Ngăn chặn tình trạng chiếm dụng vốn dự án ở Quảng Nam

Nhiều đoạn trên tuyến đường cứu nạn, cứu hộ tại Tam Kỳ, Núi Thành mới san ủi nền đường. - Tình trạng chậm hoàn ứng vốn đầu tư phát sinh lớn và kéo dài ở tỉnh Quảng Nam trong thời gian qua không chỉ gây khó khăn cho công tác quản lý, quyết toán mà còn làm cho đồng vốn đầu tư của ngân sách Nhà nước (NSNN) sử dụng kém hiệu quả... gây dư luận không tốt tại địa phương.Quảng Nam vốn là một tỉnh nghèo, được tái lập cách đây hơn 15 năm. So với nhu cầu đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội thì nguồn vốn đầu tư hằng năm của T.Ư phân bổ cho địa phương này không lớn. Tuy nhiên, thời gian qua, việc sử dụng nguồn vốn đầu tư vào các công trình, dự án nổi lên nhiều vấn đề cần phải có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh kịp thời. Những năm gần đây, tình trạng tạm ứng vốn tràn lan và không thực hiện hoàn ứng theo quy định đã xảy ra phổ biến tại các địa phương, đơn...

Nhiều đoạn trên tuyến đường cứu nạn, cứu hộ tại Tam Kỳ, Núi Thành mới san ủi nền đường.

Quảng Nam vốn là một tỉnh nghèo, được tái lập cách đây hơn 15 năm. So với nhu cầu đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội thì nguồn vốn đầu tư hằng năm của T.Ư phân bổ cho địa phương này không lớn. Tuy nhiên, thời gian qua, việc sử dụng nguồn vốn đầu tư vào các công trình, dự án nổi lên nhiều vấn đề cần phải có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh kịp thời. Những năm gần đây, tình trạng tạm ứng vốn tràn lan và không thực hiện hoàn ứng theo quy định đã xảy ra phổ biến tại các địa phương, đơn vị trong tỉnh. Theo số liệu từ Kho bạc Nhà nước (KBNN) Quảng Nam, số dư tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh có lúc vọt lên gần 1.500 tỷ đồng và nằm trong danh sách những tỉnh có số dư tạm ứng cao nhất của cả nước.

Trao đổi với chúng tôi, Phó Giám đốc KBNN Quảng Nam Hoàng Ngọc Thành bộc bạch, trước tình trạng tạm ứng vốn đầu tư chậm được thu hồi, KBNN tỉnh đã nhiều lần làm việc với các chủ đầu tư, đơn vị thi công và các ngành liên quan để đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ hoàn ứng. Bên cạnh việc rà soát, đôn đốc, gần đây, KBNN tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp nhằm giảm số dư tạm ứng. Chẳng hạn, đối với các công trình đã phê duyệt quyết toán, nhưng vẫn còn để tồn đọng số dư tạm ứng, KBNN tỉnh áp dụng ngay biện pháp tạm dừng thanh toán chi phí quản lý cho các chủ đầu tư. Với cách làm này, đã làm cho công tác hoàn ứng vốn có nhiều chuyển biến tích cực. Bước đầu, đã thu hồi cho NSNN 825 tỷ đồng.

Dù đã đạt được kết quả như vậy, nhưng trong thực tế, số dư tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản ở Quảng Nam vẫn còn rất lớn. Số liệu tổng hợp đến cuối tháng 5-2012 cho thấy, số dư tạm ứng từ năm 2010 trở về trước còn tồn đọng hơn 548 tỷ đồng; trong đó, ngân sách tỉnh hơn 464 tỷ đồng; ngân sách huyện, thành phố 78 tỷ đồng… Một số đơn vị còn tồn đọng vốn tạm ứng lớn như: Ban quản lý Khu kinh tế mở (KTM) Chu Lai: 295 tỷ đồng, dẫn đầu và chiếm 53% toàn tỉnh. Kế đến là các huyện Nam Trà My: 44 tỷ đồng, Tiên Phước: 30 tỷ đồng, Phước Sơn: 24 tỷ đồng, TP Hội An: 16 tỷ đồng, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh: 12 tỷ đồng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: 12 tỷ đồng… Đó là chưa kể nguồn vốn tạm ứng kế hoạch năm 2011, đến nay, toàn tỉnh vẫn còn 22 dự án đã quá thời hạn quy định nhưng vẫn chưa hoàn ứng, với tổng số tiền 242 tỷ đồng?…

