dữ liệu

Theo Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm, trên thực tế có những trường hợp NLĐ sau một thời gian thất nghiệp tìm được việc làm ở các doanh nghiệp nhưng không đóng bảo hiểm, NLĐ vẫn đi làm đồng thời hưởng TCTN. Một số trường hợp khi được giới thiệu việc làm thì chỉ đến doanh nghiệp xin xác nhận rằng họ bị từ chối việc làm để vẫn được hưởng TCTN, cũng có trường hợp đã tìm được việc làm nhưng không khai báo nên vẫn hưởng TCTN.

Sự thiếu trung thực trong khai báo tình trạng việc làm của NLĐ để hưởng trợ cấp chính là một trong những hành vi lạm dụng BHTN. Tuy nhiên, cơ quan chuyên môn lại không có căn cứ để xác minh. Trong khi đó, hiện nay, thủ tục đề nghị hưởng TCTN khá đơn giản, chỉ cần có quyết định chấm dứt hợp đồng hoặc nghỉ việc; sổ BHXH; chứng minh thư nhân dân. Chỉ đến khi NLĐ tham gia đóng BHXH của lần tiếp theo, cơ quan BHXH mới có thể rà soát, phát hiện và thông báo với Trung tâm Dịch vụ việc làm để chấm dứt và thu hồi TCTN.

Bà Nguyễn Thị Bằng, Trưởng Phòng Chế độ BHXH – Bảo hiểm Xã hội tỉnh cho biết: Giữa cơ quan BHXH và Trung tâm Dịch vụ việc làm chưa có sự liên thông về cơ sở dữ liệu giải quyết các chế độ BHTN. Do vậy, BHXH chỉ căn cứ vào quyết định do Sở LĐTB&XH chuyển sang để làm danh sách chi trả trợ cấp cho NLĐ. Thời gian tới, giữa Sở LĐTB&XH và BHXH cần nghiên cứu để có phần mềm liên thông cơ sở dữ liệu, giúp việc giải quyết chế độ cho NLĐ đảm bảo chính xác và đúng chế độ.

BẢO VY