Nâng cao trách nhiệm từ cơ sở

Kiểm tra huyết áp cho nhân dân tại Trạm Y tế xã Bắc Xa, huyện Đình Lập

Tiêu chí y tế có hai nội dung là tỷ lệ người dân tham gia các hình thức bảo hiểm y tế và y tế xã đạt chuẩn Quốc gia. Các tiêu chí này rất phức tạp. Phức tạp bởi theo Quyết định số 3447/QĐ-BYT ngày 22/9/2011 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã giai đoạn 2011-2020 có tới 10 tiêu chí và 50 chỉ tiêu. Tham chiếu trên địa bàn tỉnh, chưa xã nào đạt chuẩn về y tế theo Quyết định này. Thế nhưng trên thực tế, theo ông Hoàng Văn Tạo, Phó Giám đốc Sở Y tế thì hơn 70% các tiêu chí, chỉ tiêu trong Quyết định của Bộ trưởng Bộ Y tế không cần nhiều nguồn lực mà chủ yếu là công tác chuyên môn và sự quản lý, tham mưu từ cấp cơ sở. Về tổng quát, 10 tiêu chí này được đánh giá bằng cách chấm điểm. Tổng điểm là 100, nếu rà soát, đánh giá, xã nào đạt 90 điểm trở lên và không có tiêu chí nào bị “điểm liệt” (dưới 50% số điểm của tiêu chí) thì đạt chuẩn. Mới nghe có 10 tiêu chí và 50 chỉ tiêu, nhiều người đã thấy ngại. Nhưng nghiên cứu kỹ từng nội dung, thì thấy có rất nhiều nội dung mà các xã trên địa bàn tỉnh có thể đạt điểm tối đa. Ví như tiêu chí số 1 về chỉ đạo, điều hành và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tiêu chí này tối đa là 4 điểm có 2 chỉ tiêu. Chỉ tiêu thứ nhất là thành lập Ban chỉ đạo chăm sóc sức khỏe nhân dân, trong đó có lãnh đạo UBND xã làm trưởng ban, có sự tham gia của trạm y tế và các ban, ngành trong xã. Ban chỉ đạo có quy chế làm việc, kế hoạch hoạt động và giao ban định kỳ… Thực hiện đầy đủ nội dung này, xã đã có 2 điểm. Chỉ tiêu thứ 2 cũng rất dễ dàng với việc đưa công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân vào nghị quyết của đảng ủy và kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hàng năm của xã và có ít nhất 2/3 số đoàn thể chính trị xã hội tham gia vào thực hiện chăm sóc sức khỏe nhân dân và các chương trình y tế trên địa bàn. Như vậy chỉ cần Trạm y tế xã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền triển khai đầy đủ những yêu cầu này, tiêu chí số 1 đã đạt điểm tối đa.

Những nội dung được coi là khó như trước kia, thì nay cũng đã bắt đầu được tháo gỡ. Chẳng hạn như về danh mục thuốc, trước kia quy định trên 300 danh mục thuốc phải trang bị cho trạm y tế xã, phải đạt 70% số thuốc theo danh mục này thì mới đạt chuẩn. Nhưng hiện nay đã có quy định mới, theo Sở Y tế, các trạm cần chủ động xây dựng danh mục thuốc cần thiết đối với Trạm, số này có thể là 100 hay hơn phù hợp với nhu cầu thực tiễn và được cấp đạt 70% theo danh mục xây dựng là đạt. Đây cũng là tiêu chí không hề khó khăn, chủ yếu là phụ thuộc vào sự năng động trong công tác tham mưu của trạm y tế xã. Còn rất nhiều tiêu chí khác, với điều kiện của Lạng Sơn có thể triển khai dễ dàng và đạt điểm tối đa. Ông Hoàng Văn Tạo, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: khó khăn nhất, cần nhiều nguồn lực nhất là các tiêu chí về cơ sở vật chất, công trình phụ trợ, đặc biệt là khối nhà chính của trạm y tế xã. Thế nhưng đây chỉ là một trong rất nhiều tiêu chí nên nó không mang tính quyết định và nếu nghiên cứu kỹ thì các trạm y tế trên địa bàn tỉnh vẫn có thể vượt qua “điểm liệt” ở nội dung này. Chẳng hạn quy định về xây dựng các phòng chức năng, điểm tối đa là 2 điểm khi trạm y tế ở khu vực nông thôn có 10 phòng; khu vực thành thị hoặc ở gần bệnh viện ít nhất có 6 phòng. Tuy nhiên chỉ tiêu này có phần mở rộng là trạm y tế khu vực nông thôn có từ 7-9 phòng và thành thị có từ 4-5 phòng vẫn được 1 điểm. Đối với những Trạm y tế trên địa bàn đã có nguồn lực đầu tư thì chắc chắn đạt điểm tối đa. Nhưng những trạm chưa có điều kiện đầu tư cũng có thể nghiên cứu các phương án tiệm cận nhất để đạt 50% số điểm. Điều này có thể thực hiện được. Trong 10 tiêu chí và 50 chỉ tiêu để đạt chuẩn Quốc gia về y tế, điều dễ nhận thấy là có rất nhiều nội dung mà các trạm y tế xã trên địa bàn có thể đạt điểm tối đa. Những tiêu chí khó nhất cũng vẫn có thể chống được điểm liệt. Thế nhưng điều cần nhất là cấp cơ sở phải nghiên cứu rất kỹ từng nội dung để từ đó có sự tham mưu cần thiết, phù hợp. Trong cuộc kiểm tra xây dựng nông thôn của Ban chỉ đạo tỉnh tại xã Gia Cát, huyện Cao Lộc mới đây, về y tế, năm 2013 xã được 64,5 điểm. Có nghĩa là phấn đấu thêm 25,5 điểm là đủ điều kiện đạt chuẩn. Thế nhưng khi phân tích cụ thể bị mất điểm ở đâu, cần bổ sung những gì thì xã cũng chưa trả lời được. Tìm hiểu thêm thì ngay trong tiêu chí số 1, rất dễ đạt và ăn điểm như thành lập ban chỉ đạo chăm sóc sức khỏe nhân dân, có quy chế làm việc, giao ban định kỳ…, Gia Cát đã mất điểm đáng tiếc.

Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015 đã bắt đầu bước vào chặng đường về đích. Đây là lúc cần phải đánh giá, rà soát lại các tiêu chí để bổ sung, hoàn thiện. Từng nội dung cần nghiên cứu rất cụ thể để có hướng giải quyết hợp lý. Có những tiêu chí thoạt nghe rất phức tạp, nhưng đi sâu tìm hiểu thì không phải là không thực hiện được. Chính vì vậy vai trò tham mưu của tất cả các ban, ngành, đơn vị trên địa bàn cho Ban chỉ đạo, Ban quản lý xây dựng nông thôn mới cấp xã là rất cần thiết.