Ngân hàng tung nghìn tỷ, lãi suất từ 0%, vì sao người trẻ vẫn ngại vay mua nhà?

Các ngân hàng bắt đầu triển khai gói ưu đãi hàng nghìn tỷ đồng, lãi suất từ 0% cho người dưới 35 tuổi mua nhà nhưng nhiều yếu tố vẫn khiến khách lo lắng, ngại vay.

Lãi suất thấp chỉ trong 3 tháng đầu

Gọi điện đến một ngân hàng đang triển khai gói vay ưu đãi mua nhà, anh Thế Hoàng (Hà Nội) được nhân viên giới thiệu cụ thể về chương trình này. Theo đó, khách từ 18 - 35 tuổi có thể vay tối thiểu 200 triệu đồng, tối đa 10 tỷ đồng (số tiền cho vay có thể tương đương 80% giá trị tài sản thế chấp).

Tuy nhiên, điều làm anh Hoàng băn khoăn, vẫn chưa dám chốt vay là lãi suất 5,5% chỉ áp dụng cho khoảng thời gian vay 3 tháng. Sau 3 tháng ngân hàng sẽ tính lãi thả nổi (lãi suất huy động kỳ hạn 24 tháng cộng biên độ lãi từ 2,5 - 4% tùy từng chi nhánh). Nghĩa là bước sang tháng thứ 4, khách vay phải thanh toán khoản lãi suất thấp nhất là hơn 8%.

Ngân hàng này cũng áp dụng tính lãi suất ưu đãi cho khoản vay mua nhà kỳ hạn 6 tháng là 6%/năm; 12 tháng là 6,5%/năm; 24 tháng là 7%/năm và 60 tháng là 8,7%/năm. Sau những khoảng thời gian trên, biên độ lãi suất cộng vào sẽ dao động thấp nhất từ 8,5% - 12,7%. Cùng với đó, phí trả nợ trước hạn sẽ bị phạt là 2%. Mỗi tháng khách hàng được phép trả trước 100 triệu đồng tiền gốc và được miễn tiền phạt.

Tìm hiểu thêm một ngân hàng khác, anh Hoàng được biết, để được vay với lãi suất ưu đãi khi mua nhà, anh Hoàng phải nằm trong nhóm khách hàng tuổi 18 - 35 và không thuộc nhóm đối tượng nợ ngân hàng từ nhóm 2 đến nhóm 5 trong thời điểm xem xét để giải ngân. Khoản vay tối thiểu là 200 triệu đồng và tối đa là 10 tỷ đồng. "Ngân hàng nói mình có thể vay để mua nhà, mua đất hay sửa chữa nhà và tài sản cầm cố chính là ngôi nhà hoặc miếng đất đó với 80% giá trị tài sản, đồng thời phải chứng minh nguồn thu nhập ổn định từ 15 triệu đồng/tháng trở lên, thời gian vay tối đa là 30 năm”, anh Hoàng kể lại.

Tuy nhiên, cũng như ngân hàng trước, lãi suất cho vay hiện tại ở đây tối thiểu cho 3 tháng đầu là 5,5% và sau 3 tháng sẽ có sự thay đổi. “Sau 3 tháng sẽ tính lãi suất cơ sở (lãi suất huy động + biên độ 3,5%). Lãi suất này có thể tăng hơn nữa hoặc giữ nguyên còn tuỳ thuộc vào thị trường huy động vốn. Trong trường hợp khách cần vay lâu thì nên vay gói lãi suất 60 tháng với lãi suất 8,7% sẽ ổn định trong vòng 5 năm và bước sang tháng 61 mới tính lãi suất thả nổi”, nhân viên tư vấn cho anh Hoàng.

Không chỉ anh Hoàng mà nhiều khách hàng khác cũng chia sẻ thông tin nhận được sau khi tìm hiểu các gói vay ưu đãi của ngân hàng. "Tôi đã hỏi nhiều nơi nhưng chính sách đều như nhau, lãi suất ưu đãi chỉ trong 3 tháng ngắn ngủi thôi. Tôi e rằng đây là chiêu marketing của nhà băng: đua giảm lãi vay về 3-4%/năm (chỉ áp dụng 3 tháng đầu) rồi sau đó tăng mạnh lãi suất trong những năm tiếp theo", anh Mạnh Hà (Hà Nội) nói.

Còn anh Tuấn Linh (quê Nam Định) thì e ngại: "Sẽ ngày càng nhiều ngân hàng ngân hàng nhập cuộc đua giảm lãi suất khiến người trẻ như tôi vui mừng vì sắp mua được nhà Hà Nội. Nhưng tính toán kỹ thì cũng không hề dễ. Lãi suất vẫn cao và giá nhà cũng không hạ. Tôi còn lo rằng cuộc chạy đua này càng khiến khách hàng thêm loạn thông tin hoặc cố vay để được hưởng lãi suất thấp rồi vướng vào gánh nặng tài chính nếu không cân nhắc khả năng của mình".

