Mỹ thúc đẩy kiểm soát toàn bộ khoáng sản Ukraine trong yêu cầu mới?

Mỹ đang tìm cách kiểm soát toàn bộ tài sản khoáng sản và năng lượng quý hiếm của Ukraine - bao gồm cả dầu khí - trong các đề xuất mới gửi tới Kiev.

Theo Independent, các đề xuất mới nhất của ông Trump vượt xa thỏa thuận khoáng sản từng thất bại vào tháng 2 khi hai nhà lãnh đạo Mỹ - Ukraine tranh cãi gay gắt tại Nhà Trắng.

Một số hãng tin đưa tin hôm 27/3, rằng đề xuất mới muốn Mỹ nhận được tất cả "tiền bản quyền" từ các tài sản khoáng sản và năng lượng của Ukraine, cho đến khi Kiev trả hết ít nhất 100 tỷ USD nợ chiến tranh và chỉ trao cho Kiev 50% sau đó - trong khi không đưa ra bất kỳ đảm bảo nào về an ninh để đổi lại.

Hơn nữa, đề xuất cũng trao cho Mỹ quyền phủ quyết đối với bất kỳ giao dịch bán tài nguyên nào của Ukraine cho các quốc gia khác, có khả năng chặn mọi con đường trong tương lai để Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu.

Lãi suất 4%

Một quan chức Kiev chỉ trích gay gắt đề xuất này với tờ Financial Times, gọi là "cướp bóc", trong khi Alan Riley, một chuyên gia về luật năng lượng tại Hội đồng Đại Tây Dương, nói với The Telegraph:"Tôi chưa bao giờ thấy điều gì giống như vậy trước đây... Tôi phải tự hỏi liệu ý định thực sự của họ có phải là buộc ông Zelensky phải từ chối không".

Theo các đề xuất mới nhất, tất cả các tài sản khoáng sản và năng lượng của Ukraine - và cơ sở hạ tầng liên quan, chẳng hạn như cảng, đường sắt, đường bộ và cơ sở sản xuất - sẽ được đặt dưới sự kiểm soát của Quỹ đầu tư tái thiết Mỹ-Ukraine mới, có trụ sở tại Delaware (Mỹ).

Ba trong số năm thành viên hội đồng quản trị của quỹ mới sẽ được Mỹ lựa chọn, trao cho Washington toàn quyền phủ quyết đối với việc bán tài nguyên cho bất kỳ bên thứ ba nào.

Mỹ sẽ nhận được tất cả "tiền bản quyền" từ quỹ cho đến khi Ukraine trả hết ít nhất 100 tỷ USD nợ chiến tranh, cộng với 4% lãi suất, sau thời điểm đó, Kiev cũng sẽ chỉ nhận được 50% tiền bản quyền.

Theo Bloomberg, Washington sẽ nhận được "quyền chào hàng đầu tiên" đối với các khoản đầu tư vào tất cả các dự án cơ sở hạ tầng và tài nguyên thiên nhiên, trong khi Ukraine sẽ không được can thiệp vào hoạt động quản lý hàng ngày của quỹ.

Theo FT, lợi nhuận từ quỹ sẽ được chuyển đổi trực tiếp thành ngoại tệ, Ukraine phải chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp chậm trễ hoặc tranh chấp.

Đề xuất đáp trả

Ba quan chức cấp cao của Ukraine nói với FT rằng thỏa thuận khó có thể được ký vào tuần tới, trái ngược với tuyên bố của Washington. Một quan chức nói rằng Kiev đã tuyển nhóm cố vấn pháp lý để giúp xem xét tài liệu - được cho là chuyển đến Ukraine vào cuối tuần trước - và chuẩn bị một đề xuất đáp trả.

Chuyên gia Riley mô tả đây như một "văn bản tịch thu": "Mỹ không đưa ra bất cứ điều gì. Người Mỹ có thể bỏ đi, người Ukraine thì không. Tôi chưa bao giờ thấy điều gì giống như vậy trước đây".

Lưu ý rằng các đề xuất mới "không tương thích với tư cách thành viên EU", chuyên gia nói thêm: "Có lẽ đó là một phần mục đích".

Sau cuộc họp của các đồng minh châu Âu của Ukraine tại Paris, ông Zelensky cho biết Mỹ "liên tục" thay đổi các điều khoản thỏa thuận khoáng sản được đề xuất với Ukraine - nhưng nói thêm rằng ông không muốn Washington nghĩ Kiev phản đối thỏa thuận này. "Chúng tôi ủng hộ hợp tác, không muốn đưa ra tín hiệu nào có thể thúc đẩy Mỹ ngừng viện trợ cho Ukraine".

Ông Zelensky đồng thời nhấn mạnh đến áp lực mà Washington đang gây ra đối với một đồng minh đang bị mắc kẹt trong cuộc chiến tranh sinh tồn.

Trong khi Mỹ cho biết Nga và Ukraine đồng ý ngừng bắn ở biển Đen và các cơ sở năng lượng, các bên vẫn cáo buộc nhau tiếp tục tấn công.

Đồng thời, Washington được cho là đang đàm phán với điện Kremlin về kế hoạch khôi phục khí đốt của Nga cho châu Âu qua Ukraine, và sau đó thông qua đường ống Nord Stream (Dòng chảy phương Bắc), đồng thời trao một phần lớn cổ phần cho các công ty Mỹ.