Ngân hàng lớn thứ hai Thụy Sĩ dính “vụ bê bối thế kỷ”

Trong hệ thống đó, ngân hàng Credit Suisse-có lịch sử 166 năm-đã trở thành một trong những tổ chức tài chính quan trọng nhất thế giới. Với gần 50.000 nhân viên, quản lý khối tài sản khổng lồ cho 1,5 triệu khách hàng trên khắp các châu lục, Credit Suisse xếp vị trí lớn thứ hai ở quốc gia giàu có này.

Thế nhưng, mới đây tờ báo Đức Süddeutsche Zeitung và Dự án Báo cáo tội phạm và tham nhũng có tổ chức (OCCRP) kết hợp với 163 nhà báo của 48 hãng truyền thông tại 39 quốc gia trên thế giới vừa công bố kết quả một cuộc điều tra, từ đó làm lộ ra mặt trái của hệ thống tài chính này. Vụ bê bối với cái tên lóng là “SwissLeaks” đã trở thành vụ bê bối lớn nhất ngành ngân hàng Thụy Sĩ.

Theo đó, các nhà báo đã dành nhiều tháng ròng để phân tích các thông tin bị rò rỉ từ hơn 18.000 tài khoản với số tiền trên 100 tỷ USD tại Credit Suisse. Các tài khoản này được mở trong khoảng thời gian từ năm 1940 đến 2010.

Credit Suisse lên tiếng bác bỏ mạnh mẽ các cáo buộc về hành vi sai trái. Ảnh: Reuters

Thông tin về mỗi tài khoản bao gồm số tài khoản, tên của chủ sở hữu, ngày mở/đóng và số tiền tối đa từng có trong tài khoản. Không có dấu hiệu nào cho thấy chủ sở hữu đang thực hiện các danh mục đầu tư hay tiết kiệm, nhiều tài khoản thậm chí rất lâu không được truy cập.

Năm có nhiều tài khoản được mở nhất là 2007 và 2008. Năm đóng tài khoản cao nhất là 2014, khi Thụy Sĩ bắt đầu áp dụng các quy định mới về việc tự động trao đổi thông tin thuế đối với khách hàng cư trú nước ngoài.

Nhiều chủ tài khoản đến từ các quốc gia không đăng ký sử dụng Tiêu chuẩn báo cáo chung (CRS)-một sáng kiến chống trốn thuế toàn cầu yêu cầu các quốc gia tự động trao đổi thông tin ngân hàng với cơ quan thuế. Trong số đó phải kể đến cái tên Rodoljub Radulovic, người Serbia-một trong những tên cầm đầu băng đảng buôn lậu ma túy lớn nhất Đông Âu.

Radulovic đã mở một tài khoản tại Credit Suisse để phục vụ mục đích rửa số tiền hơn 3 triệu euro kiếm được từ các phi vụ buôn lậu ma túy, theo cáo buộc của các công tố viên Serbia.

Một tên tuổi khác, Eduard Seidel-cựu giám đốc điều hành cấp cao của tập đoàn viễn thông Đức Siemens tại Nigeria-sở hữu tài khoản hàng chục triệu franc Thụy Sĩ. Nhân vật này bị cáo buộc đã hối lộ các quan chức Nigeria để đem về các hợp đồng viễn thông cho Siemens.

Muller Conrad “Billy” Rautenbach, ông trùm khai thác mỏ ở Cộng hòa Dân chủ Congo cũng mở các tài khoản với số tiền gửi có giá trị cao tại Credit Suisse, dù trước đó từng bị cáo buộc hành vi tham nhũng tại Congo.

Năm 2014, Credit Suisse bị Bộ Tư pháp Mỹ phạt 2,6 tỷ USD vì “âm mưu hỗ trợ những người trốn thuế tại Mỹ”. Gần nhất, năm 2021, ngân hàng này đã phải chấp nhận trả 475 triệu USD tiền phạt sau một cáo buộc liên quan đến âm mưu hối lộ ở Mozambique.

Theo các nhà báo, chính văn hóa khuyến khích chấp nhận rủi ro để tối đa hóa lợi nhuận và tiền thưởng tại Credit Suisse là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc ngân hàng này sẵn sàng bỏ qua các quy tắc bắt buộc khi tiếp cận khách hàng. Các nhân viên của Credit Suisse cho biết ở đây tồn tại hai bộ quy tắc dành cho hai nhóm khách hàng: Người giàu và người cực giàu.

“Việc thẩm định khách hàng và tài khoản dưới mức 1 triệu USD là rất kỹ lưỡng”, một cựu giám đốc điều hành cấp cao của Credit Suisse cho hay. Song đối với các tài khoản có giá trị đặc biệt cao, thông tin khách hàng được giữ bí mật đến mức chỉ một vài nhân sự cấp cao của ngân hàng được phép tiếp cận.

Các quy định hà khắc về giữ bí mật ngân hàng của Thụy Sĩ đã khiến các chính phủ hoặc giới báo chí gần như không thể nắm được thông tin gì về hoạt động kinh doanh ngân hàng ở quốc gia này. Điều 47 Luật Ngân hàng Thụy Sĩ khiến các nhà báo nước này có nguy cơ bị truy tố nếu sở hữu hoặc xuất bản những thông tin ngoài những gì ngân hàng công bố.

Tuy nhiên, theo tuyên bố của tờ báo Đức Süddeutsche Zeitung, các quy định bảo mật ngân hàng của Thụy Sĩ thực chất lại là “một lá chắn che đậy” cho những khoản tiền bất hợp pháp, tiếp tay cho nạn tham nhũng, rửa tiền, trốn thuế và “khiến các nước đang phát triển thiếu hụt nguồn thu thuế cần thiết”.

Trong một tuyên bố đưa ra ngày 20-2, đại diện của Credit Suisse đã lên tiếng bác bỏ mạnh mẽ những thông tin về sai phạm trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng này và cho biết đang xem xét các tài khoản liên quan theo cáo buộc từ cuộc điều tra.