Nam Ðịnh đưa công nghiệp dệt may về nông thôn

Từ khi Công ty cổ phần may Nam Định đầu tư xây dựng bốn xưởng sản xuất lớn trên cụm công nghiệp thị trấn Xuân Trường, huyện Xuân Trường, cô gái người gốc làng Hành Thiện, Vũ Thị Nga thấm thoát đã có bốn năm gắn bó với công việc mình theo đuổi. Nga kể với chúng tôi, nhà có sáu anh chị em, ba, mẹ quanh năm gắn với mấy sào ruộng. Học xong THPT, cô quyết định lên thành phố học nghề rồi xin vào làm công nhân trong một công ty may nước ngoài ở khu công nghiệp Hòa Xá, ngoại thành Nam Định. So với các cơ sở dệt may khác trên địa bàn, mức lương Nga nhận hằng tháng gần 2,2 triệu đồng cũng khá cao và ổn định. Nhưng cũng chỉ bám trụ được hơn một năm, cô quyết định bỏ việc, trở về quê. Không phải công ty không có đơn hàng và việc làm cho công nhân, mà thực tế số tiền lương này nếu rải đều chi cho việc thuê nhà trọ, tiền điện, nước sinh hoạt, rồi ăn uống hằng ngày và xăng xe đi lại mỗi khi về nhà cũng làm “hầu bao” mà Nga dành dụm chẳng còn là bao! Bây giờ, có công việc ổn định, chi phí sinh hoạt không phát sinh, được ăn cơm nhà, cho dù mức lương chỉ khoảng 1,8 triệu đồng/tháng, nhưng với người dân thôn quê như Nga, đó là điều mơ ước!

“Đưa công nghiệp dệt may về nông thôn, đây là xu thế tất yếu trong quá trình phát triển”. – Tôi vẫn còn nhớ câu nói chắc nịch của Phó Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư Hải Đường, Vũ Đức Hải. Tháng 12-2010, doanh nghiệp này đầu tư xây dựng nhà máy may công nghiệp quy mô 500 lao động tại xã nông thôn mới Hải Đường (Hải Hậu). Giải thích vì sao lại đầu tư về địa bàn nông thôn, Phó Giám đốc Hải đưa ra quan điểm: Đặc điểm của may công nghiệp là sử dụng nhiều lao động, đặc biệt là lao động nữ. Do vậy, trong các khu công nghiệp hiện nay, các nhà máy có quy mô hàng chục nghìn công nhân đều phải sử dụng lao động di cư từ nông thôn ra thành thị. Một vấn đề lớn đặt ra là đời sống của người lao động khi ra thành phố làm việc gặp rất nhiều khó khăn phát sinh, từ chi phí thuê nhà ở, chi phí sinh hoạt, đi lại tăng cao cộng với nhiều rủi ro khi phụ nữ phải sống xa nhà. Sau một năm làm việc, thu nhập tích lũy của họ không được bao nhiêu. Với những khó khăn như vậy, lao động nông thôn đang có xu hướng muốn quay trở về quê làm việc và họ thật sự có nhu cầu, mong muốn được làm việc trên chính mảnh đất mình sinh ra! Từ thực tiễn đó, những doanh nghiệp dệt may như Công ty Hải Đường ý thức được rằng, phát triển sản xuất tại nông thôn sẽ giải quyết được cơ bản những khó khăn cho người lao động và cũng giải quyết được nhu cầu thiếu hụt lao động của doanh nghiệp hiện nay.

