Mạng lưới chống lao cơ sở: “Lá chắn” đẩy lùi bệnh lao

- Bệnh lao là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời. Do đó, những năm qua, ngành y tế tỉnh đã không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động của mạng lưới chống lao cơ sở, góp phần giảm tỷ lệ mắc, tử vong do lao trong cộng đồng.

Hiện nay, mạng lưới chống lao của tỉnh được duy trì tại 11/11 huyện, thành phố và 194/194 xã, phường, thị trấn, với hơn 200 cán bộ làm nhiệm vụ khám, phát hiện và quản lý, điều trị lao tại cơ sở. Bệnh viện Phổi Lạng Sơn là đơn vị chịu trách nhiệm giám sát, chỉ đạo công tác phòng, chống lao toàn tỉnh.

Bác sĩ Nguyễn Sơn Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Lạng Sơn cho biết: Để phát huy vai trò của mạng lưới chống lao cơ sở, bệnh viện đã tham mưu Sở Y tế triển khai nhiều khóa đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ làm công tác chống lao ở cơ sở. Đồng thời, chỉ đạo mạng lưới chống lao cơ sở thường xuyên tổ chức các chiến dịch truyền thông, tư vấn và khám sàng lọc miễn phí cho người dân, nhất là những đối tượng có nguy cơ cao. Từ đó, phát hiện sớm các ca bệnh, nâng cao hiệu quả điều trị.

Hằng năm, Sở Y tế tổ chức các lớp tập huấn, cử cán bộ phụ trách chương trình chống lao tham gia tập huấn ở trung ương để cập nhật kiến thức thường xuyên, nâng cao chất lượng hoạt động. Năm 2024, ngành y tế tỉnh đã tổ chức 5 lớp tập huấn cho hơn 600 lượt cán bộ các tuyến về triển khai phần mềm Hệ thống thông tin quản lý bệnh lao phiên bản mới; hỗ trợ cán bộ các tuyến trong quá trình triển khai, nhập dữ liệu ca bệnh lên phần mềm; truyền thông bệnh lao cho y tế thôn bản...

Theo đó, các trung tâm y tế (TTYT) huyện, thành phố đã bố trí cơ sở vật chất, phân công cán bộ phụ trách chương trình chống lao tại trung tâm và các trạm y tế, Khoa truyền nhiễm là nơi tiếp nhận, điều trị bệnh nhân lao. Mỗi TTYT cấp huyện, mỗi trạm y tế cấp xã đều có 1 cán bộ phụ trách chương trình chống lao. Thời gian qua, các trạm y tế tuyến xã đã phát huy vai trò chủ chốt trong việc phát hiện, quản lý và hỗ trợ điều trị cho người bệnh lao, đảm bảo việc tuân thủ phác đồ điều trị. Cán bộ phụ trách chương trình chống lao ở trạm y tế thường xuyên rà soát, tổng hợp danh sách các đối tượng có nguy cơ cao như: người trên 60 tuổi; người có các triệu chứng nghi lao như ho kéo dài, sốt, sụt cân; người mắc bệnh hen, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; người sử dụng rượu, bia, thuốc lá… để làm các xét nghiệm, phát hiện bệnh sớm, ngăn chặn bệnh lao lây lan trong cộng đồng. Đặc biệt, cùng với tư vấn tâm lý, cung cấp thuốc miễn phí, theo dõi tình trạng sức khỏe, các cán bộ y tế còn thường xuyên nhắc nhở bệnh nhân dùng thuốc đúng giờ, tuân thủ phác đồ điều trị một cách nghiêm túc.

Bà Nông Thị Yến, Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh tật, TTYT Cao Lộc thông tin: Hiện nay, TTYT Cao Lộc duy trì mạng lưới chống lao với 23 cán bộ phụ trách. Từ năm 2024 đến nay, đơn vị phối hợp khám sàng lọc phát hiện chủ động tại 15 xã, thị trấn trên địa bàn có dịch tễ lao cao, phát hiện 14 trường hợp bệnh nhân lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học, nâng số bệnh nhân hiện đang điều trị, quản lý lên 88 người với tỷ lệ điều trị thành công đạt 81,3%.

Không chỉ TTYT Cao Lộc, năm 2024, TTYT các huyện: Chi Lăng, Tràng Định, Văn Quan cũng  tích cực phối hợp tổ chức khám, phát hiện chủ động bệnh lao, lao tiềm ẩn với tổng số 9.300 người được khám. Ngoài ra, các TTYT tuyến huyện đã khám, xét nghiệm cho 2.300 bệnh nhân có mãn tính - nguy cơ cao mắc bệnh lao. Kết quả, năm 2024, toàn tỉnh phát hiện và thu nhận 705 bệnh nhân lao các thể, 17 bệnh nhân lao kháng thuốc với tỷ lệ điều trị thành công đạt 93,3%, tăng 0,3% so với năm 2023.

Cùng với điều trị, mạng lưới chống lao cơ sở còn đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về bệnh lao. Những thông điệp như: “Nguy cơ mắc lao không phân biệt ai”, “Phòng chống lao - Trách nhiệm của các cấp, các ngành và bản thân mỗi người dân”, “Đúng thuốc, đúng liều, đủ thời gian, bệnh lao sẽ khỏi”..., được tuyên truyền tại các buổi sinh hoạt thôn, trường học, nơi làm việc đã giúp người dân có thêm kiến thức về cách phòng tránh, phát hiện sớm và chủ động điều trị bệnh lao. Từ năm 2024 đến nay, cán bộ phụ trách chương trình chống lao trên địa bàn toàn tỉnh đã tuyên truyền được trên 500 lần cho hơn 5.000 người; tổ chức thăm gần 300 gia đình; treo hơn 60 băng rôn, phát hơn 11.000 tờ rơi với nội dung về dấu hiệu nhận biết bệnh lao và cách phòng bệnh, điều trị bệnh lao...

 Ông L.V.V, 64 tuổi, ở thôn Đồng Ghè, xã Quan Sơn, huyện Chi Lăng chia sẻ: Tôi đã bị ho lâu ngày. Tháng 9/2024, qua làm xét nghiệm sàng lọc lao miễn phí, tôi được bác sĩ thông tin mắc bệnh lao và tư vấn, chuyển tôi đến Bệnh viện Phổi Lạng Sơn điều trị 2 tháng. Từ tháng 11/2024 đến nay, tôi tiếp tục đến trạm y tế xã khám, lấy thuốc uống. Đến nay, sức khỏe của tôi đã ổn định, không còn bị ho nữa.

Thực tế trên cho thấy, nhờ sự chủ động của mạng lưới chống lao cơ sở, nhiều trường hợp mắc lao được phát hiện và điều trị kịp thời, hạn chế sự lây lan trong cộng đồng. Tỷ lệ mắc lao giảm từ 94/100.000 dân (năm 2023) xuống còn 82/100.000 dân (năm 2024). Thời gian tới, ngành y tế sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc đầu tư trang thiết bị y tế, nâng cao năng lực đội ngũ y tế cơ sở để phát triển mạng lưới phòng, chống lao cơ sở thực sự trở thành “lá chắn” vững chắc giúp bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ lây lan của bệnh lao, tiến gần đến mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2035.