Nan giải việc xử lý rác thải nông thôn

LSO- Chất thải rắn (CTR) sinh hoạt khu vực nông thôn đang dần trở thành một vấn đề nổi cộm đối với tỉnh ta. Lượng CTR nông thôn phát sinh ngày càng nhiều, đa dạng về thành phần và tính chất độc hại. Hạn chế từ khâu thu gom cho tới xử lý đang khiến cho môi trường ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng.

Khó khăn trong việc thu gom

Hiện nay, lượng CTR sinh hoạt nông thôn phát sinh chiếm khoảng 55-60% trong tổng số lượng rác thải của toàn tỉnh. Việc thu gom CTR tại nông thôn chưa được coi trọng, nhiều thôn, xã, chưa có các đơn vị chuyên trách thu gom rác thải. Một số địa phương đã áp dụng các biện pháp thu gom rác thải sinh hoạt nhưng quy mô nhỏ, phần lớn người dân tự thành lập tổ thu gom với kinh phí hoạt động do nhân dân đóng góp; phương tiện thu gom còn rất thô sơ với các xe đẩy chuyên chở về những khu vực đầu làng hoặc các bãi rác tạm thời.

Theo thống kê chưa đầy đủ, chỉ có khoảng 50% số thôn của các xã có tổ thu gom rác thải sinh hoạt, tổ chức thu dọn định kỳ. Vấn đề đáng bàn là việc xử lý rác đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm. Hiện nay, tỷ lệ rác thải sinh hoạt thu gom được xử lý chỉ khoảng 45 – 55%. Hình thức xử lý chủ yếu là chôn lấp tại các bãi chôn lấp lộ thiên, một số nơi thỉnh thoảng đốt rác để tăng sức chứa cho bãi. Do tỷ lệ thu gom, xử lý chưa đáp ứng nhu cầu, nên vẫn còn tình trạng rác tràn ngập khắp nơi công cộng, ao, hồ..

Với đặc thù sản xuất nông, lâm nghiệp là chính nên lượng CTR lĩnh vực này trên toàn tỉnh cũng rất lớn, gồm chất thải từ chăn nuôi và lượng rơm rạ phát sinh, bao bì đóng gói, chai lọ đựng thuốc bảo vệ thực vật… cũng chưa được thu gom, xử lý. Đối với các trạm y tế xã chưa đạt chuẩn thì phần lớn các lò đốt thủ công đều đã cũ, hỏng. Điều này dẫn tới rác được chôn lấp hoặc thải trực tiếp ra các bãi đất hoang gây ô nhiễm môi trường nông thôn.

Người dân xã Xuân Mai (Văn Quan) thu gom rác thải

Nhân rộng mô hình bảo vệ môi trường

Để thu gom, xử lý CTR khu vực nông thôn, các xã đã triển khai một số giải pháp thu gom, xử lý CTR. Xã Hoàng Văn Thụ (Văn Lãng) tiến hành hợp đồng với Hợp tác xã vệ sinh môi trường Tiến Hòa (ở Đồng Đăng- Cao Lộc) để thực hiện thu gom, vận chuyển rác thải về bãi tập kết. Xã Quỳnh Sơn (Bắc Sơn) đặt các thùng đựng rác ở giữa các cánh đồng để bà con thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật vào đó.

Xã Vạn Linh (Chi Lăng) thành lập tổ thu gom, xử lý rác thải ở khu vực chợ đầu mối trên địa bàn xã. Ông Lâm Văn Thỏ, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Linh cho biết: Vạn Linh là xã đông dân và có chợ – nơi giao lưu buôn bán của 7 xã trong khu vực núi đá, vì vậy, lượng rác thải là khá nhiều, nếu không có giải pháp thu gom hợp lý sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường. Do đó, những năm qua, xã đã thành lập tổ thu gom rác, vận chuyển rác sau mỗi phiên chợ. Ở các khu dân cư, xã tích cực phối hợp với cơ quan, đoàn thể huyện vận động, hỗ trợ bà con xây “hố rác gia đình”, di dời chuồng trại hợp vệ sinh, xây nhà vệ sinh cải tiến. Hiện nay, khoảng 80% hộ dân có “hố rác gia đình”. Xã cơ bản đã thực hiện được 70% các chỉ tiêu về tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Ông Nguyễn Đình Duyệt, Phó Giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường cho biết: Hiện nay, hình thức thu gom, xử lý rác thải chủ yếu bằng cách chôn lấp, đây chỉ là giải pháp tạm thời. Về lâu dài, rất cần có các nhà máy xử lý rác thải tập trung. Và muốn xử lý được rác thì trước hết phải thu gom và phân loại được từng loại rác. Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần bố trí nguồn lực để xây dựng các điểm xử lý với quy mô nhỏ cho các xã nông thôn.

Trong xây dựng nông thôn mới, môi trường là một tiêu chí quan trọng cần được đảm bảo. Bởi vậy, cùng với việc tham gia hướng dẫn thực hiện tiêu chí môi trường ở các xã, Sở Tài Nguyên và Môi trường đang triển khai quy hoạch CTR tỉnh Lạng Sơn đến năm 2015, định hướng đến năm 2020. Theo đó chú trọng đến việc quy hoạch, xây dựng các điểm tập kết CTR, trung chuyển đảm bảo đến năm 2020 đạt 70% ở khu dân cư, lựa chọn mô hình thu gom, xử lý rác thải phù hợp…

Bên cạnh đó, để cải thiện môi trường tại khu vực nông thôn bền vững cần tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân. Đẩy mạnh thực hiện nếp sống văn minh, tiến hành phân loại rác thải ngay tại gia đình. Đồng thời nhân rộng các mô hình bảo vệ môi trường để việc giữ gìn môi trường xuất phát từ chính ý thức của người dân.

Bài, ảnh: HỒ XUÂN HƯƠNG