Một “Dế mèn phiêu lưu ký” khác biệt

Có thể coi “Dế mèn phiêu lưu ký” là một trong những tác phẩm đặc biệt nhất của văn học Việt Nam, khi tính đến nay đã có rất nhiều ấn bản đặc biệt của bộ sách này ra đời. Mới đây, độc giả yêu mến “dế mèn” lại một lần nữa được thưởng thức cuộc phiêu lưu của chú dế lừng danh qua ấn phẩm mới với những bức tranh minh họa hoàn toàn khác biệt của nữ họa sĩ trẻ Đậu Đũa.

Đây là tác phẩm ra đời nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà văn Tô Hoài (27-9-1920), do Nhà xuất bản (NXB) Kim Đồng ấn hành.

“Dế mèn phiêu lưu ký” là tác phẩm đầu tay viết cho thiếu nhi của nhà văn Tô Hoài, và cũng là tác phẩm quan trọng đánh dấu sự nghiệp sáng tác của ông. Không chỉ là cuốn sách văn học thiếu nhi nổi tiếng nhất Việt Nam, được đọc từ thế hệ này qua thế hệ khác, mà “Dế mèn phiêu lưu ký” cũng là tác phẩm được tái bản nhiều nhất, có nhiều ấn bản đặc biệt nhất. Cuốn sách cũng từng được trích giảng trong giáo dục phổ thông và được phổ biến rộng rãi, đến mức gần như nhà nào cũng phải có một cuốn trong tủ sách.

Tính đến nay, NXB Kim Đồng đã có một bộ sưu tập dày dặn về các ấn bản tác phẩm này. “Dế mèn phiêu lưu ký” với rất nhiều lần tái bản, trong đó có hai ấn bản đặc biệt với minh họa của họa sĩ Ngô Mạnh Lân và minh họa của họa sĩ Tạ Huy Long. Tháng 9 năm nay, một ấn bản đặc biệt khác lại đến với bạn đọc, qua những trang vẽ khác lạ của họa sĩ trẻ Đậu Đũa (Đậu Thị Ngọc Vinh), với những hình dung đầy mới mẻ và trẻ trung về chàng dế và các bạn…

Đậu Đũa là nữ họa sĩ đầu tiên tham gia vẽ tranh minh họa cho “Dế mèn”. Ít ai biết được, cô gái trẻ này đã mất tới hơn sáu năm để hoàn thành bộ tranh minh họa của mình. Đậu Đũa cho biết, vẽ tranh minh họa phải tập trung, mà do đặc thù công việc không chỉ làm mỗi việc vẽ tranh minh họa cho nên cô cũng bị phân tán thời gian.

Nữ họa sĩ cho biết, ý tưởng về những nhân vật trong bộ truyện đã được hình thành trong cô từ khi tốt nghiệp. Với câu chuyện có sẵn, những nhân vật quen thuộc gắn bó từ tuổi thơ, cô dễ dàng tìm cảm hứng để vẽ lại câu chuyện trong hình dung của mình sao cho phù hợp với bố cục. Tuy nhiên, với Đậu Đũa, khó nhất là lựa chọn một phong cách. Phải làm sao để khác hoàn toàn với phong cách của các họa sĩ đi trước, phải hiện đại, trẻ trung nhưng vẫn ra được chất “dế mèn”.

100 bức tranh minh họa màu nước vẽ tay, xuất phát từ đồ án tốt nghiệp của Đậu Đũa đã mang đến một cái nhìn hoàn toàn mới mẻ cho “Dế mèn”. Nữ họa sĩ trẻ của thế hệ 9x đã vẽ chàng dế bằng con mắt của những cô bé cậu bé thời hiện đại. Cô hoàn toàn thoát khỏi tạo hình Dế Mèn của các thế hệ họa sĩ đi trước. Đậu Đũa cho biết, các nhân vật trong “Dế mèn phiêu lưu ký” được vẽ với phong cách “hơi Tây một chút”, với những bộ Âu phục thời trang lịch lãm. Tạo hình này không chỉ làm nên sự mới mẻ với những ai đã biết đến “Dế mèn phiêu lưu ký” mà còn tạo sự gần gũi với độc giả đương đại chưa từng đọc tác phẩm này. Họa sĩ đã tạo nên một thế giới sắc màu ngọt ngào quyến rũ, vừa xa lạ bí ẩn, vừa kích thích trí tưởng tượng và khát khao cất bước phiêu lưu.

Đậu Đũa đã bắt được tinh thần “Đi khắp thế giới kết anh em” của “Dế mèn phiêu lưu ký”. Ấn bản mới này đem đến cho chàng dế mèn hình ảnh một “công dân toàn cầu”. Mọi hình ảnh đều vừa thực, vừa thoát khỏi khuôn mẫu tả thực. Dế Mèn, Dế Trũi, Cào Cào, Bọ Muỗm… không còn là những côn trùng, mà thực sự là những nhân vật hóa trang kể những câu chuyện của thế giới con người.