Mỹ - Israel trong nỗ lực thu hẹp sự khác biệt

Trao đổi với báo giới trước khi cất cánh sang Mỹ từ sân bay quốc tế Ben Gurion, Tổng thống Reuven Rivlin cho biết: “Tôi sẽ khởi hành lần cuối cùng với tư cách là tổng thống và thay mặt Nhà nước Israel trong chuyến thăm từ biệt tới Mỹ-quốc gia đồng minh và người bạn thân thiết nhất của Israel trên thế giới”.

Tổng thống Reuven Rivlin cũng tiết lộ trong chuyến thăm này, ngoài Tổng thống Joe Biden, ông dự kiến có cuộc gặp với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và một số quan chức của cả hai Đảng Dân chủ và Cộng hòa. Ngoài ra, ông sẽ có các cuộc họp tại Liên hợp quốc để thảo luận về những vấn đề khu vực và gặp gỡ cộng đồng người Do Thái tại Mỹ.

Ông Joe Biden khi còn là Phó tổng thống Mỹ từng gặp Tổng thống Israel Reuven Rivlin tại Jerusalem. Nguồn: AP

Không lạ gì khi giới truyền thông nhận định chuyến thăm của Tổng thống Reuven Rivlin sẽ nhấn mạnh quan hệ đối tác lâu dài giữa Mỹ và Israel cũng như các quan hệ sâu đậm giữa chính phủ và người dân hai nước. Thế nhưng, bên cạnh những điểm chung, cần phải thẳng thắn thừa nhận rằng giữa Mỹ và Israel vẫn tồn tại những quan điểm khác biệt. Một trong số đó là việc Israel phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).

Ngay từ trước khi cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Reuven Rivlin diễn ra, giới phân tích đã có thể dự đoán được nội dung nghị sự trong cuộc gặp sẽ xoay quanh nỗ lực của Mỹ tái tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran cũng như việc Israel thành lập chính phủ mới.

Nội dung này cũng từng được Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken trao đổi với người đồng cấp Israel-Yair Lapid trong cuộc gặp diễn ra ngày 27-6 tại Rome. Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai quan chức ngoại giao kể từ khi chính phủ mới của Israel tuyên thệ nhậm chức cách đây hai tuần.

Phát biểu trong cuộc gặp, Ngoại trưởng Israel Yair Lapib cho rằng, hai bên có những sai lầm đã phạm phải trong một vài năm qua, ám chỉ đến liên minh giữa cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu với Đảng Cộng hòa của Mỹ. Ngoại trưởng Yair Lapib cam kết sẽ sửa chữa “những sai lầm” với Mỹ: “Ngoại trưởng Antony Blinken và tôi đại diện cho các chính quyền mới. Chúng tôi cũng đại diện cho một truyền thống hữu nghị và hợp tác chặt chẽ rất lâu dài và bền chặt. Tuy nhiên, trong vài năm qua, hai bên đã mắc phải sai lầm. Lập trường lưỡng đảng của Israel đã bị tổn thương. Chúng ta sẽ cùng nhau sửa chữa những sai lầm đó”.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Antony Blinken lưu ý rằng, mặc dù là hai chính phủ mới nhưng “nền tảng mà hai bên đang làm việc là một trong những mối quan hệ đối tác lâu đời”. Theo ông Blinken, đây là cơ sở để hai bên làm việc trên một loạt vấn đề trong đó có cả việc xử lý mối quan hệ giữa Israel và Palestine.

Tại đây, Ngoại trưởng Antony Blinken đã tuyên bố Mỹ ủng hộ các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ của Israel với các nước Trung Đông, song đây không thể là sự thay thế cho việc tham gia của Israel trong những vấn đề với người Palestine.

Theo các nhà phân tích, cuộc gặp giữa ngoại trưởng hai nước nhằm cố gắng thu hẹp những điểm khác biệt giữa hai bên, đặc biệt dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden, Mỹ đang có chính sách “ngoại giao im lặng” đối với Israel. Hiện chính quyền của Tổng thống Joe Biden ủng hộ nối lại đối thoại giữa Israel và Palestine, nối lại hỗ trợ kinh tế và an ninh cho người Palestine mà chính quyền tiền nhiệm đã dừng lại. Ngoài ra, chính quyền của Tổng thống Joe Biden cũng ưu tiên đưa Mỹ trở lại thỏa thuận hạt nhân Iran-vốn được coi là thành tựu nổi bật của chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama, còn phía Israel công khai phản đối vấn đề này.

Việc Israel có nhà lãnh đạo mới và sự thay đổi quan điểm đáng kể trong vấn đề Trung Đông của chính quyền Tổng thống Joe Biden khiến hai đồng minh cần phải có những bước “cài đặt” lại quan hệ một cách khéo léo. Chuyến thăm của Tổng thống Reuven Rivlin được cho là sẽ tạo bước đệm thuận lợi cho tiến trình này.