Minh bạch trong quản lý trang thiết bị y tế

Trang thiết bị y tế (TTBYT) là yếu tố quan trọng, quyết định hiệu quả, chất lượng của công tác y tế, hỗ trợ người thầy thuốc trong chẩn đoán và điều trị cho người bệnh. Sau một số vụ việc TTBYT bị thổi giá, đội giá, Bộ Y tế đang tập trung triển khai nhiều giải pháp siết chặt quản lý loại hàng hóa đặc biệt này tại Việt Nam, trong đó có công khai, minh bạch cả về giá cả và chất lượng sản phẩm.

Đến nay, Nghị định số 36/2016/NÐ-CP là văn bản được ban hành nhằm quản lý thống nhất hầu như toàn bộ các vấn đề liên quan TTBYT từ khâu sản xuất; thử nghiệm lâm sàng; lưu hành; truy xuất nguồn gốc xuất xứ; mua bán; kiểm định; xuất khẩu, nhập khẩu; thông tin quảng cáo… Ðây cũng là khung pháp lý giúp các nhà quản lý, các bệnh viện, đơn vị y tế, doanh nghiệp nắm rõ các quy định, xác định rõ quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ khi tham gia hoạt động trong lĩnh vực TTBYT: bảo đảm chất lượng, hiệu quả đầu tư và tăng cường quản lý, khai thác sử dụng trang thiết bị y tế, góp phần nâng cao chất lượng các dịch vụ y tế, nâng cao chất lượng chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Ðể giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tra cứu các thông tin, Bộ Y tế vừa chính thức khai trương Cổng công khai y tế, thực hiện công khai thông tin năm lĩnh vực: dược và mỹ phẩm; trang thiết bị y tế; an toàn thực phẩm; khám và chữa bệnh; hành chính công. Ðối với lĩnh vực TTBYT sẽ được công khai giá thầu, giá niêm yết của các thiết bị y tế, vật tư y tế và sinh phẩm hóa chất cũng như những cấu hình, tính năng, tác dụng của từng loại TTBYT. Ðây là lần đầu giá bán trang thiết bị, vật tư y tế được công khai. Việc công khai giá sẽ giúp khắc phục những bất cập trong công tác quản lý, mua sắm, sử dụng TTBYT tại các cơ sở y tế. Mặt khác giúp các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thực hiện đúng quy định về việc thẩm định giá; là cơ sở dữ liệu để việc tra cứu, tham khảo về giá thị trường; tạo sự cạnh tranh lành mạnh, hạn chế sự chênh lệch về giá bán giữa các đơn vị, địa phương.

Mặc dù TTBYT không thuộc danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá, nhưng Bộ Y tế xác định việc thực hiện việc công khai giá và các yếu tố cấu thành giá sản phẩm là cần thiết; là cơ sở cho các cơ sở y tế tham khảo trước khi quyết định việc mua sắm TTBYT phục vụ công tác khám, chữa bệnh. Việc công khai, minh bạch giá niêm yết TTBYT sẽ giúp cho các đơn vị, cơ sở y tế thực hiện đầu tư mua sắm được đúng chủng loại, đúng giá trị và đáp ứng yêu cầu chuyên môn, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh lành mạnh của thị trường TTBYT.

Ðến nay, Bộ Y tế xây dựng hệ thống phần mềm hỗ trợ việc công khai giá, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh TTBYT sẽ đăng ký và được cấp tài khoản để tự thực hiện và chịu trách nhiệm quản lý các thông tin đăng công khai trên Cổng công khai y tế. TTBYT khi công khai được chia thành ba nhóm: Thiết bị y tế (gồm 14 nhóm với hơn 200 tên chung); vật tư y tế (gồm 10 nhóm với hơn 11 nghìn tên vật tư y tế); TTBYT chẩn đoán in vitro (gồm 16 nhóm với hơn 3.000 tên chung). Ðến nay đã có tổng số gần 17 nghìn TTBYT đã công khai trên cổng công khai giá, gồm: 2.157 TTBYT; 11.758 vật tư y tế và 2.748 TTBYT chẩn đoán in vitro.

Bộ Y tế cũng đang tiếp tục yêu cầu các hãng (hoặc đơn vị được hãng ủy quyền hợp lệ) thực hiện nghiêm việc niêm yết giá theo quy định của Luật Giá. Trong giai đoạn tiếp theo, trên cơ sở rút kinh nghiệm từ quá trình triển khai, sẽ cập nhật nâng cấp tính năng phần mềm và ban hành các văn bản pháp quy, giúp cho thị trường TTBYT ngày càng minh bạch, nâng cao tính cạnh tranh lành mạnh, khắc phục được những tiêu cực, những vụ việc đáng tiếc như đã xảy ra tại một số nơi thời gian vừa qua.

Theo Vụ trưởng Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) Nguyễn Minh Tuấn, để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cần sự tham gia tích cực, vào cuộc của các bên, trong đó có vai trò của “bốn nhà”. Nhà cung cấp có trách nhiệm công khai giá và các thông tin liên quan của các TTBYT mình kinh doanh, sản xuất, nhập khẩu; bảo đảm giá cả và chất lượng như cam kết. Nhà sử dụng là các đơn vị, bệnh viện, cơ sở y tế có trách nhiệm tham khảo, xác định nhu cầu đầu tư mua sắm phù hợp với yêu cầu chuyên môn, kinh phí và khả năng khai thác, quản lý sử dụng của đơn vị; bảo đảm chất lượng, an toàn và hiệu quả. Người dân, người bệnh thực hiện quyền giám sát và phản ánh kịp thời các thông tin, sự việc về chất lượng, giá cả, dịch vụ không phù hợp với công bố; thực hiện tốt phương châm là nhà tiêu dùng thông minh, hiểu biết dựa trên cơ sở các thông tin đã được cung cấp công khai, minh bạch. Nhà quản lý nêu cao trách nhiệm chỉ đạo, quản lý Cổng công khai y tế theo từng lĩnh vực được phân công, bảo đảm sự đầy đủ, chính xác, tin cậy của thông tin công khai và xử lý, chấn chỉnh các vi phạm, phản ánh của người dân, doanh nghiệp trong lĩnh vực mình quản lý.