Lý giải nguyên nhân vì sao số ca mắc cúm gia tăng thời gian gần đây

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm phổ biến, bất cứ ai cũng có thể mắc. Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương có ngày có hàng trăm người đến khám cúm, trong đó có nhiều trường hợp là trẻ em.

Cúm mùa ghi nhận quanh năm

Theo nhận định của Bộ Y tế, số ca mắc cúm mùa ghi nhận quanh năm và có xu hướng gia tăng vào thời điểm chuyển mùa Hè-Thu, Đông-Xuân.

Cúm mùa gây ra bởi các virus cúm là bệnh truyền nhiễm, lây chủ yếu qua đường hô hấp và dễ bùng phát thành dịch. Cúm mùa tiến triển thường lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp, người suy giảm miễn dịch, người già (trên 65 tuổi), trẻ em (dưới 5 tuổi) và phụ nữ có thai. Tuy nhiên, bệnh có thể tiến triển nặng gây viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.

Theo báo cáo của hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm trong thời gian gần đây, số trường hợp mắc hội chứng cúm hiện nay không có sự khác biệt so với những năm trước đây, tuy nhiên số nhập viện có xu hướng gia tăng tại một số bệnh viện tuyến cuối; trong đó phần lớn là các trường hợp nhiễm cúm A (không phải chủng độc lực cao). Từ đầu năm 2022 đến nay Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp nhiễm cúm gia cầm A/H5N1, A/H5N6, A/H5N8, A/H7N9…

Tiến sỹ Phạm Ngọc Thạch-Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết thời gian qua có lúc hàng trăm bệnh nhân đến khám cúm tại bệnh viện mỗi ngày, trong đó có nhiều trường hợp là trẻ em.

Trong số hơn 3.500 người đến khám triệu chứng nghi nhiễm cúm, số bệnh nhân có test nhanh dương tính với cúm A là 1.134 ca và 34 trường hợp cúm B; có 178 trường hợp nhập viện điều trị. Về cơ bản đều là những trường hợp mắc cúm thông thường chưa ghi nhận chủng độc lực cao.

Tiến sĩ Nguyễn Lương Tâm-Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết thêm mỗi năm Việt Nam ghi nhận 600.000-1 triệu ca cúm thường. Thời gian gần đây, tại một số địa phương, một số bệnh viện tuyến cuối ghi nhận sự gia tăng của bệnh cúm.

Tuy nhiên, chúng ta cần tăng cường giám sát trọng điểm, phát hiện các ca bệnh tại cộng đồng, xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây bệnh và truyền thông để người dân hiểu và dự phòng.

Không chủ quan, tự ý dùng thuốc

Lý giải nguyên nhân số ca cúm A tăng, Tiến sỹ Nguyễn Lương Tâm cho hay trong 2 năm dịch COVID-19, người dân mang khẩu trang nhiều, thực hiện giãn cách, tuân thủ phòng chống dịch như thường xuyên rửa tay sát khuẩn nên số ca cúm ít.

Tuy nhiên, sau khi dịch COVID-19 được kiểm soát, người dân chủ quan hơn trong phòng chống dịch, như việc không đeo khẩu trang khi xuất hiện nơi công cộng. Vì vậy số ca mắc bệnh cúm có xu hướng tăng, nhưng đến nay, chưa ghi nhận tình trạng tử vong do cúm A, các ca phần lớn đều có triệu chứng nhẹ.

Trước diễn biến dịch cúm gia tăng nhiều trường hợp mắc, thời gian gần đây nhiều người dân đã tự tìm mua thuốc Tamiflu chứa hoạt chất oseltamivir để điều trị cúm. Về vấn đề này, theo Cục Quản lý Khám chữa bệnh- Bộ Y tế: Đây là loại thuốc được chỉ định đối với trường hợp người bệnh nhiễm cúm (nghi ngờ hoặc xác định) có biến chứng hoặc có yếu tố nguy cơ, không được tự ý sử dụng khi không có chỉ định của bác sĩ do làm tăng nguy cơ đề kháng thuốc dẫn đến những tác dụng không mong muốn và tổn thất về kinh tế.

Bởi hiện nay thuốc Tamiflu chủ yếu sử dụng đối với bệnh nhân mắc cúm nặng, hoặc đối tượng có nguy cơ bệnh tiến triển nặng. Với những người không có bệnh lý nền, khỏe mạnh, khi mắc cúm triệu chứng nhẹ, việc dùng Tamiflu không cần thiết.

Nếu sử dụng Tamiflu không đúng cách, sẽ dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Giống như vi khuẩn, virus cũng có khả năng kháng thuốc điều trị, nên việc sử dụng Tamiflu quá mức có thể gia tăng sự xuất hiện virus kháng thuốc. Điều đó làm mất khả năng điều trị cúm khi bệnh nhân tiến triển nặng.

Cũng liên quan đến bệnh cúm, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) mới đây đã yêu cầu các cơ sở y tế bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời thuốc điều trị cúm, đặc biệt thuốc điều trị cúm A không để xảy ra tình trạng thiếu thuốc; xử lý nghiêm các vi phạm trong sản xuất, kinh doanh các thuốc kháng virus điều trị cúm.

Theo các chuyên gia, bất kỳ chủng cúm nào cũng nguy hiểm vì đều có khả năng gây biến chứng viêm phổi. Vì thế, khi có dấu hiệu cúm, sốt, ho… người dân không nên chủ quan. Nếu có các triệu chứng nặng, người dân nên vào viện để được hỗ trợ, đặc biệt là để được phân lập, xác định chủng virus cúm đang mắc phải để có hướng điều trị kịp thời. Những đối tượng có nguy cơ cao diễn biến nặng khi mắc cúm A là người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền như phổi tắc nghẽn mãn tính, xơ gan, bệnh tim mạch…

Ngoài ra, để phòng bệnh cúm, người dân nên thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, như thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý, thường xuyên đeo khẩu trang khi tới nơi đông người, tiếp xúc với người bệnh…

Đặc biệt, Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện tốt công tác phân tuyến điều trị, phân luồng khám bệnh, sàng lọc bệnh; đảm bảo công tác thu dung, cách ly, điều trị, cấp cứu bệnh nhân, đặc biệt chú ý đối với các trường hợp mắc cúm trong nhóm nguy cơ cao như phụ nữ có thai, người mắc bệnh mạn tính; thực hiện nghiêm túc việc kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng chống lây nhiễm chéo, không để lây lan và bùng phát các ổ dịch tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh./.