Không có tác dụng nhiều?

Nhận định về việc các ngân hàng ưu đãi lãi suất cho người trẻ vay mua nhà, chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong cho rằng, về ý nghĩa đây là chính sách rất tích cực. Tuy nhiên, nếu ngân hàng chỉ áp dụng trong 3 tháng thì không có giá trị gì. Bởi nguyên tắc mua nhà là phải có đợt và người mua nhà, nhất là người trẻ trong độ tuổi 18- 35, phải trả trong khoảng thời gian ít nhất 1- 2 năm. "Nay chỉ giới hạn mức cho vay lãi suất ưu đãi trong vòng 3 tháng xong thả nổi sẽ gây khó khăn, áp lực cho khách hàng. Những gói vay được ưu đãi ngắn ngủi này chỉ phù hợp với những người cần tài chính trong khoảng thời gian ngắn và gấp", ông Phong nhận xét.

Theo ông, các ngân hàng khi triển khai hạ lãi suất cho người trẻ vay mua nhà thì phải tính trước những rủi ro, để vừa đảm bảo hiệu quả trong kinh doanh vừa không gây áp lực cho người vay.

Cùng quan điểm, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nếu chỉ áp dụng lãi suất ưu đãi trong vài tháng đầu sẽ rất khó cho người trẻ và gói tín dụng đó chỉ mang tính hình thức.

“Ở Việt Nam, các ngân hàng thường có một chiến thuật mời chào lãi suất rất thấp trong thời gian đầu, có thể là 3 tháng, 6 tháng hay 1 năm. Tuy nhiên, lãi suất sau thời gian đó sẽ được tính lãi suất bình quân huy động 24 tháng của một số ngân hàng cộng với một biên độ lợi nhuận từ 3-5%. Bắt đầu từ đó là lãi suất thả nổi với mức điều chỉnh từ 3 - 6 tháng/lần”, TS Nguyễn Trí Hiếu nêu thực tế.

Theo ông Hiếu, việc ngân hàng hạ lãi suất cho vay thấp, thậm chí có ngân hàng cho vay 3 tháng đầu với lãi suất = 0% chỉ trong vòng 3-6 tháng khởi đầu có thể sẽ mang tính hấp dẫn nhưng lại làm sai lệch tính toán về tài chính của người mua nhà.

“Vì chỉ sau vài tháng hoặc lâu là 1 năm, người mua nhà sẽ phải chịu lãi suất thả nổi cao chứ không phải lãi suất cố định. Từ đó có thể tạo ra rủi ro cho người vay vì đến một giai đoạn nào đó, họ có thể sẽ mất việc làm hoặc sản xuất kinh doanh gặp khó khăn dẫn đến mất khả năng trả nợ và nguy cơ bị xiết nhà rất lớn. Đặc biệt đối tượng áp dụng ở đây là giới trẻ, những người chưa chủ động được tài chính”, ông Hiếu nói.

Theo ông Hiếu, nếu lãi suất ngân hàng ở Việt Nam cố định như tại bên Mỹ mà ông đã từng mua nhà cố định cho 30 năm thì sẽ giúp cho người vay dễ dàng hoạch định cho hoạt động tài chính, nguy cơ nợ xấu cũng thấp đi.

“Vì khách hàng đã chủ động biết lãi suất phải thanh toán là bao nhiêu, mỗi tháng phải trả cho ngân hàng là bao nhiêu. Còn ở Việt Nam, rất khó làm kế hoạch tài chính cho một cá nhân khi vay mua nhà, bởi sau vài tháng hưởng lãi suất ưu đãi, họ phải chịu lãi suất thả nổi.

Ngoài ra, với người vay ngân hàng, họ phải tính toán được số tiền phải thanh toán mỗi tháng tương đương với 50% thu nhập hàng tháng là tỷ lệ an toàn. Nhưng ở Việt Nam, tỷ lệ 50% là rất ít, thường tỷ lệ cao hơn rất nhiều. Điều này đã tăng rủi ro cho người vay”, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu nói.

Ở góc nhìn khác khi nêu quan điểm về vấn đề này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, về mặt nguyên tắc, các ngân hàng thực chất là doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ, khi huy động vốn ngoài thị trường thì ngân hàng phải trả lãi cho người gửi tiền, rồi các chi phí khác, việc phòng ngừa rủi ro…Do đó, ngân hàng không thể không có những tính toán để đảm bảo lợi nhuận. Chính vì thế khi ngân hàng triển khai gói lãi suất ưu đãi thì họ có quyền áp những yêu cầu nhất định và chỉ có thể hỗ trợ một phần nào đó cho khách hàng, đó cũng là mặt tích cực.

"Nếu chỉ vay tạm thời trong thời gian ngắn thì rất tốt, nếu vay dài hạn thì khách hàng cần làm rõ với ngân hàng về mức vay, lãi vay và ưu đãi, tránh vay rồi lại nặng gánh trả nợ", ông Thịnh khuyến cáo.