Nâng cao trách nhiệm cộng đồng

Để thực hiện được điều đó, vai trò của các cấp ủy, chính quyền, các tổ chức xã hội và cộng đồng giữ vai trò hết sức quan trọng trong thay đổi về nhận thức và hành động đối với công tác phòng, chống lao.

Những năm qua, được sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước, công tác phòng, chống lao quốc gia đã có nhiều nỗ lực và thành công bước đầu, góp phần thay đổi sự nhận thức, hành vi của người dân về bệnh lao. Mạng lưới chống lao trong toàn quốc được củng cố và phát triển; các phòng xét nghiệm trực khuẩn lao bảo đảm chất lượng theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới đã được hình thành và có đủ năng lực triển khai và áp dụng các kỹ thuật mới trong điều trị cho người bệnh.

Tuy nhiên, theo số liệu thống kê từ Chương trình Chống lao Quốc gia, Việt Nam hiện nay xếp thứ 12 trong số 22 nước có số bệnh nhân lao nhiều nhất thế giới, xếp thứ 14 trong số 27 nước có gánh nặng lao đa kháng thuốc cao trên toàn cầu. Số người mắc bệnh mới được phát hiện hằng năm là 200 nghìn trường hợp, trong đó có gần 30 nghìn người chết do lao. Công tác phòng, chống lao ở nước ta thời gian qua còn gặp rất nhiều khó khăn và thách thức như: Tình trạng đồng nhiễm lao/HIV và lao đa kháng thuốc có chiều hướng gia tăng, hiện có khoảng từ 5.000 đến 6.000 người (chiếm 2,7%). Đáng chú ý, tình trạng thiếu hụt về nguồn nhân lực trong công tác phòng, chống lao ở các cấp là rất lớn, ở một số địa phương xảy ra tình trạng người làm công tác phòng, chống lao đang “già đi” không có người thay thế, trong khi bệnh lao đang “trẻ lại”. Kinh phí dành cho công tác phòng, chống lao mới chỉ đáp ứng được một phần ba so với nhu cầu, nguồn kinh phí này chủ yếu được tài trợ từ các tổ chức quốc tế và đang có xu hướng giảm dần trong những năm gần đây.

Một vấn đề cũng cần hết sức quan tâm là hiện nay, một số lượng lớn người bệnh lao tìm kiếm dịch vụ khám ban đầu tại các cơ sở tư nhân và các bệnh viện ngoài hệ thống chống lao, cho nên việc báo cáo, theo dõi, quản lý, điều trị gặp rất nhiều khó khăn, nhất là đối với các nhóm người nghèo, nhóm phạm nhân ở các trại giam, nhóm nhiễm HIV… Bên cạnh đó, công tác truyền thông phòng, chống bệnh lao đối với cộng đồng chưa đủ mạnh do thiếu kinh phí, thiếu tài liệu; việc tuyên truyền vẫn còn nặng về hình thức và mang tính mùa vụ… Chính vì điều đó, sự thiếu hiểu biết về bệnh lao đối với người dân tại cộng đồng còn nhiều hạn chế. Có người vẫn cho rằng, bệnh lao là một bệnh di truyền, điều trị không khỏi, là bệnh của người nghèo, đói dẫn đến tình trạng xa lánh, kỳ thị đối với những người mắc bệnh lao tại cộng đồng.

Mục tiêu Chống lao quốc gia giai đoạn 2012 – 2015 và tầm nhìn 2020, xác định mục tiêu: Giảm 50% số người bệnh hiện mắc so với ước tính năm 2000; khống chế tỷ lệ người bệnh lao kháng đa thuốc bằng mức năm 2010, bằng cách phát hiện sớm ở tất cả các loại thể lao; duy trì tỷ lệ điều trị khỏi cao và tiến tới thanh toán bệnh lao ở Việt Nam vào năm 2030. Để thực hiện được mục tiêu đó, bên cạnh một số giải pháp mang tính chính sách và kỹ thuật như: Điều chỉnh một số chính sách như: cải cách quy định bảo hiểm y tế đối với khám, chữa bệnh lao, quy chế kê đơn điều trị bệnh lao; quy chế quản lý thuốc chống lao tại các nhà thuốc; tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn nhân lực cho công tác phòng, chống lao thời gian tới. Bên cạnh đó, công tác truyền thông giáo dục sức khỏe, có một vai trò hết sức quan trọng trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và cộng đồng trong công tác phòng, chống bệnh lao ở nước ta.

Để đạt được mục tiêu đề ra, ngoài các giải pháp mang tính chuyên môn, kỹ thuật của ngành y tế, thời gian tới, cần sự tham gia tích cực của các ban, ngành liên quan và cả cộng đồng. Đối với cấp ủy chính quyền tại các địa phương, cần phải xác định đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, đồng thời phải đưa công tác phòng, chống lao vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của địa phương hằng năm, cũng như có sự đầu tư thích đáng về nguồn nhân lực và kinh phí cho hoạt động này. Đối với các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội cần đưa nội dung phòng, chống lao trở thành một nội dung sinh hoạt thường xuyên trong hoạt động của mình bằng nhiều hình thức, nội dung phù hợp từng đối tượng cụ thể. Tăng cường công tác truyền thông tại cộng đồng, nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về bệnh lao, các biện pháp phòng, chống và từng bước xóa đi sự xa lánh, kỳ thị đối với những người mắc bệnh lao tại cộng đồng. Mỗi tổ chức, cá nhân cần nêu cao tinh thần, trách nhiệm, sự chia sẻ, sự giúp đỡ đối với những người bệnh lao, giúp họ có điều kiện được chăm sóc tốt hơn về sức khỏe, cũng như tinh thần, nhằm tránh sự mặc cảm, tự ti trong cuộc sống của họ. Đối với những bệnh nhân lao, cần tuyên truyền, vận động để họ coi việc điều trị khỏi bệnh lao cho bản thân mình, là trách nhiệm, là nghĩa vụ đối với gia đình và xã hội, không chỉ giúp họ sống khỏe để làm ra của cải vật chất cho bản thân, cho gia đình, mà còn góp phần xây dựng một xã hội không còn bệnh lao, không còn nghèo đói.