Mở rộng cánh cửa hợp tác Jordan - Syria

Quốc vương Jordan Abdullah vừa có cuộc điện đàm với Tổng thống Syria Bashar al-Assad, lần đầu kể từ khi xung đột bùng phát tại Syria cách đây mười năm. Ðây là bước đi mới nhất làm tan băng trong mối quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng vốn có nhiều bất đồng sâu sắc.

Mối quan hệ giữa hai nước căng thẳng khi Jordan ủng hộ phe đối lập Syria, lực lượng từng kiểm soát miền nam Syria cho đến khi quân đội chính phủ phát động đợt tấn công hồi năm 2018 dưới sự yểm trợ của Nga. Jordan từng là đồng minh thân cận của Mỹ trong các động thái can thiệp của phương Tây vào Syria. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hai bên đang thúc đẩy tiến trình bình thường hóa quan hệ.

Tại cuộc điện đàm với Tổng thống Syria, Quốc vương Abdullah khẳng định, Jordan ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ của Syria, các nỗ lực bảo vệ chủ quyền và ổn định của quốc gia láng giềng phía bắc. Bộ trưởng Quốc phòng Syria đã thăm Jordan để thảo luận về hợp tác an ninh biên giới giữa hai nước. Jordan mở cửa hoàn toàn một cửa khẩu với Syria để thúc đẩy đầu tư và giao thương, đồng thời thông báo sẽ cho phép hãng hàng không nhà nước Royal Jordanian nối lại các chuyến bay thẳng tới Syria sau nhiều năm gián đoạn.

Việc Jordan mở lại hoàn toàn cửa khẩu Jaber nối với Syria nhằm thúc đẩy trao đổi thương mại, giúp cải thiện nền kinh tế đang chật vật của hai nước sau khi các nước Arab thúc đẩy khôi phục quan hệ với Syria. Thời điểm trước cuộc chiến ở Syria năm 2011, cửa khẩu Nasib (phía Syria) nối với Jaber (phía Jordan) là tuyến vận tải hàng hóa quan trọng, với hàng trăm xe tải lưu thông mỗi ngày kết nối thương mại giữa châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ và vùng Vịnh. Gần đây, Jordan hối thúc Mỹ nới lỏng các biện pháp trừng phạt Syria để tạo điều kiện cho thương mại phát triển. Nước này cùng với Liban, Syria và Ai Cập đã đạt thỏa thuận, theo đó sử dụng một đường ống được xây dựng cách đây 20 năm trong một dự án hợp tác giữa các nước Arab để vận chuyển khí đốt tự nhiên từ Ai Cập đến Liban qua Syria.

Sau hội nghị cấp bộ trưởng giữa hai bên vào cuối tháng 9 vừa qua, Jordan và Syria đã quyết định tăng cường hợp tác trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là về năng lượng, nước và nông nghiệp. Hai bên cũng thảo luận biện pháp hỗ trợ hoạt động đi lại của người dân và hàng hóa giữa hai nước. Jordan và Syria đồng ý tái kích hoạt tuyến đường dây tải điện nối hai nước, tập trung vào khôi phục lưới điện tại Syria.

Với hy vọng khôi phục các thỏa thuận thương mại và hồi sinh tuyến đường thương mại giàu tiềm năng, cánh cửa hợp tác giữa Syria và Jordan đã rộng mở sau mười năm gián đoạn.