Nguyên nhân việc chậm hoàn ứng chủ yếu là do chủ đầu tư buông lỏng trách nhiệm của mình trong việc quản lý, giám sát. Nhiều chủ đầu tư khi tạm ứng vốn cho các đơn vị thi công đã không theo dõi đồng vốn đưa ra có được nhà thầu sử dụng đúng mục đích, có đưa vào công trình hay không? Và nhất là không giám sát chặt chẽ việc thi công, đánh giá khối lượng thực hiện của số tiền tạm ứng lần trước để làm cơ sở cho các lần ứng vốn tiếp theo. Từ đó, nhiều nhà thầu lợi dụng, tạm ứng vốn để kinh doanh vào việc khác thu lợi, hoặc gửi tiền vào ngân hàng để “vừa ngồi chơi, vừa thu lãi”. Do vậy, dẫn đến việc nhiều công trình đã ứng ra hàng chục tỷ đồng nhưng đến nay vẫn không hoàn ứng được vì không có khối lượng. Tại huyện miền núi Nam Trà My, do thiếu kiểm tra trong quá trình tổ chức thi công, và do chọn nhà thầu không bảo đảm năng lực thi công, cho nên hiện nay, nhiều tuyến đường thi công dở dang; thậm chí có công trình đã ngừng thi công từ lâu, không có khối lượng thanh toán đã làm cho số tiền ứng ra hàng chục tỷ đồng bị treo lơ lửng năm này sang năm khác. Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My Lê Ngọc Kích phân trần: Hiện tại, một số công trình trên địa bàn huyện, nhà thầu đã dừng thi công, hoặc thi công cầm chừng, cho nên không có khối lượng để thanh toán. Lãnh đạo huyện đã tổ chức nhiều cuộc họp và trực tiếp làm việc với các nhà thầu về thu hồi số vốn đã tạm ứng, nhưng hơn ba tháng qua, nhà thầu chỉ làm thủ tục hoàn ứng được bốn tỷ đồng, số còn lại đang bị bế tắc!

Không riêng gì các huyện miền núi: Nam Trà My, Đông Giang, Phước Sơn… mà ngay các địa phương, đơn vị ở đồng bằng cũng để xảy ra tình trạng tạm ứng vốn nhưng không thu hồi được. Tại Khu KTM Chu Lai, nhiều công trình đã tạm ứng vốn ra hàng chục, hàng trăm tỷ đồng, nhưng chậm triển khai thi công, cho nên không có khối lượng thanh toán để hoàn ứng tiền trả lại cho NSNN. Mới đây, KBNN Quảng Nam phối hợp với Ban quản lý các dự án đầu tư và xây dựng (thuộc Ban quản lý Khu KTM Chu Lai) tổ chức kiểm tra công trường các dự án do đơn vị này làm chủ đầu tư cho thấy tiến độ thi công quá chậm. Cụ thể, các dự án đường cứu hộ, cứu nạn đi qua các địa phương ven biển: Thăng Bình, Tam Kỳ, Núi Thành đã được khởi công từ tháng 3-2010 (từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ) do Tập đoàn Xuân Thành đảm nhận thi công (dự kiến hoàn thành vào tháng 3-2013).

Qua tiếp cận hiện trường và làm việc với lãnh đạo các địa phương, chúng tôi được biết, hiện dự án đường cứu hộ, cứu nạn tại huyện Thăng Bình chưa triển khai thi công; còn hai dự án đường cứu hộ, cứu nạn tại: Tam Kỳ và Núi Thành nhà thầu đang thi công, nhưng lực lượng thi công trên công trường quá mỏng, chưa tương xứng với quy mô dự án. Theo số liệu kiểm tra mới đây cho thấy, tổng giá trị khối lượng nhà thầu thi công tại hai dự án này mới thực hiện được khoảng 60 tỷ đồng, trong khi trước đó, chủ đầu tư đã ứng đến hơn 160 tỷ đồng… Và theo báo cáo của KBNN tỉnh, đến nay, chủ đầu tư đã tạm ứng cho Tập đoàn Xuân Thành số tiền hơn 330 tỷ đồng để thi công ba dự án đường cứu nạn, cứu hộ và Dự án Nạo vét thoát lũ khẩn cấp sông Trường Giang. Tuy nhiên, đã quá thời gian quy định, nhưng chủ đầu tư và nhà thầu chưa thực hiện nghiệm thu thanh toán khối lượng hoàn thành. Trong đó, hai dự án: Dự án Nạo vét thoát lũ khẩn cấp sông Trường Giang và dự án đường cứu hộ, cứu nạn tại huyện Thăng Bình chưa triển khai thi công, với tổng số vốn tạm ứng 170,169 tỷ đồng.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Đinh Văn Thu cho biết: Trước thực trạng nguồn vốn tạm ứng chậm thu hồi, thời gian qua, tỉnh đã chỉ đạo cho các cơ quan liên quan phối hợp các chủ đầu tư tiến hành rà soát và triển khai các biện pháp hoàn ứng vốn đầu tư. Để chấn chỉnh việc phát sinh tạm ứng, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, đơn vị thực hiện nghiêm chủ trương: “Có mặt bằng mới tạm ứng vốn thi công”; hạn chế bố trí vốn cho các chủ đầu tư, dự án có số dư tạm ứng quá thời gian quy định và có số dư lớn; tăng cường giám sát việc thi công sau khi phân bổ nhằm ngăn chặn nhà thầu chiếm dụng vốn NSNN; thực hiện cắt giảm, chuyển vốn đối với những dự án triển khai chậm. Trước mắt, UBND tỉnh giao Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, KBNN tỉnh tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng nguồn vốn ngân sách; đồng thời phối hợp với chủ đầu tư và nhà thầu tập trung tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thi công, nghiệm thu khối lượng hoàn thành để thanh toán, hoàn trả nguồn vốn tạm ứng đã quá thời gian quy định lại cho NSNN trước ngày 30-6-2012. Mặt khác, tới đây, tỉnh sẽ có biện pháp xử lý kiên quyết với các chủ đầu tư, nhà thầu, nhất là những cá nhân thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý để các nhà thầu chiếm dụng, gây thất thoát NSNN. Riêng đối với những đơn vị thi công cố tình không hoàn ứng vốn sẽ lập đầy đủ thủ tục và tiến hành xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật.

Theo Nhandan