Theo thống kê, đã có hơn 50 doanh nghiệp dệt may trong, ngoài tỉnh và nước ngoài đầu tư xây dựng nhà xưởng, gắn bó lâu dài với địa bàn nông thôn. Doanh nghiệp nhỏ cũng thu hút từ 300 đến 500 lao động, còn phát triển quy mô lớn như Công ty cổ phần may Sông Hồng đang tạo việc làm cho gần hai nghìn lao động nông thôn huyện Xuân Trường. Trong năm 2012, Công ty này sẽ đưa vào hoạt động khu sản xuất mới tại cụm công nghiệp xã Hải Phương (Hải Hậu). Tổng mức đầu tư gần 300 tỷ đồng và dự kiến thu hút thêm hai nghìn lao động nông thôn nữa! Chủ tịch HĐQT công ty Bùi Đức Thịnh, cho biết: “Kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng cho nông thôn là đi từ ngoài đồng về làng, còn chúng tôi sẽ đi từ các thành viên trong từng gia đình đến từng làng, xóm, từng cụm dân cư! Chúng tôi đang xây dựng kế hoạch lấy vị trí công ty ở Xuân Trường, Hải Hậu làm tâm điểm trong bán kính 10 km với khoảng mười xã để cung cấp nguồn nhân công chủ yếu cho công ty. Với mức thu nhập hơn 100 tỷ đồng mỗi năm cho lao động nông thôn ở mỗi khu vực, sau mười năm đã có hàng nghìn tỷ đồng tập trung ở các khu dân cư đó, như thế có thể hình dung mức sống vật chất, văn hóa ở từng gia đình nông thôn sẽ được cải thiện và nâng cao như thế nào!”.

Theo Phó Giám đốc Sở Công thương Nam Định Trần Quốc Hùng, việc đưa công nghiệp dệt may về nông thôn có nhiều thuận lợi căn bản. Trước hết, giảm nhẹ gánh nặng xã hội cho các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động, nhất là những doanh nghiệp ngành may phải sử dụng nhiều nhân công nhưng thu nhập thấp. Thứ hai, không phải lo vấn đề nhà ở cho người lao động và cuối cùng là giảm nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội ở địa phương. Đối với các huyện, xã có cơ sở công nghiệp dệt may đứng chân, chắc chắn sẽ giải quyết triệt để việc làm cho lao động nông thôn, tăng giá trị sản xuất công nghiệp cho địa phương và đồng thời thay đổi diện mạo cả một vùng quê. Suy cho cùng, người dân nông thôn được hưởng lợi nhiều nhất vì được làm gần nhà, có thêm thu nhập và cái được lớn hơn là không thiếu thốn tình cảm gia đình. Cũng theo ông Hùng, những năm qua UBND tỉnh Nam Định ban hành nhiều cơ chế thông thoáng, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư về địa bàn nông thôn. Theo đó, nếu đầu tư về cụm công nghiệp huyện, doanh nghiệp được hỗ trợ 50% vốn xây dựng hạ tầng kỹ thuật (tương đương bảy tỷ đồng); sau khi hết thời hạn miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của Nhà nước, còn được ngân sách tỉnh hỗ trợ lại 30% số tiền thuê đất thực nộp vào ngân sách Nhà nước trong bốn năm tiếp theo. Đối với doanh nghiệp di dời ra khỏi đô thị được miễn thuế hai năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế, trong hai năm tiếp theo được giảm 20% số thuế phải nộp. Các doanh nghiệp đầu tư sản xuất ngoài cụm công nghiệp cũng được tỉnh hỗ trợ đào tạo lao động, hỗ trợ làm đường giao thông đến chân hàng rào của doanh nghiệp và hỗ trợ quảng cáo sản phẩm trên phương tiện thông tin đại chúng ở địa phương.

Với cơ chế “trải thảm đỏ” thu hút đầu tư, trong hơn năm năm qua, Nam Định đưa công nghiệp dệt may về nông thôn bước đầu giải quyết được bài toán thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn, phù hợp chủ trương “ly nông, không ly hương”. Nhưng để phát triển hơn nữa các doanh nghiệp dệt may và cả các làng dệt truyền thống ở khu vực nông thôn, trước mắt tỉnh Nam Định cần xây dựng và cải thiện các điều kiện để phục vụ sản xuất công nghiệp như giao thông, dịch vụ hỗ trợ, vận tải, điện, nước. Nhưng lo lắng hơn cả khi doanh nghiệp đầu tư về nông thôn lại chính là yếu tố con người, vì sản xuất công nghiệp cần một lực lượng công nhân có tay nghề, có tác phong công nghiệp, một đội ngũ cán bộ có trình độ kỹ thuật và trình độ quản lý cao, trong khi lực lượng này ở nông thôn lại rất hiếm! Bên cạnh đó, các doanh nghiệp mong đợi có những cơ chế thông thoáng hơn để có thể phản ứng nhanh trước những thay đổi của thị trường. Đây chính là những thách thức không nhỏ đối với chính quyền địa phương trong bối cảnh kinh tế trong nước và thị trường thế giới còn nhiều biến động.